نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث

تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، فرآیندی حیاتی برای ورّاث است تا بتوانند به صورت قانونی، اموال متوفی را تملک و منتقل کنند. این راهنما به شما کمک می کند با استفاده از یک نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۲۶ و ۳۴) و توضیحات گام به گام، این فرآیند پیچیده را به آسانی و با دقت بالا انجام دهید و از بروز هرگونه اشتباه و جریمه جلوگیری کنید. در ادامه، تمامی جزئیات لازم برای تکمیل صحیح این اظهارنامه، از جمله مدارک، مهلت ها و معافیت ها، به صورت جامع و کاربردی تشریح خواهد شد.

اهمیت اظهارنامه مالیات بر ارث صرفاً به جنبه قانونی آن محدود نمی شود، بلکه این فرآیند نقش کلیدی در تعیین تکلیف اموال متوفی و جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی آتی برای وراث دارد. بسیاری از وراث، به ویژه در شرایط روحی نامناسب پس از فقدان عزیزانشان، با پیچیدگی های قانونی و اداری این فرآیند دست و پنجه نرم می کنند. عدم آگاهی کافی از جزئیات، مهلت ها و تفاوت های فرم های مالیاتی می تواند منجر به تأخیر در انتقال ماترک، محرومیت از برخی معافیت ها یا حتی تحمیل هزینه های اضافی شود. هدف این مقاله، ارائه یک راهنمای عملی و دقیق است که با استفاده از توضیحات مرحله به مرحله و اشاره به نمونه های پر شده اظهارنامه مالیاتی، مسیر را برای همه مخاطبان، از وراث عادی گرفته تا مشاوران مالیاتی، هموار سازد و به آنها کمک کند تا این تکلیف قانونی را با اطمینان خاطر و به بهترین نحو انجام دهند.

اظهارنامه مالیات بر ارث چیست و چرا باید آن را تکمیل کنیم؟

اظهارنامه مالیات بر ارث، یک سند رسمی است که توسط وراث یا نماینده قانونی آن ها به سازمان امور مالیاتی ارائه می شود. این اظهارنامه شامل لیستی جامع از تمامی اموال، دارایی ها، مطالبات و همچنین دیون و بدهی های متوفی در زمان فوت است. هدف اصلی از تسلیم این اظهارنامه، محاسبه و پرداخت مالیات بر ارث مطابق با قوانین جاری کشور است؛ مالیاتی که بر اساس آن، دولت سهم خود را از ماترک متوفی دریافت می کند تا امکان تملک و انتقال قانونی این اموال به وراث فراهم شود.

مبنای قانونی اظهارنامه مالیات بر ارث

مبنای قانونی الزام به تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، ماده ۱۷ و ماده ۲۶ قانون مالیات های مستقیم است. ماده ۱۷ به طور کلی بر مشمولیت بخشی از اموال و دارایی ها که در نتیجه فوت شخص (اعم از فوت واقعی یا فرضی) انتقال می یابد، به مالیات بر ارث تأکید دارد. ماده ۲۶ نیز به وراث یا نمایندگان قانونی آن ها تکلیف می کند که ظرف مدت مقرر، کلیه اقلام ماترک متوفی را به همراه دیون و بدهی ها و با تعیین ارزش روز فوت، به سازمان امور مالیاتی گزارش دهند. این فرایند برای هرگونه تملک، انتقال، ثبت یا بهره برداری از اموال متوفی، الزامی است و بدون آن، هیچ یک از نهادهای دولتی نظیر ادارات ثبت اسناد یا بانک ها، اجازه ارائه خدمات مربوط به ماترک را ندارند. بنابراین، تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، گام نخست و ضروری در فرآیند تعیین تکلیف قانونی ماترک و انتقال آن به وراث محسوب می شود.

چه کسانی مسئول تسلیم اظهارنامه هستند؟

بر اساس قانون مالیات های مستقیم، مسئولیت تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث بر عهده اشخاص ذیل است:

• وراث قانونی: کلیه وراث متوفی، اعم از طبقات اول، دوم و سوم، مکلف به تسلیم اظهارنامه هستند. این اقدام می تواند به صورت منفرد (توسط یک وارث) یا مجتمع (توسط تمامی وراث به صورت مشترک) انجام شود.
• ولی، قیم، امین یا نماینده قانونی: در صورتی که وراث صغیر یا محجور باشند و یا بنا به دلایل قانونی دیگر نتوانند شخصاً اقدام کنند، ولی، قیم، امین یا سایر نمایندگان قانونی آن ها مسئولیت تکمیل و تسلیم اظهارنامه را بر عهده خواهند داشت. برای مثال، وکیل وراث می تواند با داشتن وکالت نامه رسمی، این فرآیند را پیگیری کند.

