نمونه درخواست سوگند تکمیلی

نمونه درخواست سوگند تکمیلی، لایحه ای است که مدعی برای تکمیل دلایل ناقص خود در دعاوی مالی و مرتبط با مال، بر اساس ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی، به دادگاه ارائه می دهد. این سوگند زمانی کاربرد دارد که خواهان تنها با یک گواه مرد یا دو گواه زن، ادعای خود را مستند کرده و برای اثبات کامل آن، نیاز به اتیان سوگند توسط خودش دارد.

در نظام حقوقی ایران، اثبات دعوا ستون فقرات هر دادرسی عادلانه است. با این حال، همیشه دسترسی به دلایل و بینات شرعی کامل، به خصوص در دعاوی مالی، امکان پذیر نیست. قانون آیین دادرسی مدنی راهکارهایی را برای چنین شرایطی پیش بینی کرده که یکی از مهم ترین آن ها، سوگند تکمیلی یا قسم تتمیمی است. این ابزار حقوقی به خواهان یا مدعی اجازه می دهد تا در صورت ناقص بودن دلایل اولیه، با ادای سوگند، ادعای خود را تکمیل و به اثبات برساند.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی دقیق سوگند تکمیلی، شرایط قانونی آن، مراحل درخواست و چگونگی نگارش یک نمونه لایحه درخواست سوگند تکمیلی می پردازد. هدف این راهنما، افزایش درک مخاطبان حقوقی و غیرحقوقی از این نهاد مهم و توانمندسازی آن ها برای تنظیم صحیح و مؤثر درخواست سوگند تکمیلی است. با مطالعه این محتوا، می توانید با اطمینان بیشتری گام در مسیر احقاق حقوق خود بردارید.

سوگند تکمیلی چیست و جایگاه آن در قانون آیین دادرسی مدنی؟

سوگند تکمیلی، که در ادبیات حقوقی به قسم تتمیمی نیز معروف است، یکی از ابزارهای اثبات دعوا در دعاوی حقوقی به شمار می رود. این نوع سوگند زمانی به کار می آید که مدعی، دلایل کافی و کامل برای اثبات ادعای خود در دادگاه ندارد، اما توانسته است بخشی از ادله را ارائه دهد. سوگند تکمیلی، همان طور که از نامش پیداست، برای تکمیل دلایل ناقص و رساندن آن به حد نصاب قانونی به کار می رود و نقش حیاتی در فصل خصومت دارد.

تعریف حقوقی سوگند تکمیلی (قسم تتمیمی)

ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی، تعریف و کاربرد اصلی سوگند تکمیلی را تبیین کرده است. این ماده مقرر می دارد: در کلیه دعاوی مالی که به هر علت و سببی به ذمه تعلق می گیرد از قبیل قرض، ثمن معامله، مال الاجاره، دیه جنایات، مهریه، نفقه، ضمان به تلف یا اتلاف؛ همچنین دعاوی که مقصود از آن مال است از قبیل بیع، صلح، اجاره، هبه، وصیت به نفع مدعی، جنایت خطایی و شبه عمد موجب دیه؛ چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد، می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند.

دلیل نامگذاری تکمیلی این است که این سوگند به تنهایی قاطع دعوا نیست، بلکه مکمل و متمم دلیل ناقص موجود است. برای مثال، اگر خواهان فقط یک گواه مرد یا دو گواه زن داشته باشد، شهادت آن ها به تنهایی برای اثبات بسیاری از دعاوی مالی کافی نیست. در این شرایط، خواهان با ادای سوگند تکمیلی، این نقص را جبران کرده و ادعای خود را به اثبات می رساند.

تفاوت اساسی سوگند تکمیلی با سایر انواع سوگند قضایی اهمیت زیادی دارد. سوگند بتی یا قاطع دعوا، سوگندی است که تماماً نتیجه دعوا را مشخص می کند و توسط مدعی علیه ادا می شود، در حالی که سوگند تکمیلی توسط مدعی و برای تکمیل دلیل ناقص است. سوگند استظهاری نیز که در دعاوی علیه میت و در صورت انکار وارثان به کار می رود، شرایط و هدف متفاوتی دارد. بنابراین، نمونه درخواست سوگند تکمیلی باید دقیقاً بر پایه شرایط این نوع سوگند تنظیم شود.

