طریقه نوشتن صحیح سفته

سفته یک سند تجاری مهم است که تکمیل صحیح آن برای جلوگیری از مشکلات حقوقی ضروری است. برای نوشتن صحیح سفته باید بخش های اصلی آن شامل مبلغ، تاریخ صدور و پرداخت، نام گیرنده و امضای صادرکننده با دقت و طبق قوانین تکمیل شود.

در دنیای امروز، سفته به عنوان یکی از رایج ترین اسناد تجاری و تعهدآور، در بسیاری از معاملات، قراردادهای کاری، و مبادلات مالی جایگاه ویژه ای دارد. از تضمین حسن انجام کار گرفته تا ضمانت دریافت وام، سفته ابزاری قدرتمند برای ایجاد اطمینان و تعهد بین طرفین محسوب می شود. اما این سند ارزشمند، تنها در صورتی اعتبار و کارایی حقوقی خود را حفظ می کند که با رعایت دقیق اصول و مقررات قانونی تکمیل و تنظیم شود. اشتباه در هر یک از جزئیات نگارش سفته می تواند منجر به ابطال آن، از دست رفتن امتیازات تجاری یا بروز چالش های حقوقی پیچیده و زمان بر برای صادرکننده و دارنده آن گردد. آشنایی با نحوه صحیح پر کردن سفته، هم برای افرادی که قصد صدور آن را دارند و هم برای کسانی که آن را دریافت می کنند، امری حیاتی است.

سفته؛ مفهوم، انواع و کاربردها

سفته چیست؟ تعریف حقوقی و کاربردی

سفته یا فته طلب سندی است که به موجب آن، صادرکننده تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مقرر یا عندالمطالبه (به محض رویت) در وجه شخص معین، یا به حواله کرد آن شخص، یا در وجه حامل پرداخت کند. این تعریف حقوقی سفته، ریشه در ماده ۳۰۷ قانون تجارت ایران دارد و آن را به عنوان یک سند تعهدآور رسمی معرفی می کند. هدف اصلی از سفته، سهولت در مبادلات تجاری و مالی است؛ به طوری که به جای جابجایی پول نقد، از این سند برای تضمین پرداخت در آینده استفاده شود. سفته در مقایسه با چک و برات، دارای ویژگی ها و کاربردهای خاص خود است. در حالی که چک معمولاً به بانک و حساب بانکی مرتبط است و برات یک دستور پرداخت سه جانبه محسوب می شود، سفته یک تعهد پرداخت دو جانبه از سوی صادرکننده به دارنده است و لزوماً نیازی به حساب بانکی ندارد. این تفاوت ها، سفته را به ابزاری منعطف تر برای تعهدات مالی متنوع تبدیل کرده است.

انواع سفته در ایران

در ایران، سفته به دو شکل اصلی کاغذی و الکترونیکی موجود است که هر کدام ویژگی ها و روش های تهیه و تکمیل متفاوتی دارند. درک این تفاوت ها برای انتخاب و استفاده صحیح از سفته ضروری است.

سفته کاغذی (فیزیکی)

سفته های کاغذی، همان فرم های چاپی هستند که سال هاست مورد استفاده قرار می گیرند. این سفته ها دارای مبالغ اسمی از پیش تعیین شده ای هستند که سقف اعتبار آن سفته را مشخص می کنند. به عنوان مثال، یک برگه سفته ممکن است تا سقف ده میلیون ریال اعتبار داشته باشد. تهیه این سفته ها عمدتاً از طریق شعب بانک ملی ایران امکان پذیر است. خرید از منابع غیررسمی مانند دکه های روزنامه فروشی یا دستفروشان خیابانی، توصیه نمی شود؛ چرا که ممکن است با قیمت های بالاتر یا حتی سفته های جعلی مواجه شوید. پس از خرید، اطلاعات مورد نیاز به صورت دستی روی سفته درج و تکمیل می گردد. مالیات سفته نیز هنگام خرید آن، بر اساس مبلغ اسمی درج شده روی سفته و توسط مجلس شورای اسلامی تعیین و دریافت می شود.