این مسئولیت حقوقی به دلیل اهمیت مالیاتی و حقوقی ماترک است، چرا که تنها با تعیین و پرداخت مالیات بر ارث است که امکان نقل و انتقال قانونی دارایی ها فراهم می شود. بنابراین، هر شخصی که به نحوی مسئولیت اداره یا پیگیری امور ماترک را بر عهده دارد، باید نسبت به این تکلیف قانونی آگاه و اقدام کننده باشد.

تفاوت کلیدی: فرم ۲۶ و فرم ۳۴ مالیات بر ارث

پس از فوت متوفی، وراث برای تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث با دو نوع فرم اصلی مواجه می شوند: فرم ۲۶ و فرم ۳۴. انتخاب صحیح بین این دو فرم، به زمان فوت متوفی و مهلت قانونی تسلیم اظهارنامه بستگی دارد و تفاوت های مهمی در نحوه محاسبه مالیات و امکان کسر برخی هزینه ها ایجاد می کند.

فرم ۲۶ مالیات بر ارث: شرایط و کاربرد

فرم ۲۶ اظهارنامه مالیات بر ارث برای متوفیانی است که تاریخ فوت آن ها از ۱/۱/۱۳۹۵ به بعد باشد و اظهارنامه در مهلت قانونی یک ساله از تاریخ فوت تسلیم شود. مهم ترین ویژگی و مزیت فرم ۲۶، امکان کسر دیون محقق متوفی، هزینه های کفن و دفن (در حدود عرف و عادات)، و واجبات مالی و عبادی (در حدود قوانین شرعی) از ماترک است. به عبارت دیگر، با تسلیم این فرم در مهلت مقرر، ورّاث می توانند بخشی از هزینه ها و بدهی های متوفی را از ارزش کل ماترک کم کنند و مالیات کمتری بپردازند. در نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۲۶)، بخش مجزایی برای درج این دیون و هزینه ها وجود دارد که باید با دقت و مستندات کافی تکمیل شود. این بخش شامل فیلدهایی برای وارد کردن جزئیات هر دین یا هزینه، مبلغ آن و مستندات مربوطه است.

فرم ۳۴ مالیات بر ارث: شرایط و کاربرد

فرم ۳۴ اظهارنامه مالیات بر ارث نیز برای متوفیانی است که تاریخ فوت آن ها از ۱/۱/۱۳۹۵ به بعد باشد، اما زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که مهلت یک ساله از تاریخ فوت متوفی گذشته باشد و اظهارنامه تسلیم نشده باشد، یا پس از تسلیم اولیه اظهارنامه (چه فرم ۲۶ و چه ۳۴)، اموال جدیدی از متوفی شناسایی شود که قبلاً اعلام نشده اند. تفاوت اصلی و حیاتی فرم ۳۴ با فرم ۲۶ این است که در این فرم، امکان کسر دیون، هزینه های کفن و دفن و واجبات مالی/عبادی از ماترک وجود ندارد. این عدم امکان کسر، باعث می شود که مالیات بر ارث بر مبنای ارزش کامل ماترک محاسبه شود و معمولاً مبلغ مالیات پرداختی افزایش یابد. دلیل این محدودیت، تشویق وراث به تسلیم به موقع اظهارنامه و شفاف سازی سریع تر وضعیت مالی متوفی است. بنابراین، انتخاب فرم ۳۴ اغلب به معنای از دست دادن مزایای مالیاتی قابل توجهی است.

وضعیت متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵

برای متوفیانی که تاریخ فوت آن ها قبل از ۱/۱/۱۳۹۵ بوده است، قوانین مالیات بر ارث متفاوتی حاکم بود. در این موارد، وراث نمی توانند از طریق سامانه های الکترونیکی اقدام کنند و باید با در دست داشتن مدارک مربوطه، به صورت حضوری به اداره مالیاتی ذی صلاح (اداره مالیاتی مربوط به آخرین محل سکونت متوفی) مراجعه نمایند. فرآیند محاسبه و پرداخت مالیات بر ارث برای این دسته از متوفیان بر اساس قانون سابق انجام می شود که دارای مقررات و نرخ های خاص خود است و مشمول فرم های الکترونیکی فعلی (۲۶ و ۳۴) نمی شود.