انواع دعاوی قابل اثبات با سوگند تکمیلی (با استناد به ماده ۲۷۷ ق.آ.د.م)

ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت دعاوی قابل اثبات با سوگند تکمیلی را برشمرده است. این دعاوی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. دعاوی مالی که به ذمه تعلق می گیرد: این دسته شامل مواردی است که تعهدی مالی بر عهده شخص قرار می گیرد. نمونه های بارز آن عبارتند از:
   • قرض (مانند بازپرداخت مبلغ قرض گرفته شده)
   • ثمن معامله (بهای کالا یا خدمتی که باید پرداخت شود)
   • مال الاجاره (اجاره بهای پرداخت نشده)
   • دیه جنایات (مانند دیه ناشی از جنایت خطایی)
   • مهریه و نفقه (تعهدات مالی در حوزه خانواده)
   • ضمان به تلف یا اتلاف (مسئولیت جبران خسارت ناشی از تلف یا از بین بردن مال دیگری)
2. دعاوی که مقصود از آن مال است: در این موارد، دعوا بر سر اصل مال یا انتقال مالکیت آن است. مانند:
   • بیع (اختلاف در مورد فروش یا عدم فروش مال)
   • صلح (اختلاف در مورد قرارداد صلح)
   • اجاره، هبه، وصیت به نفع مدعی
   • جنایت خطایی و شبه عمد موجب دیه

این تفکیک به وضوح نشان می دهد که سوگند تکمیلی تنها در دعاوی با ماهیت مالی کاربرد دارد و در سایر انواع دعاوی، مانند دعاوی کیفری که به حدود و قصاص مربوط می شوند یا دعاوی طلاق، جایگاهی ندارد.

نقش تبصره ماده ۲۷۷: تقدم شهادت بر سوگند

تبصره ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی یک نکته اجرایی بسیار مهم را گوشزد می کند: در موارد مذکور در این ماده، ابتدا گواه (شاهد) واجد شرایط، شهادت می دهد و سپس سوگند توسط خواهان ادا می شود.

این تبصره ترتیب ادای دلیل را مشخص می کند. به این معنا که ابتدا باید شهادت گواه یا گواهان ارائه شود. پس از اینکه دادگاه شهادت آن ها را استماع و احراز کرد که این شهادت به تنهایی کافی نیست (مثلاً تنها یک گواه مرد یا دو گواه زن شهادت داده اند)، آنگاه نوبت به ادای سوگند تکمیلی توسط خواهان یا مدعی می رسد. این تقدم و تأخر در فرآیند اثبات، تضمین می کند که سوگند تنها پس از بهره گیری از سایر دلایل ناقص، به عنوان یک عامل تکمیل کننده، به کار گرفته شود.

شرایط لازم برای درخواست و صدور قرار اتیان سوگند تکمیلی

درخواست سوگند تکمیلی یک فرآیند خودکار نیست و برای صدور قرار اتیان سوگند توسط دادگاه، باید شرایط خاصی احراز شود. مدعی که قصد ارائه نمونه درخواست سوگند تکمیلی را دارد، باید از این شرایط آگاهی کامل داشته باشد تا لایحه او مؤثر واقع شود.

فقدان بینه شرعی کامل (دلیل کامل)

اساسی ترین شرط برای درخواست سوگند تکمیلی، وجود نقص در دلایل اثبات ادعا است. به عبارت دیگر، خواهان باید ادله ای را ارائه کرده باشد که به تنهایی برای اثبات دعوا کافی نیستند. ماده ۲۷۷ به وضوح به این موضوع اشاره دارد: چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد، می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند.

بنابراین، اگر خواهان هیچ دلیلی ارائه نکرده باشد، یا اگر دلایل او کامل و کافی باشد (مثلاً دو گواه مرد عادل یا سند کتبی محکم)، دیگر نوبت به سوگند تکمیلی نمی رسد. این سوگند صرفاً برای تکمیل است نه ایجاد دلیل از صفر. نقص دلیل می تواند شامل وجود فقط یک گواه مرد، یا دو گواه زن، یا هر دلیل دیگری باشد که به تنهایی توان اثبات کامل دعوا را ندارد.