سفته الکترونیکی

با پیشرفت فناوری، سفته الکترونیکی نیز به عنوان یک جایگزین مدرن و ایمن تر معرفی شده است. سفته الکترونیکی همان کارکرد سفته کاغذی را دارد، با این تفاوت که تمام مراحل صدور، تکمیل، امضا و انتقال آن به صورت دیجیتالی و از طریق سامانه های بانکی یا پلتفرم های معتبر انجام می شود. مزایای اصلی سفته الکترونیکی شامل سهولت دسترسی، کاهش خطاهای انسانی در پر کردن، امکان پیگیری آنلاین و حذف نیاز به نگهداری فیزیکی سند است. این نوع سفته نیز دارای اعتبارسنجی حقوقی است و تمامی قوانین مربوط به سفته کاغذی، با اندکی تطابق در نحوه اجرا، شامل حال آن نیز می شود.

کاربردهای اصلی سفته

سفته ابزاری منعطف با کاربردهای گسترده در زندگی روزمره و فعالیت های تجاری است. شناخت این کاربردها به افراد کمک می کند تا در موقعیت های مختلف از آن به درستی بهره برداری کنند:

• سفته بابت ضمانت: این رایج ترین کاربرد سفته است. بسیاری از کارفرمایان هنگام استخدام کارکنان، سفته ای را به عنوان ضمانت حسن انجام کار یا برای پوشش خسارات احتمالی دریافت می کنند. همچنین، بانک ها و مؤسسات مالی نیز برای اعطای وام، سفته را به عنوان تضمین بازپرداخت از وام گیرنده طلب می کنند. در قراردادهای اجاره یا سایر تعهدات، ممکن است سفته به عنوان ضمانت اجرای تعهدات استفاده شود.
• سفته بابت پرداخت: سفته می تواند مستقیماً برای پرداخت وجه در آینده صادر شود. این پرداخت می تواند عندالمطالبه (به محض درخواست دارنده) باشد یا دارای سررسید معین (تاریخ مشخصی برای پرداخت) باشد. در معاملات تجاری که پرداخت نقدی در لحظه امکان پذیر نیست، سفته به عنوان یک وعده پرداخت آتی مورد استفاده قرار می گیرد.
• مزایا و معایب کلی استفاده از سفته: از مزایای سفته می توان به قابلیت تهیه آسان آن برای عموم مردم (برخلاف چک که نیازمند حساب بانکی و اعتبار است)، قابلیت انتقال از طریق ظهرنویسی و امکان واخواست در صورت عدم پرداخت جهت توقیف اموال صادرکننده اشاره کرد. در مقابل، از معایب آن می توان به نداشتن جنبه کیفری (برخلاف چک که عدم پرداخت آن می تواند جرم تلقی شود)، نیاز به پرداخت مالیات هنگام خرید و امکان سوءاستفاده در صورت صدور سفته سفید امضا اشاره کرد.

آموزش گام به گام طریقه نوشتن صحیح سفته کاغذی

پر کردن صحیح سفته کاغذی، نیاز به دقت فراوان در هر بخش دارد. در ادامه، هر یک از قسمت های سفته به صورت مرحله به مرحله توضیح داده شده تا از بروز هرگونه اشتباه حقوقی جلوگیری شود.

تصویر شماره ۱: یک نمونه سفته کاغذی خام با شماره گذاری بخش های اصلی.

تصویر شماره ۲: یک نمونه سفته کاغذی صحیح پر شده با توضیحات دقیق هر بخش.

بخش مبلغ سفته

اولین و مهم ترین بخشی که در سفته باید تکمیل شود، مبلغ آن است. هر برگ سفته دارای یک مبلغ اسمی است که بر روی آن چاپ شده و سقف اعتبار آن سفته را نشان می دهد. برای مثال، سفته ای که روی آن نوشته شده تا مبلغ ده میلیون ریال، تنها تا همین سقف اعتبار تجاری دارد. اما مهم است بدانید که وجود این مبلغ اسمی به معنای عدم نیاز به درج مبلغ توسط شما نیست. شما باید مبلغ مورد نظر خود را هم به عدد و هم به حروف، به صورت دقیق در جایگاه مربوطه بنویسید.