جدول مقایسه ای: فرم ۲۶ در برابر فرم ۳۴ مالیات بر ارث

برای درک بهتر تفاوت های این دو فرم، جدول زیر خلاصه نکات کلیدی را ارائه می دهد:

ویژگی	فرم ۲۶ مالیات بر ارث	فرم ۳۴ مالیات بر ارث
تاریخ فوت متوفی	بعد از ۱۳۹۵/۰۱/۰۱	بعد از ۱۳۹۵/۰۱/۰۱
مهلت تسلیم اظهارنامه	حداکثر یک سال از تاریخ فوت	پس از اتمام مهلت یک ساله یا برای دارایی های جدید
امکان کسر دیون و هزینه ها	بله (کفن و دفن، واجبات، دیون محقق)	خیر
هدف اصلی	اعلام اولیه ماترک و بهره مندی از معافیت ها و کسورات	اعلام ماترک پس از مهلت قانونی یا دارایی های جدید بدون کسورات
نتیجه مالیاتی	احتمالاً مالیات کمتر به دلیل کسورات	احتمالاً مالیات بیشتر به دلیل عدم کسورات

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث: فرصت ها و پیامدها

آگاهی از مهلت قانونی برای تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که رعایت یا عدم رعایت آن، می تواند تأثیرات مالی و حقوقی قابل توجهی برای وراث داشته باشد.

مهلت قانونی در قانون جدید

بر اساس قانون جدید مالیات های مستقیم (پس از اصلاحات ۱۳۹۵/۰۱/۰۱)، وراث یا نمایندگان قانونی آن ها حداکثر یک سال از تاریخ فوت متوفی فرصت دارند تا اظهارنامه مالیات بر ارث را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند. این مهلت برای متوفیانی است که تاریخ فوت آن ها از اول فروردین ۱۳۹۵ به بعد باشد. هدف از این مهلت، فراهم آوردن زمان کافی برای وراث جهت جمع آوری مدارک و اطلاعات مربوط به ماترک، اما در عین حال تشویق به اقدام به موقع است.

مزایای تسلیم اظهارنامه در مهلت مقرر

تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث در بازه زمانی یک ساله قانونی، مزایای مهمی را برای وراث به همراه دارد. اصلی ترین مزیت، امکان کسر دیون محقق متوفی، هزینه های کفن و دفن (در حدود عرف و عادات)، و واجبات مالی و عبادی (در حدود قوانین شرعی) از مجموع ارزش ماترک است. این کسورات به طور مستقیم، مبلغ پایه مالیات بر ارث را کاهش می دهند و در نتیجه، وراث مالیات کمتری پرداخت خواهند کرد. به عنوان مثال، اگر متوفی بدهی قابل اثباتی داشته باشد یا هزینه های قابل توجهی برای کفن و دفن او صرف شده باشد، این مبالغ از ارزش ماترک کسر می شوند. در نمونه پر شده فرم ۲۶، فیلدهای مشخصی برای درج این هزینه ها و دیون وجود دارد که باید با دقت و ارائه مستندات لازم تکمیل شوند.

پیامدها و محرومیت های عدم تسلیم در مهلت یک ساله

در قانون جدید مالیات بر ارث، اگر وراث اظهارنامه مالیات بر ارث را پس از اتمام مهلت یک ساله تسلیم کنند، برخلاف قانون قدیم، مشمول جریمه نقدی رسمی نمی شوند. با این حال، مهم ترین پیامد و محرومیت عدم تسلیم اظهارنامه در مهلت مقرر، از دست دادن حق کسر دیون و هزینه های یاد شده از ماترک است. این بدان معناست که مالیات بر ارث بر مبنای ارزش کامل دارایی ها محاسبه می شود، بدون آنکه بدهی ها یا هزینه های متحمل شده از آن کسر گردند. این امر می تواند منجر به افزایش قابل توجه مبلغ مالیات پرداختی شود و بار مالی بیشتری را به دوش وراث بیندازد.

عدم تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث در مهلت یک ساله، هرچند جریمه نقدی مستقیم ندارد، اما وراث را از امتیاز کسر دیون و هزینه ها محروم می کند و بار مالیاتی را افزایش می دهد.