درخواست صریح و کتبی/شفاهی مدعی

بر خلاف برخی اقدامات قضایی که ممکن است به دستور دادگاه انجام شود، سوگند تکمیلی تنها به درخواست صریح و مستقیم مدعی اتیان می شود. دادگاه خود به خود قرار اتیان سوگند تکمیلی را صادر نمی کند. این درخواست می تواند به صورت های زیر انجام شود:

• درخواست کتبی: این رایج ترین و معتبرترین روش است. مدعی می تواند درخواست خود را ضمن دادخواست اصلی، یا در قالب یک لایحه جداگانه (همچون نمونه درخواست سوگند تکمیلی که در ادامه ارائه می شود) به دادگاه تقدیم کند.
• درخواست شفاهی: این نوع درخواست در جلسه دادرسی مطرح و در صورت جلسه دادگاه ثبت می شود و به امضای مدعی می رسد.

مهم این است که از طریق هر روشی که اقدام می شود، خواسته مدعی مبنی بر اتیان سوگند تکمیلی باید به روشنی و بدون ابهام بیان گردد.

ماهیت حقوقی و مالی دعوا

همان طور که در ماده ۲۷۷ ق.آ.د.م تصریح شده است، سوگند تکمیلی منحصراً در دعاوی مالی که به ذمه تعلق می گیرد و دعاوی که مقصود از آن مال است کاربرد دارد. این بدان معناست که دعاوی غیرمالی، مانند دعاوی مربوط به نسب، طلاق، ازدواج یا دعاوی کیفری (به جز مواردی که دیه برعهده جانی است)، با سوگند تکمیلی اثبات نمی شوند. بنابراین، قبل از ارائه نمونه درخواست سوگند تکمیلی، باید ماهیت دعوا را با دقت بررسی کرد.

زمان درخواست

درخواست سوگند تکمیلی از انعطاف پذیری نسبی برخوردار است و می تواند در مراحل مختلف دادرسی مطرح شود:

1. مرحله بدوی (نخستین): رایج ترین زمان برای درخواست سوگند تکمیلی در همین مرحله است، یعنی زمانی که دادگاه برای اولین بار به ماهیت دعوا رسیدگی می کند.
2. مرحله تجدیدنظر: درخواست سوگند تکمیلی در مرحله تجدیدنظر نیز امکان پذیر است، اما با محدودیت هایی همراه است. این درخواست معمولاً در صورتی پذیرفته می شود که:
   • اعتراضی نسبت به اصل موضوع سوگند (یعنی آیا سوگند در این مورد صحیح بوده است)
   • یا کیفیت ادای آن (مانند اینکه آیا سوگند به درستی ادا شده یا خیر)
   • یا شرایط لازم برای اتیان سوگند (مانند نقص دلیل) در مرحله بدوی مطرح شده باشد و دادگاه تجدیدنظر نیاز به بررسی مجدد آن ببیند.

   اگر در مرحله بدوی سوگند تکمیلی ادا شده و نسبت به آن اعتراض موجهی در مرحله تجدیدنظر وجود نداشته باشد، درخواست مجدد سوگند در مرحله تجدیدنظر معمولاً منتفی است. این انعطاف پذیری به طرفین دعوا اجازه می دهد تا در صورت نیاز و احراز شرایط، در مراحل بعدی نیز به این ابزار اثباتی متوسل شوند.

   نحوه نگارش و ارائه لایحه درخواست سوگند تکمیلی به دادگاه

   نگارش یک لایحه درخواست سوگند تکمیلی که از نظر حقوقی بی نقص و از نظر نگارشی شیوا و رسا باشد، نقشی کلیدی در موفقیت پرونده ایفا می کند. رعایت اصول نگارش حقوقی، ساختار منظم و ارائه اطلاعات دقیق، از الزامات این کار است.