• نحوه صحیح نوشتن مبلغ: مبلغ باید با واحد پولی ریال (که واحد رسمی کشور است) درج شود. برای مثال، اگر مبلغ مورد نظر ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است، آن را ابتدا به عدد و سپس به حروف کامل (ده میلیون ریال) بنویسید. این کار باعث می شود تا ابهامی در خصوص مبلغ مورد نظر ایجاد نشود.
• نکات کلیدی: مبلغی که در سفته درج می کنید، نباید از مبلغ اسمی چاپ شده روی برگه سفته بیشتر باشد. اگرچه در برخی موارد، اعتبار سفته تا مبلغ نوشته شده (حتی اگر بیشتر از مبلغ اسمی باشد) در دعاوی حقوقی پذیرفته می شود، اما بهتر است برای جلوگیری از هرگونه مشکل، این اصل را رعایت کنید. استفاده از قلم یکسان و خوانا برای نوشتن تمام بخش های سفته، از جمله مبلغ، توصیه می شود.

بخش تاریخ سفته (صدور و پرداخت)

درج تاریخ در سفته از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است و به دو بخش اصلی تقسیم می شود: تاریخ صدور و تاریخ پرداخت.

• تاریخ صدور سفته: این تاریخ، روزی است که سفته توسط صادرکننده تکمیل و امضا می شود. درج تاریخ صدور به صورت دقیق (روز، ماه، سال) و هم به حروف و هم به عدد، الزامی است. عدم درج تاریخ صدور، باعث می شود که سفته اعتبار تجاری خود را از دست بدهد و صرفاً به عنوان یک سند عادی تلقی شود که از امتیازات ویژه اسناد تجاری بهره مند نخواهد بود.
• تاریخ پرداخت سفته (سررسید): این تاریخ، موعدی است که صادرکننده سفته متعهد به پرداخت وجه آن می شود. تاریخ پرداخت می تواند به صورت تاریخ معین (مثلاً اول اردیبهشت ۱۴۰۳) یا به صورت عندالمطالبه (به محض درخواست دارنده) درج شود.
  

  یک نکته بسیار حیاتی برای سفته های ضمانت (مانند ضمانت کاری یا وام) این است که بهتر است تاریخ پرداخت در آن ذکر نشود. به جای آن، در بخش بابت یا پشت سفته، قید شود که سفته بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت ضمانت وام صادر شده است. این اقدام از مطالبه بی مورد و پیش از موعد سفته جلوگیری می کند و اعتبار آن را منوط به عدم انجام تعهد اصلی می سازد.

  در صورت درج تاریخ پرداخت، دارنده سفته پس از سررسید، مهلت مشخصی برای واخواست سفته (اعتراض عدم تادیه) خواهد داشت که عدم رعایت آن، سفته را از برخی امتیازات تجاری خود محروم می کند.

بخش نام گیرنده وجه

مشخص کردن نام گیرنده وجه در سفته اهمیت فراوانی دارد؛ چرا که به وضوح مشخص می کند چه کسی ذینفع مبلغ سفته است. در صورت عدم درج نام گیرنده، سفته در وجه حامل محسوب می شود. این بدان معناست که هر شخصی که سفته را در اختیار داشته باشد، می تواند در زمان سررسید، مبلغ آن را مطالبه کند که این امر می تواند ریسک های امنیتی و حقوقی زیادی را برای صادرکننده به همراه داشته باشد.