مهلت در قانون قدیم (قبل از ۱۳۹۵)

در قانون مالیات بر ارث قبل از اصلاحات سال ۱۳۹۵، مهلت قانونی برای تسلیم اظهارنامه، شش ماه از تاریخ فوت متوفی بود. همچنین، در صورت عدم تسلیم اظهارنامه در این مهلت شش ماهه، وراث مشمول جریمه نقدی می شدند. این تفاوت در جریمه و مهلت، اهمیت اطلاع از تاریخ فوت و اعمال قانون صحیح را دوچندان می کند.

مدارک لازم: قبل از شروع فرآیند

جمع آوری و آماده سازی مدارک لازم پیش از شروع فرآیند تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث، گام بسیار مهمی است که سرعت و دقت کار را به شکل چشمگیری افزایش می دهد. این مدارک به دو دسته اصلی هویتی و مربوط به اموال و دیون تقسیم می شوند.

مدارک هویتی

این مدارک برای احراز هویت متوفی و وراث و همچنین اثبات وراثت ضروری هستند:

• گواهی فوت متوفی: سند رسمی که تاریخ و علت فوت را تأیید می کند.
• گواهی انحصار وراثت: این سند، وراث قانونی متوفی و سهم الارث هر یک را مشخص می کند و از طریق شورای حل اختلاف صادر می شود.
• شناسنامه و کد ملی متوفی: برای شناسایی دقیق متوفی.
• شناسنامه و کد ملی کلیه وراث: برای شناسایی وراث و درج اطلاعات صحیح آن ها در اظهارنامه.

مدارک مربوط به اموال و دارایی ها

برای هر نوع دارایی متوفی، مدارک خاصی لازم است تا ارزش و مالکیت آن در زمان فوت مشخص شود:

• املاک (مسکونی، تجاری، زمین):
  • سند مالکیت رسمی (مانند سند تک برگ یا دفترچه ای)، بنچاق یا قولنامه معتبر (در صورت عدم وجود سند رسمی).
  • گواهی پایان کار ساختمان (برای تعیین نوع کاربری و مساحت).
  • قبض عوارض نوسازی و پسماند یا استعلام شهرداری برای تعیین ارزش منطقه ای ملک.
• وسایل نقلیه (خودرو، موتور سیکلت، قایق):
  • سند مالکیت خودرو (برگ سبز نیروی انتظامی) و کارت خودرو.
  • استعلام از راهنمایی و رانندگی یا کارشناسی برای تعیین ارزش روز زمان فوت.
• سپرده های بانکی:
  • گواهی از بانک مربوطه که شامل مبلغ موجودی حساب، سود متعلقه تا تاریخ فوت، نوع حساب (جاری، پس انداز، سرمایه گذاری) و شماره حساب باشد.
• اوراق بهادار و سهام (سهام بورسی، اوراق مشارکت، حق تقدم):
  • گواهی از کارگزاری یا شرکت بورس یا بانک مربوطه که تعداد سهام، ارزش اسمی و ارزش روز آن ها را در تاریخ فوت متوفی نشان دهد.
• سایر ماترک:
  • طلا و جواهرات، لوازم منزل گران قیمت: نیاز به کارشناسی و ارزیابی ارزش.
  • مطالبات و حق امتیاز: مستندات مربوط به هرگونه طلب متوفی از اشخاص یا سازمان ها، مانند چک، سفته، قراردادها و مستندات مربوط به حقوق بازنشستگی، بیمه عمر یا مزایای پایان خدمت.

مدارک مربوط به دیون و هزینه ها (در صورت وجود و فقط برای فرم ۲۶)

برای کسر دیون و هزینه ها، ارائه مستندات محکم و قابل قبول برای سازمان امور مالیاتی ضروری است:

• قبوض و فاکتورهای معتبر مربوط به هزینه های کفن و دفن (شامل هزینه قبر، غسل، کفن و مراسم تدفین در حدود عرف).
• مستندات بدهی های متوفی (مانند قرارداد وام، رسید بانکی، اسناد رسمی بدهی).
• اقرارنامه رسمی وراث در مورد واجبات مالی و عبادی (مانند بدهی خمس، زکات، حج یا نماز و روزه قضا).

نکات عملی برای جمع آوری مدارک

فرآیند جمع آوری مدارک، به خصوص اطلاعات مربوط به اموال نامشخص متوفی، می تواند زمان بر باشد. برای تسریع این کار:

• استعلام حساب های بانکی متوفی: پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، می توانید با مراجعه به شورای حل اختلاف و طرح دادخواست تحریر ترکه و تقسیم، حکم قضایی برای استعلام تمامی حساب های بانکی متوفی از بانک مرکزی را دریافت کنید.
• نحوه اطلاع از اموال نامشخص: برای شناسایی املاک ناشناخته، می توانید به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کنید. برای سهام شرکت ها، می توانید از سازمان بورس و اوراق بهادار استعلام بگیرید.