   رعایت اصول نگارشی و حقوقی

   لایحه قضایی، سند رسمی و حقوقی است و باید با دقت ویژه ای تهیه شود:

   • لحن رسمی و محترمانه: از واژگان و اصطلاحات حقوقی مناسب استفاده کنید. لحن باید کاملاً رسمی و به دور از هرگونه زبان عامیانه یا احساسی باشد. خطاب به ریاست محترم دادگاه باید با احترام کامل صورت گیرد.
   • وضوح و اختصار: جملات را کوتاه، واضح و بدون ابهام بنویسید. از اطناب کلام و بیان مطالب غیرضروری پرهیز کنید. هر پاراگراف باید یک ایده اصلی را منتقل کند.
   • رعایت قواعد نگارشی: املای صحیح، استفاده درست از علائم نگارشی (مانند ویرگول، نقطه، سیمی کالن) و رعایت فاصله مناسب بین کلمات ضروری است.
   • فرم و قالب: لایحه باید تایپ شده و با فونت خوانا (مانند نازنین یا زر) ارائه شود. استفاده از فونت های فانتزی یا نامتعارف به اعتبار لایحه لطمه می زند.

   یک لایحه دقیق و مستند، نه تنها نشان دهنده تسلط شما بر موضوع است، بلکه احترام به وقت دادگاه و کمک به روند رسیدگی سریع تر را نیز به همراه دارد.

   محتوای ضروری لایحه

   هر لایحه درخواست سوگند تکمیلی باید شامل اجزای مشخص و ضروری باشد تا دادگاه بتواند به درستی آن را بررسی کند:

   1. مشخصات کامل پرونده:
      • شماره پرونده و کلاسه (در صورت موجود بودن)
      • شماره و شعبه دادگاه رسیدگی کننده (مثلاً شعبه ۲۵ دادگاه عمومی حقوقی تهران)
      • تاریخ نگارش لایحه
   2. مشخصات کامل طرفین:
      • نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس دقیق خواهان/مدعی
      • نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و آدرس دقیق خوانده/طرف مقابل
      • در صورت وجود وکیل، مشخصات کامل وکیل نیز باید قید شود.
   3. موضوع دعوا و شرح مختصر:
      • به صورت روشن و مختصر، خواسته اصلی پرونده را بیان کنید (مثلاً مطالبه مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال بابت ثمن معامله خودرو).
      • شرح مختصری از ادعای خود و وضعیت فعلی پرونده ارائه دهید، به گونه ای که دادگاه در جریان قرار گیرد.
   4. توضیح دلیل درخواست سوگند تکمیلی:
      • به روشنی بیان کنید که چرا به سوگند تکمیلی نیاز دارید. به نقص دلایل موجود (مثلاً شهادت فقط یک گواه مرد یا دو گواه زن) اشاره کنید.
      • ذکر کنید که خوانده/طرف مقابل، ادعای شما را انکار کرده است.
   5. استناد به مواد قانونی:
      • مهم ترین بخش لایحه در این قسمت است. به ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی به عنوان مستند اصلی اشاره کنید.
      • در صورت نیاز، به سایر مواد مرتبط از قانون آیین دادرسی مدنی یا قوانین دیگر نیز استناد کنید.
   6. خواسته صریح:
      • خواسته شما از دادگاه باید بسیار صریح و بدون ابهام باشد. جمله معمول این است: تقاضای صدور قرار اتیان سوگند تکمیلی از جانب [نام مدعی/خواهان] در خصوص [موضوع دقیق و صریح سوگند].
      • موضوع سوگند باید کاملاً مشخص باشد، مثلاً دریافت مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال توسط خوانده به عنوان ثمن معامله خودروی پراید در تاریخ ۱۰/۰۵/۱۴۰۲.

   پیوست های لایحه

   برای تکمیل نمونه درخواست سوگند تکمیلی، ارائه پیوست های زیر ضروری است:

   • کپی مصدق مدارک هویتی خواهان/مدعی (کارت ملی و شناسنامه).
   • کپی مصدق مدارک موجود و ناقص (مثلاً شهادت نامه گواه یا گواهان، فیش های پرداخت ناقص، قراردادهای مرتبط و…).
   • نسخ اضافی لایحه به تعداد طرفین دعوا (برای ابلاغ به خوانده).

   نحوه ثبت و ارسال لایحه

   پس از نگارش و آماده سازی لایحه، باید آن را به دادگاه تقدیم کنید. این کار معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. در این دفاتر، لایحه شما به صورت الکترونیکی ثبت و به شعبه مربوطه ارسال می گردد. در مواردی نیز ممکن است بتوان لایحه را مستقیماً به دفتر دادگاه تقدیم کرد، اما استفاده از سامانه الکترونیک قضایی (ثنا) روش استاندارد و مورد تأکید است.