• تفاوت در وجه حامل با با نام: سفته با نام به نام شخص حقیقی یا حقوقی مشخصی صادر می شود و تنها آن فرد یا نماینده قانونی اش حق مطالبه دارد. این روش از لحاظ امنیت و شفافیت ارجحیت دارد. سفته در وجه حامل ریسک بیشتری برای صادرکننده دارد، چرا که در صورت مفقود شدن، هر کسی می تواند دارنده آن باشد.
• نحوه صحیح نوشتن نام: نام کامل شخص حقیقی (مانند: آقای/خانم [نام و نام خانوادگی]) یا نام دقیق شرکت یا مؤسسه حقوقی (مانند: شرکت [نام شرکت] با مسئولیت محدود) باید به صورت واضح و بدون ابهام درج شود.

بخش نام صادرکننده و امضا/مهر

مهم ترین بخش برای اعتبار یک سفته، امضا یا مهر صادرکننده آن است. امضای صادرکننده به منزله اقرار و قبول بدهی یا تعهد است.

• اهمیت امضای صادرکننده: سفته بدون امضای صادرکننده، فاقد هرگونه اعتبار قانونی است؛ نه به عنوان سند تجاری و نه حتی به عنوان سند عادی. امضا باید به خط و صورت معمول شخص صادرکننده باشد تا در صورت لزوم، قابل استعلام و تأیید باشد.
• جایگاه مهر یا اثر انگشت: استفاده از مهر (برای اشخاص حقوقی) یا اثر انگشت (در کنار امضا یا به جای آن برای اشخاص حقیقی) نیز می تواند در اعتبار سفته موثر باشد و آن را تقویت کند. با این حال، در قانون تجارت، امضا به تنهایی برای اعتبار سفته کافی است.
• عواقب حقوقی عدم درج امضا یا مهر: همانطور که ذکر شد، عدم امضا سفته را کاملاً بی اعتبار می کند. لذا، قبل از تحویل سفته، از تکمیل صحیح و امضای آن اطمینان حاصل کنید.

بخش محل پرداخت (اختیاری)

درج محل پرداخت در سفته، هرچند طبق قانون تجارت جزو الزامات اصلی برای اعتبار سفته محسوب نمی شود، اما می تواند در فرآیند مطالبه وجه سفته بسیار مفید باشد. با ذکر محل پرداخت (مثلاً نشانی یک شهر یا بانک خاص)، مسیر مطالبه برای دارنده سفته شفاف تر و ساده تر می شود.

این بخش معمولاً شامل نام شهر یا محل خاصی است که صادرکننده متعهد به پرداخت وجه در آنجاست. برای مثال، می توان نوشت در تهران یا در شعبه مرکزی بانک ملی اصفهان. مشخص کردن این مورد می تواند از بروز اختلافات احتمالی در خصوص محل انجام تعهد جلوگیری کند و فرآیند قانونی واخواست را تسهیل کند.

بخش بابت یا در قبال (برای شفافیت قرارداد)

درج علت صدور سفته در بخش بابت یا در قبال (که معمولاً در متن سفته به صورت فضا برای توضیح وجود دارد یا می توان در پشت آن نوشت)، از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است. این توضیحات، سفته را به یک قرارداد یا تعهد اصلی گره می زند و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کند.

• اهمیت ذکر علت صدور: به عنوان مثال، اگر سفته بابت ضمانت حسن انجام کار صادر شده است، باید به وضوح ذکر شود: این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار در قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] می باشد. یا بابت ضمانت بازپرداخت وام به مبلغ [مبلغ وام] در تاریخ [تاریخ وام]. این توضیحات نشان می دهد که سفته، نه یک بدهی مطلق، بلکه یک تعهد مشروط است و تنها در صورت عدم ایفای تعهد اصلی قابل مطالبه خواهد بود.
• نکات حقوقی مرتبط: درج این عبارت، در دعاوی احتمالی، نقش اثباتی مهمی دارد. اگر سفته به عنوان تضمین داده شده باشد و دارنده بخواهد آن را مطالبه کند، صادرکننده می تواند با استناد به این عبارت و اثبات ایفای تعهد اصلی، از پرداخت آن خودداری کند. این کار به سفته جنبه تعهدی مشروط می بخشد و آن را از حالت عندالمطالبه مطلق خارج می کند، مگر اینکه شرایط خاصی در قرارداد اولیه ذکر شده باشد.