تهیه دقیق این مدارک نه تنها به سرعت بخشیدن به فرآیند کمک می کند، بلکه صحت و اعتبار اظهارنامه شما را نیز تضمین می نماید و از بروز مشکلات احتمالی در مراحل بعدی جلوگیری به عمل می آورد.

راهنمای گام به گام تکمیل و ثبت الکترونیکی اظهارنامه مالیات بر ارث

تکمیل و ثبت الکترونیکی اظهارنامه مالیات بر ارث، فرآیندی است که عمدتاً از طریق درگاه ملی خدمات مالیاتی (my.tax.gov.ir) و سامانه اظهارنامه الکترونیکی ارث (ersportal.tax.gov.ir) انجام می شود. این بخش به صورت گام به گام و با اشاره به نمونه های پر شده اظهارنامه، نحوه انجام این فرآیند را توضیح می دهد.

مرحله اول: پیش نیازها (ثبت نام در درگاه ملی خدمات مالیاتی)

قبل از هر اقدامی، فرد تسلیم کننده اظهارنامه (یکی از وراث یا نماینده قانونی) باید در درگاه ملی خدمات مالیاتی ثبت نام کرده و نام کاربری و رمز عبور فعال داشته باشد.

1. ورود به my.tax.gov.ir و ثبت نام: اگر قبلاً در این سامانه ثبت نام نکرده اید، ابتدا باید فرآیند ثبت نام را طی کنید. این شامل وارد کردن اطلاعات هویتی و شماره موبایل است.
2. اهمیت تطابق کد ملی و شماره موبایل: حتماً اطمینان حاصل کنید که کد ملی و شماره موبایل وارد شده در سامانه، متعلق به یک نفر باشند، زیرا تأیید هویت از طریق پیامک صورت می گیرد و عدم تطابق می تواند مانع ادامه فرآیند شود.

پس از ثبت نام و دریافت نام کاربری و رمز عبور، می توانید به مرحله بعد بروید.

مرحله دوم: ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی ارث

بعد از تکمیل پیش نیازها، باید به سامانه تخصصی مالیات بر ارث وارد شوید.

1. آدرس مستقیم سامانه: برای ورود مستقیم به سامانه اظهارنامه الکترونیکی ارث، به آدرس ersportal.tax.gov.ir مراجعه کنید. (تگ a حذف شده است.)
2. نحوه ورود: در صفحه ورود، نام کاربری، رمز عبور (که در مرحله ثبت نام در my.tax.gov.ir دریافت کرده اید) و کد امنیتی را وارد کنید. معمولاً باید گزینه کاربر برون سازمانی را انتخاب کرده و سپس بر روی دکمه ورود به سامانه کلیک نمایید.
3. حل مشکلات رایج در ورود:
   • اگر با خطای کد امنیتی صحیح نیست مواجه شدید، دقت کنید که کد امنیتی را با کیبورد انگلیسی وارد کرده اید یا خیر؛ همچنین از خاموش بودن فیلترشکن اطمینان حاصل کنید.
   • در صورت تداوم مشکل، از مرورگر دیگری استفاده کنید (مانند کروم، فایرفاکس).

مرحله سوم: ایجاد و تکمیل اظهارنامه جدید (فرم ۲۶ یا ۳۴)

پس از ورود موفق به سامانه، باید اظهارنامه جدیدی را ایجاد و اطلاعات مورد نیاز را تکمیل کنید.

1. انتخاب گزینه ایجاد اظهارنامه جدید: در صفحه اصلی سامانه، گزینه ای با عنوان ایجاد اظهارنامه جدید یا نماد + را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.
2. انتخاب نوع فرم: سیستم از شما می پرسد که قصد تکمیل کدام فرم را دارید (فرم ۲۶ یا فرم ۳۴). با توجه به تاریخ فوت متوفی و مهلت قانونی که پیش تر توضیح داده شد، فرم مناسب را انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر فوت بعد از ۱۳۹۵/۰۱/۰۱ بوده و کمتر از یک سال از آن گذشته، فرم ۲۶ را انتخاب کنید.