   با رعایت این نکات، لایحه شما نه تنها از نظر فنی و حقوقی صحیح خواهد بود، بلکه شانس بیشتری برای جلب توجه و موافقت دادگاه پیدا خواهد کرد.

   نمونه لایحه درخواست سوگند تکمیلی (قالب آماده و قابل ویرایش)

   این بخش، مهم ترین قسمت این راهنماست که یک نمونه لایحه درخواست سوگند تکمیلی را به صورت جامع و قابل ویرایش ارائه می دهد. شما می توانید با جایگزین کردن اطلاعات پرونده خود در قسمت های مشخص شده، این قالب را برای نیازهای خود سفارشی سازی کنید. دقت در تکمیل این لایحه، اهمیت فراوانی در روند دادرسی دارد.

   
   بسمه تعالی
   تاریخ: [تاریخ نگارش لایحه]
   شماره پرونده: [در صورت موجود بودن شماره 16 رقمی پرونده]
   کلاسه پرونده: [در صورت موجود بودن شماره کلاسه پرونده، مثلاً 1403/25/1234]
   شعبه محترم: [شماره شعبه] دادگاه [عمومی حقوقی/خانواده/تجدیدنظر] [شهر محل دادگاه، مثلاً تهران]
   
   موضوع: درخواست اتیان سوگند تکمیلی (قسم تتمیمی)
   
   با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
   
   مشخصات خواهان/مدعی:
   نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی کامل خواهان/مدعی]
   نام پدر: [نام پدر خواهان/مدعی]
   کد ملی: [کد ملی 10 رقمی خواهان/مدعی]
   آدرس دقیق: [آدرس پستی کامل خواهان/مدعی، به همراه کد پستی و تلفن تماس]
   
   مشخصات خوانده/طرف مقابل:
   نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی کامل خوانده/طرف مقابل]
   نام پدر: [نام پدر خوانده/طرف مقابل]
   کد ملی: [کد ملی 10 رقمی خوانده/طرف مقابل]
   آدرس دقیق: [آدرس پستی کامل خوانده/طرف مقابل، به همراه کد پستی و تلفن تماس]
   
   شرح دعوا:
   اینجانب [نام خواهان/مدعی] در پرونده به شماره کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و شماره پرونده [شماره پرونده 16 رقمی] مطروحه در آن شعبه محترم، دعوایی به خواسته [عنوان دقیق و کامل خواسته، مثلاً: مطالبه مبلغ 500,000,000 ریال بابت ثمن معامله یک دستگاه آپارتمان واقع در خیابان آزادی، پلاک 10] به طرفیت خوانده محترم [نام خوانده/طرف مقابل] اقامه نموده ام.
   مستند به ادعای اینجانب، [توضیح مختصر و دقیق ادعا، با ذکر تاریخ و جزئیات مهم؛ مثلاً: خوانده محترم در تاریخ 1402/08/15، مبلغ فوق را به صورت نقدی از اینجانب دریافت نموده و متعهد به انتقال سند رسمی آپارتمان مذکور در تاریخ 1403/01/20 بوده است. با این حال، ایشان ضمن انکار دریافت وجه، از انجام تعهدات خود امتناع ورزیده اند.]
   با توجه به اینکه خوانده محترم منکر ادعای اینجانب گردیده و [ذکر دقیق و صریح دلیل ناقص موجود؛ مثلاً: اینجانب تنها توانسته ام شهادت یک گواه مرد عادل به نام [نام گواه]، فرزند [نام پدر گواه]، به کد ملی [کد ملی گواه] و آدرس [آدرس گواه] را در پرونده ارائه نمایم که در جلسه رسیدگی مورخ [تاریخ جلسه] شهادت خود را ادا نموده است] و برای تکمیل دلایل اثبات ادعای خود به بینه شرعی کامل دسترسی ندارم.
   