طریقه نوشتن صحیح سفته الکترونیکی

با ورود سفته الکترونیکی به عرصه مبادلات مالی، فرآیند صدور و تکمیل سفته دستخوش تغییرات مثبتی شده است. این نوع سفته، بسیاری از مزایای سفته کاغذی را حفظ کرده و در عین حال، چالش های مربوط به نگهداری فیزیکی و خطاهای انسانی را کاهش داده است.

چگونه سفته الکترونیکی دریافت کنیم؟

دریافت سفته الکترونیکی معمولاً از طریق سامانه ها و اپلیکیشن های بانکی معتبر امکان پذیر است. این فرآیند اغلب شامل مراحل گام به گام زیر است:

1. نصب اپلیکیشن یا ورود به سامانه: ابتدا باید اپلیکیشن موبایل یا پلتفرم آنلاین بانک های ارائه دهنده سفته الکترونیکی (مانند اپلیکیشن های برخی بانک ها یا پلتفرم های مانند آی کاپ که پیش تر توسط رقبا اشاره شد) را نصب یا به وب سایت آن ها مراجعه کنید.
2. احراز هویت: پس از ورود، باید مراحل احراز هویت خود را تکمیل کنید. این مرحله ممکن است شامل ارائه اطلاعات شناسایی، اسکن کارت ملی، و تأیید هویت از طریق سلفی یا مکالمه تصویری باشد.
3. انتخاب نوع و مبلغ سفته: پس از احراز هویت، می توانید نوع سفته (ضمانت یا پرداخت) و مبلغ مورد نظر را انتخاب کنید. در سفته های الکترونیکی، معمولاً محدودیتی برای مبلغ اسمی وجود ندارد و شما می توانید سفته را با هر مبلغی که نیاز دارید صادر کنید.
4. تکمیل اطلاعات: اطلاعات مورد نیاز شامل نام گیرنده، تاریخ صدور، تاریخ سررسید (در صورت نیاز) و علت صدور (بابت) را به صورت دیجیتال وارد می کنید.
5. امضای الکترونیکی: این مرحله یکی از تفاوت های اصلی با سفته کاغذی است. به جای امضای دستی، شما از یک امضای الکترونیکی معتبر (که از طریق سامانه های احراز هویت یا بانک صادر می شود) برای تأیید سفته استفاده می کنید.
6. صدور و ارسال: پس از تأیید نهایی، سفته الکترونیکی صادر شده و به صورت دیجیتال به دارنده سفته ارسال می گردد.

تفاوت های تکمیل سفته الکترونیکی با کاغذی

اگرچه ماهیت حقوقی هر دو نوع سفته یکسان است، اما شیوه تکمیل و اعتباربخشی آن ها تفاوت هایی دارد:

• شیوه درج اطلاعات: در سفته کاغذی، اطلاعات به صورت دستی نوشته می شوند، اما در سفته الکترونیکی، تمامی اطلاعات به صورت دیجیتالی و تایپ شده وارد سیستم می گردند. این امر احتمال خطاهای املایی یا ناخوانا بودن دست خط را از بین می برد.
• امضای الکترونیکی: امضای الکترونیکی جایگزین امضای فیزیکی می شود که نیازمند فرآیندهای احراز هویت دیجیتال است و امنیت بالاتری دارد.
• ثبت سیستمی: تمامی اطلاعات سفته الکترونیکی به صورت خودکار در سیستم های بانکی یا دولتی ثبت می شوند، که این امر امکان پیگیری و استعلام را فراهم می آورد و از مفقود شدن سند جلوگیری می کند.
• انتقال: انتقال سفته الکترونیکی نیز از طریق پلتفرم های دیجیتال و با رعایت پروتکل های امنیتی انجام می شود.