۵.۳.۱. بخش اطلاعات تسلیم کننده اظهارنامه

در این بخش، اطلاعات فردی شما که به عنوان تسلیم کننده اظهارنامه در سامانه ثبت نام کرده اید، نمایش داده می شود. معمولاً این فیلدها از پیش پر شده و غیرقابل ویرایش هستند (مانند کد ملی، نام و نام خانوادگی). در نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث، این بخش در ابتدای فرم قرار دارد و اطلاعات هویتی شما را تأیید می کند. پس از بررسی و اطمینان از صحت آن ها، روی ثبت و ادامه کلیک کنید.

۵.۳.۲. بخش اطلاعات متوفی

این بخش شامل جزئیات شناسنامه ای و مرتبط با فوت متوفی است:

1. وارد کردن کد ملی و تاریخ تولد: با وارد کردن کد ملی و تاریخ تولد متوفی در فیلدهای مربوطه، سامانه به طور خودکار اطلاعات هویتی دیگر (مانند نام، نام خانوادگی، نام پدر) را تکمیل می کند. در نمونه پر شده، این فیلدها با دقت بالا پر شده اند.
2. اطلاعات گواهی حصر وراثت: اگر گواهی حصر وراثت را دریافت کرده اید، تیک آیا گواهی حصر وراثت دریافت شده است؟ را بزنید و اطلاعات مربوطه شامل شماره، تاریخ و مرجع صدور گواهی را وارد کنید.
3. تیک آیا متوفی شهید است؟: در صورت شهید بودن متوفی، این گزینه را تیک بزنید و اطلاعات مورد نیاز برای احراز شهادت را تکمیل کنید. (این مورد می تواند معافیت های خاصی را شامل شود).
4. راهنمای حل مشکل: اگر با خطای متوفی در قید حیات است مواجه شدید، با در دست داشتن گواهی فوت به سازمان ثبت احوال مراجعه کنید تا از ثبت صحیح وفات در سامانه آن ها اطمینان حاصل شود. این مشکل معمولاً ناشی از عدم به روزرسانی اطلاعات در پایگاه داده ثبت احوال است.

۵.۳.۳. بخش ورود اطلاعات ماترک متوفی (دارایی ها)

این بخش، مهم ترین قسمت اظهارنامه است که باید تمامی دارایی های متوفی به دقت و با جزئیات کامل ثبت شوند. برای هر نوع دارایی، باید یک رکورد جداگانه ایجاد کرده و اطلاعات را وارد کنید.

در نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث، می توانید ساختار جداول مربوط به انواع ماترک را مشاهده کنید. پس از انتخاب جدول مرجع و نوع دارایی، فیلدهای مربوطه برای شما فعال می شوند:

• املاک (مسکونی، تجاری، زمین):
  • نوع ملک (مسکونی، تجاری، اداری، زمین زراعی/بایر)، آدرس کامل، پلاک ثبتی، متراژ (عرصه و اعیان)، و ارزش روز زمان فوت.
  • نحوه تعیین ارزش: ارزش املاک معمولاً بر اساس ارزش معاملاتی مصوب دارایی در تاریخ فوت، یا کارشناسی رسمی برای املاک خاص تعیین می شود. در نمونه پر شده، نحوه درج ارزش به صورت عددی و دقیق نمایش داده شده است.
• وسایل نقلیه:
  • نوع خودرو (سواری، وانت، موتور)، مدل، سال ساخت، شماره پلاک، و ارزش روز زمان فوت. (این ارزش توسط کارشناسان رسمی یا جدول های اعلامی اداره مالیات مشخص می شود). در نمونه پر شده، تمامی این مشخصات در فیلدهای مربوطه ثبت شده اند.
• سپرده های بانکی:
  • نام بانک، شعبه، شماره حساب، نوع حساب (قرض الحسنه، سرمایه گذاری کوتاه مدت/بلند مدت) و مبلغ موجودی در تاریخ فوت (شامل اصل و سود متعلقه).
  • نحوه استعلام موجودی: همانطور که قبلاً ذکر شد، با دستور قضایی می توان از بانک مرکزی استعلام گرفت. در نمونه پر شده اظهارنامه، اطلاعات دقیق بانکی همراه با مبالغ ثبت شده اند.
• اوراق بهادار و سهام:
  • نام شرکت، نماد بورسی، تعداد سهام، ارزش اسمی و ارزش روز در تاریخ فوت.
• حقوق بازنشستگی، بیمه عمر، مطالبات و سایر:
  • این موارد شامل مبالغ دریافتی از صندوق های بازنشستگی، بیمه عمر (با توجه به ماده ۲۴ قانون مالیات های مستقیم می تواند معاف باشد)، هرگونه طلب متوفی از اشخاص حقیقی یا حقوقی، حق امتیاز و سایر دارایی های غیرقابل طبقه بندی در دسته های قبلی است. در نمونه پر شده، توضیحات لازم برای هر یک از این موارد در فیلد شرح ارائه شده است.