   دلایل و مستندات حقوقی:
   1.  استناد به ماده 277 قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر می دارد: در کلیه دعاوی مالی که به هر علت و سببی به ذمه تعلق می گیرد... چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد، می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند.
   2.  تبصره ذیل ماده 277 قانون آیین دادرسی مدنی نیز بر این امر صحه می گذارد که ابتدا گواه واجد شرایط شهادت داده و سپس خواهان سوگند یاد می کند. با عنایت به اینکه شهادت گواه اینجانب در پرونده موجود است و نیازمند تکمیل است، شرایط قانونی برای اتیان سوگند تکمیلی محقق است.
   3.  با عنایت به نقص دلیل ارائه شده (شهادت [یک گواه مرد/دو گواه زن]) و عدم امکان ارائه دلایل کامل تر و انکار خوانده محترم، اتیان سوگند تکمیلی توسط اینجانب برای اثبات حقانیت ادعا و روشن شدن حقیقت ضروری است.
   4.  [ذکر هر دلیل یا مدرک دیگری که به درخواست سوگند کمک می کند، مثلاً مکاتبات طرفین، اظهارات خوانده در جلسه دادگاه که ابهام ایجاد کرده، یا هرگونه قرینه و اماره موجود در پرونده که نیاز به تکمیل دارد].
   
   خواسته:
   لذا با استناد به ماده 277 قانون آیین دادرسی مدنی و با توجه به مراتب فوق، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم:
   1. دستور فرمایید اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان/مدعی]، در خصوص [موضوع دقیق و صریح سوگند، مثلاً: دریافت مبلغ 500,000,000 ریال توسط خوانده محترم به عنوان ثمن معامله آپارتمان مذکور در تاریخ 1402/08/15 و عدم ایفاء تعهد ایشان مبنی بر انتقال سند]، سوگند تکمیلی یاد نمایم.
   2. پس از اتیان سوگند تکمیلی توسط اینجانب، حکم مقتضی بر اثبات ادعای اینجانب و محکومیت خوانده محترم صادر فرمایید.
   
   با تشکر و احترام فراوان
   [نام و نام خانوادگی خواهان/مدعی یا وکیل ایشان]
   امضا: [امضا]
   تاریخ: [تاریخ نگارش لایحه]
   
   پیوست ها:
   1.  کپی مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان/مدعی.
   2.  کپی مصدق [اسناد مرتبط، مثلاً شهادت نامه گواه/گواهان، کپی قرارداد بیع، اسکرین شات مکاتبات و...]
   3.  نسخه اضافی لایحه به تعداد طرفین دعوا (معمولاً یک نسخه برای دادگاه و یک نسخه برای خوانده).
   

   تبعات و نکات حقوقی مهم در خصوص سوگند تکمیلی

   ادای سوگند تکمیلی، یک اقدام حقوقی بسیار جدی است که دارای تبعات و آثار قانونی مهمی است. آگاهی از این نکات برای هر کسی که قصد دارد از نمونه درخواست سوگند تکمیلی استفاده کند، حیاتی است.

   اثر قانونی ادای سوگند

   در صورتی که مدعی به درستی و طبق تشریفات قانونی، سوگند تکمیلی را ادا کند، ادعای او به منزله اثبات شده تلقی می شود. پس از ادای سوگند، دادگاه مکلف است بر اساس آن سوگند، حکم مقتضی را صادر کند. این حکم به نفع مدعی خواهد بود و دعوای او را به سرانجام می رساند. سوگند تکمیلی، به عنوان یک دلیل شرعی، جایگاه ویژه ای در اثبات دعاوی دارد و با ادای آن، فصل خصومت صورت می گیرد.

   امتناع از ادای سوگند تکمیلی

   از آنجایی که سوگند تکمیلی، بر عهده مدعی (خواهان) است و او برای تکمیل دلیل ناقص خود به آن متوسل شده است، امتناع وی از ادای سوگند، دارای تبعات مستقیم و منفی برای پرونده اش خواهد بود. اگر مدعی از ادای سوگند تکمیلی خودداری کند، این اقدام به منزله عدم اثبات دعوا تلقی شده و ادعای او از سوی دادگاه رد خواهد شد. در چنین شرایطی، دادگاه حکم به بی حقی مدعی صادر می کند، زیرا او نتوانسته ادعای خود را با دلایل کافی و تکمیل شده اثبات نماید. بنابراین، درخواست کننده سوگند باید از آمادگی کامل برای ادای آن برخوردار باشد.