نکات حقوقی و اعتباری سفته الکترونیکی

سفته الکترونیکی، مانند سفته کاغذی، دارای اعتبار حقوقی کامل است و تمامی مواد قانونی مربوط به اسناد تجاری شامل آن می شود. با این حال، توجه به نکات زیر ضروری است:

• اطمینان از اعتبار پلتفرم صادرکننده سفته الکترونیکی.
• حفظ و نگهداری اطلاعات دسترسی و امضای الکترونیکی برای جلوگیری از سوءاستفاده.
• رعایت دقیق تمامی مراحل احراز هویت و تکمیل اطلاعات.

نکات حقوقی پیشرفته و اشتباهات رایج در مورد سفته

سفته، همانند هر سند حقوقی دیگری، ظرافت ها و نکات خاصی دارد که عدم آگاهی از آن ها می تواند به مشکلات جدی منجر شود. در ادامه به برخی از نکات حقوقی پیشرفته و اشتباهات رایج در این زمینه می پردازیم.

ظهرنویسی سفته (پشت نویسی)

ظهرنویسی (پشت نویسی) سفته به معنای انتقال حقوق و تعهدات ناشی از سفته به شخص دیگر یا ایجاد یک تعهد جدید روی سفته است. این عمل با نوشتن عباراتی در پشت سفته (یا در برگه ای ضمیمه شده به آن در صورت نبود فضای کافی) و امضای ظهرنویس صورت می گیرد.

• تعریف و کاربردها: ظهرنویسی می تواند برای انتقال مالکیت سفته به شخص دیگر، اعطای وکالت به شخص برای وصول وجه سفته، یا ضمانت پرداخت وجه سفته توسط شخص ثالث باشد.
• انواع ظهرنویسی:
  1. ظهرنویسی برای انتقال: رایج ترین نوع است که دارنده سفته با پشت نویسی و امضا، آن را به شخص دیگری منتقل می کند. در این حالت، ظهرنویس (انتقال دهنده) نیز همراه با صادرکننده، مسئولیت تضامنی در قبال دارنده جدید پیدا می کند. ذکر تاریخ و نام انتقال گیرنده اختیاری است اما توصیه می شود.
  2. ظهرنویسی برای وکالت: در این حالت، دارنده سفته به شخص دیگری وکالت می دهد که صرفاً وجه سفته را وصول کند، بدون آنکه مالکیت سفته منتقل شود. این نوع ظهرنویسی معمولاً با عباراتی مانند برای وصول یا وکالتاً همراه است.
  3. ظهرنویسی برای ضمانت: شخص ثالثی با پشت نویسی سفته، پرداخت آن را ضمانت می کند. در این حالت، باید به صراحت ذکر شود که این ظهرنویسی برای ضمانت است، در غیر این صورت ممکن است به عنوان ظهرنویسی برای انتقال تلقی شود. ضامن نیز مسئولیت تضامنی با صادرکننده و ظهرنویسان قبلی دارد.
• شرایط صحیح ظهرنویسی: امضای ظهرنویس الزامی است. مهر یا اثر انگشت به تنهایی کفایت نمی کند، مگر اینکه در عرف تجاری پذیرفته شده باشد و همراه با امضا باشد.

واخواست سفته (اعتراض عدم تادیه)

واخواست سفته یا اعتراض عدم تادیه، سندی رسمی است که دارنده سفته در صورت عدم پرداخت وجه آن در سررسید، برای حفظ حقوق تجاری خود به مراجع قانونی (معمولاً دادگستری) ارائه می دهد. این اقدام نشان دهنده اعتراض رسمی دارنده به عدم پرداخت وجه سفته توسط صادرکننده است.

• فرایند، مهلت ها و اهمیت حقوقی: دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، اقدام به واخواست سفته نماید. واخواست نامه در سه نسخه تنظیم می شود و یکی به صادرکننده ابلاغ می گردد. این اقدام، شرط لازم برای بهره مندی از برخی امتیازات تجاری سفته، مانند امکان اقامه دعوای تضامنی علیه صادرکننده و ظهرنویسان و توقیف اموال آن ها است.
• عواقب عدم واخواست به موقع: عدم واخواست در مهلت مقرر، باعث از بین رفتن امتیازات تجاری سفته شده و سفته را به یک سند عادی تنزل می دهد. در این صورت، دارنده تنها می تواند با عنوان مطالبه وجه عادی و در مدت زمان طولانی تر، برای وصول آن اقدام کند و دیگر نمی تواند از مسئولیت تضامنی ظهرنویسان بهره مند شود.