پس از تکمیل اطلاعات هر دارایی، روی دکمه ثبت و ادامه کلیک کنید تا دارایی به لیست اضافه شده و امکان ثبت دارایی بعدی فراهم شود. این فرآیند را برای تمامی ماترک متوفی تکرار کنید.

۵.۳.۴. بخش دیون و هزینه های قابل کسر (فقط در فرم ۲۶)

این بخش، یکی از مهم ترین امتیازات تکمیل فرم ۲۶ در مهلت قانونی است. در نمونه پر شده فرم ۲۶، می توانید مشاهده کنید که این بخش شامل فیلدهایی برای انواع دیون و هزینه های زیر است:

• هزینه های کفن و دفن: مبالغ صرف شده برای مراسم تدفین در حد متعارف.
• واجبات مالی و عبادی: بدهی های دینی متوفی مانند خمس، زکات، حج و نماز/روزه قضا.
• بدهی های مستند: هرگونه بدهی قابل اثبات متوفی به اشخاص حقیقی یا حقوقی، که دارای سند رسمی یا مستندات معتبر باشد.

برای هر دین یا هزینه، باید نوع دیون/هزینه را از لیست کشویی انتخاب، مبلغ آن را وارد و توضیحات لازم و مستندات مربوطه را ارائه دهید. مجدداً، پس از هر بار ثبت، روی ثبت و ادامه کلیک کنید.

دقت در ثبت دقیق دیون و هزینه ها در فرم ۲۶، می تواند منجر به کاهش قابل توجه بار مالیاتی شود. هرگونه نقص در مستندات یا عدم تطابق با عرف، ممکن است باعث عدم پذیرش کسورات توسط سازمان مالیاتی گردد.

۵.۳.۵. تایید نهایی و دریافت کد رهگیری

پس از تکمیل تمامی بخش ها، وارد مرحله تأیید نهایی می شوید. در این مرحله، باید کلیه اطلاعات وارد شده را یک بار دیگر با دقت کامل بررسی کنید تا از صحت و عدم وجود هرگونه خطا اطمینان حاصل نمایید.

1. تأکید بر بررسی کامل: این مرحله بسیار حساس است، زیرا پس از تایید نهایی و دریافت کد رهگیری سیستمی، امکان ویرایش یا حذف اظهارنامه وجود ندارد. در صورت بروز اشتباه و نیاز به اصلاح، باید یک اظهارنامه جدید ثبت کنید که فرآیند را دوباره از ابتدا آغاز می کند.
2. دریافت کد رهگیری: پس از تأیید نهایی، یک کد رهگیری سیستمی به شما داده می شود که معمولاً از طریق پیامک نیز ارسال می گردد. حفظ این کد رهگیری از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا برای پیگیری های بعدی، استعلام وضعیت اظهارنامه و حتی مراجعه حضوری به اداره مالیاتی، به آن نیاز خواهید داشت.

مرحله چهارم: مراجعه حضوری به اداره مالیاتی (در موارد خاص)

با وجود الکترونیکی شدن اکثر فرآیندها، در برخی موارد خاص، مراجعه حضوری به اداره مالیاتی همچنان الزامی است.

• موارد لزوم مراجعه حضوری:
  • متوفیان قبل از سال ۱۳۹۵ که امکان ثبت الکترونیکی اظهارنامه برای آن ها وجود ندارد.
  • رفع مشکلات خاصی که از طریق سامانه قابل حل نیستند و نیازمند بررسی کارشناسی حضوری هستند.
  • برای ارائه اصل مدارک پس از ثبت الکترونیکی در برخی موارد (که البته این مورد در قانون جدید کمتر شده است).
• مدارک لازم برای مراجعه حضوری: اصل تمامی مدارکی که در مراحل قبل جمع آوری کرده اید، به همراه کد رهگیری سیستمی اظهارنامه الکترونیکی.
• تعیین اداره مالیاتی صلاحیت دار: اداره مالیاتی صلاحیت دار برای رسیدگی به پرونده مالیات بر ارث، نزدیک ترین واحد مالیاتی به آخرین محل سکونت متوفی است.