   سوگند دروغ و مسئولیت کیفری

   سوگند دروغین، نه تنها از نظر اخلاقی مذموم است، بلکه در نظام حقوقی ایران دارای تبعات کیفری جدی است. ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) به صراحت مجازات سوگند دروغ را بیان کرده است. بر اساس این ماده: هرکس در دعوای حقوقی یا جزایی که قسم متوجه او شده یا می تواند متوجه او گردد، سوگند دروغ یاد نماید، به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.

   این مجازات نشان دهنده اهمیت و قداست سوگند در نزد قانون است و به متقاضیان سوگند تکمیلی اکیداً هشدار می دهد که صرفاً حقیقت را بیان کرده و به هیچ وجه به سوگند دروغ متوسل نشوند. عواقب سوگند دروغ، بسیار سنگین تر از عدم اثبات دعوا خواهد بود.

   اهمیت مشاوره با وکیل متخصص

   مفاهیم و رویه های حقوقی، به خصوص در زمینه ادله اثبات دعوا و انواع سوگند، می تواند پیچیده باشد. تنظیم صحیح نمونه درخواست سوگند تکمیلی، احراز دقیق شرایط قانونی و رعایت تمامی تشریفات، نیازمند دانش و تجربه حقوقی است. مشاوره با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص می تواند مزایای متعددی داشته باشد:

   • افزایش دقت: وکیل می تواند لایحه شما را با نهایت دقت تنظیم کند و از بروز خطاهای نگارشی یا حقوقی جلوگیری نماید.
   • احراز شرایط: وکیل به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که پرونده شما تمامی شرایط لازم برای درخواست سوگند تکمیلی را دارد.
   • افزایش شانس موفقیت: با راهنمایی وکیل، شانس شما برای صدور قرار اتیان سوگند و اثبات دعوا افزایش می یابد.
   • پرهیز از تبعات: وکیل می تواند شما را از تبعات حقوقی سوگند دروغ یا امتناع از سوگند آگاه کند.

   بنابراین، برای احقاق کامل حقوق خود و جلوگیری از هرگونه مشکل احتمالی، اکیداً توصیه می شود که پیش از هر اقدامی، با یک متخصص حقوقی مشورت نمایید.

   سوالات متداول

   تفاوت اصلی سوگند تکمیلی با سوگند قاطع دعوا چیست و کدام یک قوی تر است؟

   تفاوت اصلی در هدف و جایگاه این دو سوگند است. سوگند قاطع دعوا (بتی) زمانی کاربرد دارد که خواهان هیچ دلیلی برای اثبات ادعای خود ندارد و مدعی علیه ادعای او را انکار می کند. در این حالت، خواهان می تواند از دادگاه بخواهد که مدعی علیه سوگند یاد کند. اگر مدعی علیه سوگند یاد کند، دعوا به نفع او فیصله می یابد و اگر امتناع کند یا سوگند را به خواهان برگرداند و خواهان سوگند یاد کند، دعوا به نفع خواهان اثبات می شود. سوگند قاطع دعوا به تنهایی سرنوشت پرونده را مشخص می کند و از این رو از نظر اثباتی قوی تر است.

   اما سوگند تکمیلی (تتمیمی) زمانی استفاده می شود که خواهان دلایل ناقصی دارد (مانند شهادت یک گواه مرد یا دو گواه زن) و برای تکمیل این دلایل، خودش سوگند یاد می کند. بنابراین، سوگند تکمیلی متمم و مکمل دلیل ناقص است، نه قاطع دعوا از اساس. هر دو سوگند، در صورت ادای صحیح، برای دادگاه لازم الاتباع هستند، اما سوگند قاطع دعوا مستقلاً و بدون نیاز به دلیل دیگری دعوا را اثبات یا رد می کند.

   آیا سوگند تکمیلی فقط شامل دعاوی مالی می شود؟

   بله، بر اساس ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی، سوگند تکمیلی منحصراً در کلیه دعاوی مالی که به هر علت و سببی به ذمه تعلق می گیرد و دعاوی که مقصود از آن مال است کاربرد دارد. این شامل مواردی مانند قرض، ثمن معامله، مال الاجاره، مهریه، نفقه، دیه و دعاوی مربوط به بیع، صلح، اجاره، هبه و وصیت می شود. در دعاوی غیرمالی یا دعاوی کیفری که ماهیت مالی ندارند (به جز مواردی که دیه برعهده جانی است)، سوگند تکمیلی کاربردی ندارد.