قوانین انتقال سفته و مفهوم حواله کرد

سفته، همانند چک و برات، یک سند قابل انتقال است. انتقال سفته عمدتاً از طریق ظهرنویسی صورت می گیرد. ماده ۳۰۹ قانون تجارت ایران صراحتاً بیان می دارد که کلیه مقررات مربوط به برات، در مورد سفته نیز لازم الاجراست، مگر در مواردی که نص خاصی وجود داشته باشد. بر اساس مواد ۲۴۵ تا ۲۴۸ قانون تجارت، انتقال برات (و در نتیجه سفته) از طریق ظهرنویسی به عمل می آید.

• مفهوم حواله کرد: عبارت به حواله کرد که در متن سفته قید می شود، به معنای قابلیت انتقال سفته به شخص ثالث است. اگر این عبارت در سفته ذکر شده باشد، دارنده سفته می تواند آن را از طریق ظهرنویسی به هر شخص دیگری منتقل کند. این قابلیت انتقال، موجب می شود که سفته به یک ابزار پرداخت چابک و قابل گردش در بازار تبدیل شود. در صورتی که صادرکننده نخواهد سفته قابل انتقال باشد، باید صراحتاً عبارت غیر قابل انتقال یا فقط در وجه [نام گیرنده] را در متن سفته ذکر کند.
• شرایط انتقال: ظهرنویسی باید حتماً به امضای ظهرنویس (انتقال دهنده) برسد. در صورت انتقال سفته از طریق ظهرنویسی، ظهرنویس نیز در مقابل دارنده جدید سفته، دارای مسئولیت تضامنی خواهد بود. به این معنا که دارنده می تواند برای وصول وجه سفته، به هر یک از صادرکننده یا ظهرنویسان مراجعه کند.

مواردی که سفته را بی اعتبار، باطل یا کم ارزش می کند

برای حفظ اعتبار و قدرت قانونی سفته، باید از انجام برخی اشتباهات رایج پرهیز کرد. این اشتباهات می توانند سفته را از حالت تجاری خارج کرده، آن را باطل یا حتی منجر به سوءاستفاده شوند.

• سفته سفید امضا: اعطای سفته به صورت سفید امضا (یعنی فقط با امضا و بدون درج مبلغ، تاریخ یا نام گیرنده) یکی از پرخطرترین اشتباهات است. این کار به دارنده سفته اجازه می دهد تا هر مبلغ و تاریخی را در آن درج کند که می تواند منجر به سوءاستفاده های جدی شود و اثبات خلاف آن در دادگاه بسیار دشوار است.
• مخدوش کردن یا خط خوردگی: هرگونه خط خوردگی، لاک گرفتگی یا مخدوش کردن اطلاعات اصلی سفته (مبلغ، تاریخ، نام) می تواند اعتبار آن را زیر سوال ببرد و در دادگاه به راحتی قابل اعتراض باشد. در صورت بروز اشتباه، بهتر است سفته جدیدی صادر شود تا اینکه اقدام به اصلاحات روی سفته موجود گردد.
• استفاده از قلم های متفاوت: اگرچه الزام قانونی مستقیمی وجود ندارد، اما استفاده از قلم های متفاوت برای درج بخش های مختلف سفته می تواند در دادگاه به عنوان نشانه ای از دستکاری یا تکمیل سفته در زمان های مختلف تلقی شده و شبهه ایجاد کند. توصیه می شود که تمام اطلاعات سفته با یک خودکار و یک بار تکمیل شود.
• سفته های جعلی و نحوه تشخیص آن: خرید سفته از منابع غیرمعتبر می تواند خطر دریافت سفته های جعلی را به همراه داشته باشد. سفته های معتبر دارای ویژگی های امنیتی خاصی هستند و تنها باید از شعب بانک ملی ایران تهیه شوند.
• عدم درج تاریخ صدور یا امضا: همانطور که پیش تر توضیح داده شد، سفته بدون تاریخ صدور، اعتبار تجاری خود را از دست می دهد و بدون امضای صادرکننده، کاملاً بی اعتبار است.