کدام دارایی ها مشمول مالیات بر ارث نیستند؟ (معافیت های مالیات بر ارث)

برخی از اموال و دارایی های متوفی، طبق قانون مالیات های مستقیم، مشمول مالیات بر ارث نمی شوند. آگاهی از این معافیت ها می تواند به وراث کمک کند تا با مدیریت صحیح، بار مالیاتی خود را کاهش دهند. ماده ۲۴ قانون مالیات های مستقیم به طور صریح، موارد معاف از مالیات بر ارث را بیان می کند:

1. اموال شهدا: اموال و دارایی هایی که از شهدای انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به وراث می رسد، به طور کامل از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند. احراز شهادت منوط به تأیید یکی از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا بنیاد شهید و امور ایثارگران است.
2. وجوه بازنشستگی، پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت: وجوهی که از صندوق های بازنشستگی، پس انداز خدمت، وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکت های دولتی، شهرداری ها و سایر مراجع قانونی، به عنوان حقوق بازنشستگی، وظیفه، پاداش پایان خدمت، مزایای بازخرید خدمت، غرامت اخراج، بازخرید مرخصی و امثال آن به وراث پرداخت می شود، معاف از مالیات بر ارث است.
3. بیمه عمر و بیمه های غیرعمر: وجوه پرداختی شرکت های بیمه بابت بیمه عمر، بیمه حوادث و سایر بیمه های غیرعمر، از جمله دیه و خسارت فوت، از مالیات بر ارث معاف هستند.
4. پرداخت های سازمان تأمین اجتماعی: وجوه پرداختی یا تعهد شده توسط سازمان تأمین اجتماعی به وراث متوفی، از شمول مالیات بر ارث خارج است.
5. بدهی های متوفی و هزینه های کفن و دفن: همان طور که در بخش تفاوت فرم ها ذکر شد، در صورت تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۲۶) در مهلت یک ساله، بدهی های محقق متوفی و هزینه های کفن و دفن (در حدود عرف و عادات) از ماترک کسر و در نتیجه مشمول مالیات نمی شوند. همچنین، واجبات مالی و عبادی متوفی نیز در این دسته قرار می گیرند.
6. اموال و دارایی های مربوط به مؤسسات خیریه: اموال و دارایی هایی که برای مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی یا خیریه وصیت شده یا منتقل می شوند، با رعایت شرایط قانونی مربوطه می توانند از مالیات بر ارث معاف باشند.

توجه به این نکات برای وراث ضروری است تا بتوانند با آگاهی از حقوق خود، از تمامی معافیت های قانونی بهره مند شوند. در نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث، محل هایی برای درج این موارد وجود دارد تا وراث بتوانند با مستندات کافی، معافیت ها را اعمال کنند.

کلام آخر: اقدام هوشمندانه، آسایش خاطر

تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث، گرچه در نگاه اول فرآیندی پیچیده به نظر می رسد، اما با آگاهی از قوانین، مهلت ها و استفاده از راهنماهای جامع، می توان آن را با دقت و سهولت انجام داد. این اقدام به موقع و صحیح، نه تنها از بروز مشکلات قانونی و مالی آتی جلوگیری می کند، بلکه وراث را قادر می سازد تا از تمامی تسهیلات و معافیت های قانونی بهره مند شده و بار مالیاتی خود را به حداقل برسانند.

اهمیت نمونه پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۲۶ و ۳۴) در این است که به عنوان یک الگو و راهنمای بصری، به شما کمک می کند تا فیلد به فیلد، نحوه تکمیل صحیح فرم را درک کنید و از اشتباهات رایج دوری گزینید. همچنین، توجه به تفاوت های کلیدی بین فرم ۲۶ و فرم ۳۴ و تأثیر مهلت یک ساله بر امکان کسر دیون و هزینه ها، از جمله دانش های اساسی است که هر وراث باید به آن مسلط باشد.

در نهایت، در مواجهه با موارد خاص یا پیچیدگی های غیرمعمول، مشاوره با متخصصین مالیاتی می تواند بهترین راهکار برای تضمین رعایت دقیق قوانین و بهره مندی حداکثری از منافع قانونی باشد. با اقدام هوشمندانه، آسایش خاطر در پیگیری امور ماترک عزیزانمان را برای خود و خانواده به ارمغان خواهیم آورد.

اکنون می توانید برای درک عملی تر، فایل PDF نمونه های پر شده اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۲۶ و ۳۴) را از همین صفحه دانلود کرده و با توضیحات گام به گام ما، قدم به قدم همراه شوید.