   اگر دادگاه با درخواست سوگند تکمیلی موافقت کند، چه اتفاقی می افتد و چه کسی سوگند یاد می کند؟

   اگر دادگاه پس از بررسی شرایط، درخواست سوگند تکمیلی را موجه تشخیص دهد، قرار اتیان سوگند تکمیلی را صادر می کند. در این حالت، کسی که سوگند یاد می کند، خود خواهان یا مدعی است. پس از صدور قرار، دادگاه از خواهان می خواهد که در جلسه دادرسی و با لفظ جلاله یا نام خداوند تعالی (یا به آنچه که سوگند برایش محترم است)، در خصوص موضوع مشخص شده سوگند یاد کند. پس از ادای سوگند صحیح، ادعای خواهان به اثبات رسیده تلقی می شود و دادگاه بر اساس آن حکم صادر خواهد کرد.

   آیا می توان در مرحله تجدیدنظر نیز درخواست سوگند تکمیلی داد؟

   بله، امکان درخواست سوگند تکمیلی در مرحله تجدیدنظر نیز وجود دارد، اما با محدودیت ها و شرایط خاص. این درخواست معمولاً در صورتی پذیرفته می شود که در مرحله بدوی نسبت به اصل موضوع سوگند، کیفیت ادای آن، یا شرایط قانونی اتیان سوگند اعتراض شده باشد. به عبارت دیگر، دادگاه تجدیدنظر این اختیار را دارد که درخواست را بررسی کند، اما به معنای تکرار صرف فرآیند سوگند نیست، بلکه ناظر به اعتراضات شکلی یا ماهوی نسبت به سوگند در مرحله قبلی است.

   آیا برای تنظیم لایحه درخواست سوگند تکمیلی حتماً نیاز به وکیل دادگستری است؟

   خیر، برای تنظیم نمونه درخواست سوگند تکمیلی و تقدیم آن به دادگاه، از نظر قانونی الزاماً نیازی به وکیل دادگستری نیست و هر فردی می تواند خودش این لایحه را تنظیم و ارائه دهد. با این حال، با توجه به پیچیدگی های حقوقی، اهمیت رعایت اصول نگارشی و حقوقی، و تبعات جدی سوگند (مانند مسئولیت کیفری سوگند دروغ یا رد دعوا در صورت امتناع)، مشاوره با یک وکیل یا کارشناس حقوقی متخصص اکیداً توصیه می شود. کمک گرفتن از وکیل می تواند دقت لایحه را افزایش داده، شانس موفقیت شما را بهبود بخشد و از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری کند.

   نتیجه گیری

   نمونه درخواست سوگند تکمیلی، به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا در نظام حقوقی ایران، نقشی حیاتی در احقاق حقوق افراد در مواجهه با دلایل ناقص ایفا می کند. این ابزار به خواهان یا مدعی این امکان را می دهد که در دعاوی مالی و مرتبط با مال، با تکیه بر شهادت ناقص (مانند یک گواه مرد یا دو گواه زن) و تکمیل آن با سوگند خود، ادعایش را به اثبات برساند. درک دقیق ماهیت سوگند تکمیلی، شرایط قانونی آن بر اساس ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی، و آگاهی از نحوه نگارش صحیح لایحه، گام های اساسی در بهره برداری مؤثر از این حق هستند.

   در این مقاله تلاش شد تا با ارائه یک راهنمای جامع و یک قالب لایحه آماده و قابل ویرایش، مسیر درخواست سوگند تکمیلی برای شما روشن تر شود. رعایت جزئیات حقوقی و نگارشی، و همچنین توجه به تبعات مهم ادای سوگند (از جمله مسئولیت کیفری سوگند دروغ)، از اهمیت بالایی برخوردار است. همواره توصیه می شود که در فرآیندهای حقوقی پیچیده، از مشاوره وکلای متخصص بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر بیشتری به دنبال احقاق حقوق خود باشید و از هرگونه اشتباهی که ممکن است به ضرر پرونده شما تمام شود، جلوگیری کنید. با دانش و دقت کافی، می توانید با استفاده از سوگند تکمیلی، گره از مشکلات حقوقی خود بگشایید و عدالت را محقق سازید.