از کجا سفته تهیه کنیم؟

تهیه سفته از منابع معتبر، اولین قدم برای اطمینان از صحت و اعتبار حقوقی آن است. در حالی که سفته ممکن است در برخی دکه های روزنامه فروشی یا حتی توسط دستفروشان خیابانی به فروش برسد، بهترین و مطمئن ترین راه برای تهیه سفته، مراجعه به شعب بانک ملی ایران است. این توصیه به چند دلیل اساسی صورت می گیرد:

• اعتبار و اصالت: سفته های توزیع شده توسط بانک ملی، دارای فرمت استاندارد، مشخصات امنیتی و اصالت تأیید شده هستند. این امر از خطر دریافت سفته های جعلی یا غیرمعتبر جلوگیری می کند.
• قیمت مصوب: مبلغی که برای خرید سفته پرداخت می شود، در واقع مالیات آن است که بر اساس ارزش اسمی سفته و توسط مجلس شورای اسلامی تعیین می گردد. شعب بانک ملی سفته را با همین قیمت مصوب به فروش می رسانند. خرید از منابع غیررسمی ممکن است با تحمیل هزینه های اضافی و بالاتر از نرخ قانونی همراه باشد.
• شفافیت و پیگیری: در صورت بروز هرگونه مشکل یا نیاز به استعلام، تهیه سفته از بانک ملی، فرآیند پیگیری را ساده تر می کند.

به ازای هر ۱۰ میلیون ریال در مبلغ اسمی سفته، تقریباً پنج هزار ریال باید به عنوان مالیات پرداخت شود. بنابراین، هرچه مبلغ اسمی سفته ای که نیاز دارید بیشتر باشد، قیمت خرید آن نیز افزایش می یابد. همواره توصیه می شود که هنگام خرید سفته، به مبلغ اسمی درج شده روی آن توجه کرده و سفته ای را تهیه کنید که سقف اعتبار آن متناسب با نیاز شما باشد.

برای دریافت سفته های الکترونیکی نیز، تنها باید از طریق پلتفرم های رسمی بانکی و اپلیکیشن های مورد تأیید مراجع مالی اقدام کنید تا از امنیت و اعتبار آن اطمینان حاصل شود.

نتیجه گیری

سفته، به عنوان یکی از مهم ترین اسناد تجاری و تعهدآور در نظام حقوقی ایران، نقشی حیاتی در تضمین معاملات و تعهدات ایفا می کند. طریقه نوشتن صحیح سفته، اعم از کاغذی و الکترونیکی، شرط اساسی برای حفظ اعتبار حقوقی و جلوگیری از پیامدهای نامطلوب است. از درج دقیق مبلغ و تاریخ ها گرفته تا مشخص کردن نام گیرنده و امضای صادرکننده، هر بخش نیازمند رعایت جزئیات قانونی است.

آشنایی با مفاهیمی چون ظهرنویسی، واخواست و اهمیت عبارت بابت یا در قبال، به شما کمک می کند تا با دیدی جامع تر و آگاهانه تر از این سند استفاده کنید. پرهیز از اشتباهاتی مانند صدور سفته سفید امضا یا استفاده از سفته های مخدوش، امنیت مالی و حقوقی شما را تضمین می کند. در نهایت، همواره توصیه می شود که در مواجهه با ابهامات حقوقی مربوط به سفته، به متخصصین حقوقی مراجعه کنید تا از صحت و سلامت فرآیندهای خود اطمینان کامل حاصل نمایید.