ماینر چیست و چکار میکند

ماینر یک دستگاه سخت افزاری تخصصی است که برای حل مسائل پیچیده رمزنگاری در شبکه بلاکچین ارزهای دیجیتال طراحی شده و با این کار، تراکنش ها را تأیید و بلاک های جدید را به زنجیره اضافه می کند و در ازای آن پاداش دریافت می کند. این فرآیند که به ماینینگ یا استخراج معروف است، برای حفظ امنیت و کارایی شبکه های مبتنی بر الگوریتم اثبات کار، حیاتی است.

با گسترش روزافزون دنیای ارزهای دیجیتال، مفاهیم و تکنولوژی های مرتبط با آن نیز اهمیت بیشتری پیدا کرده اند. یکی از این مفاهیم کلیدی که زیربنای بسیاری از ارزهای دیجیتال، به ویژه بیت کوین، را تشکیل می دهد، «ماینینگ» یا استخراج است. در قلب این فرآیند، دستگاه هایی قدرتمند به نام «ماینر» قرار دارند که وظایف پیچیده ای را بر عهده می گیرند. در این مقاله به صورت عمیق و کاربردی به بررسی این موضوع می پردازیم که ماینر چیست، چگونه کار می کند و چه نقشی در اکوسیستم ارزهای دیجیتال ایفا می کند.

ماینر چیست؟ تعریف جامع و بنیادین

ماینر به یک وسیله سخت افزاری گفته می شود که به طور اختصاصی برای استخراج ارزهای دیجیتال طراحی و ساخته شده است. کارکرد اصلی ماینر، مشارکت در فرآیند تأیید تراکنش ها و افزودن بلاک های جدید به شبکه بلاکچین است. این دستگاه ها با استفاده از توان پردازشی بالای خود، به حل مسائل ریاضی بسیار پیچیده و معماگونه ای می پردازند که لازمه الگوریتم اجماع «اثبات کار» (Proof of Work) هستند.

در واقع، هر زمان که تراکنشی در شبکه ارز دیجیتال انجام می شود، این تراکنش ها در مجموعه ای به نام «بلاک» گردآوری می شوند. ماینرها برای اینکه بتوانند این بلاک را به زنجیره بلاکچین اضافه کنند، باید یک معمای رمزنگاری شده را حل کنند. اولین ماینری که این معما را حل کند، بلاک را تأیید کرده و در ازای این کار، پاداشی در قالب ارز دیجیتال شبکه دریافت می کند. وجود ماینرها و این فرآیند رقابتی، ستون فقرات امنیت، شفافیت و تمرکززدایی در شبکه های بلاکچین مبتنی بر اثبات کار است و از تقلب و دستکاری در اطلاعات جلوگیری می کند.

ماینر چگونه کار می کند؟ (فرایند گام به گام استخراج)

برای درک عمیق تر عملکرد یک ماینر، باید با فرآیند گام به گام استخراج و نقش الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) آشنا شویم:

۱. جمع آوری تراکنش ها

هنگامی که کاربران تراکنش هایی (مانند ارسال بیت کوین از یک آدرس به آدرس دیگر) را در شبکه انجام می دهند، این تراکنش ها به صورت عمومی در یک «استخر حافظه» (Mempool) قرار می گیرند و منتظر تأیید می مانند. ماینرها این تراکنش های معلق را جمع آوری کرده و آن ها را در یک «بلاک کاندید» سازماندهی می کنند.

۲. حل معمای رمزنگاری (پیدا کردن نانس)

هدف اصلی ماینرها، پیدا کردن یک عدد تصادفی به نام «نانس» (Nonce) است. این نانس باید به گونه ای باشد که وقتی با اطلاعات بلاک فعلی (شامل تمام تراکنش ها، هش بلاک قبلی و سایر داده ها) ترکیب و سپس هش شود، نتیجه نهایی (هش بلاک جدید) کمتر یا برابر با یک «هدف» (Target) خاص باشد. این هدف توسط شبکه تعیین می شود و هر چه سختی شبکه بیشتر باشد، این هدف کوچکتر است و پیدا کردن نانس دشوارتر می شود.

فرآیند یافتن نانس، یک حدس و خطا بسیار پرقدرت است. ماینرها میلیون ها (و حتی میلیاردها) حدس را در هر ثانیه امتحان می کنند تا به هش صحیح دست پیدا کنند. واحد اندازه گیری این قدرت محاسباتی، «هش ریت» (Hash Rate) است که نشان می دهد یک ماینر در هر ثانیه چند هش می تواند محاسبه کند.

۳. اعتبارسنجی و انتشار بلاک

هنگامی که یک ماینر نانس صحیح را پیدا کرد و به هش معتبر دست یافت، بلاک جدید را به شبکه اعلام می کند. سایر ماینرها این بلاک و هش آن را اعتبارسنجی می کنند. اگر هش صحیح باشد و قوانین شبکه رعایت شده باشد، بلاک توسط اکثر نودها پذیرفته شده و به زنجیره بلاکچین اضافه می شود.

۴. دریافت پاداش استخراج

ماینری که با موفقیت بلاک را به زنجیره اضافه کرده است، پاداشی در قالب ارز دیجیتال جدید (که به آن «پاداش بلاک» یا Block Reward گفته می شود) و همچنین کارمزدهای تراکنش های موجود در آن بلاک را دریافت می کند. این پاداش، مشوق اصلی برای ماینرها جهت مشارکت در حفظ امنیت و عملکرد شبکه است.

این چرخه به طور مداوم تکرار می شود و با هر بلاک جدید، شبکه امن تر و پایدارتر می گردد.

تفاوت دستگاه ماینر با ریگ ماینینگ

در دنیای استخراج ارزهای دیجیتال، دو اصطلاح دستگاه ماینر و ریگ ماینینگ به وفور شنیده می شوند. گرچه هر دو برای استخراج رمزارزها به کار می روند، اما تفاوت های اساسی در ساختار، عملکرد و کاربرد دارند که درک آن ها برای هر علاقه مند به این حوزه ضروری است.

دستگاه ماینر (ASIC Miner)

«دستگاه ماینر» در اصطلاح عمومی تر و تخصصی تر، به دستگاه های ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) اشاره دارد. این دستگاه ها مدارهای مجتمع با کاربرد خاص هستند که به طور انحصاری برای انجام یک وظیفه خاص، یعنی استخراج یک یا چند ارز دیجیتال با الگوریتم رمزنگاری مشخص، طراحی و بهینه شده اند.

• تخصصی بودن: تنها برای یک الگوریتم (مثلاً SHA-256 برای بیت کوین) بهینه شده اند.
• قدرت پردازش فوق العاده: بالاترین هش ریت را در بین تمامی انواع ماینرها دارند.
• کارایی انرژی بالا: نسبت به قدرت پردازشی شان، مصرف انرژی بهینه ای دارند (البته مصرف کلی برقشان بالاست).
• عدم انعطاف پذیری: نمی توانند برای استخراج ارزهای دیگر با الگوریتم های متفاوت یا کاربردهای غیرماینینگ استفاده شوند.
• هزینه اولیه بالا: قیمت خرید بالایی دارند و ممکن است سریعاً منسوخ شوند.
• تولید صدا و گرما: به دلیل توان پردازشی بالا، صدای زیاد و گرمای قابل توجهی تولید می کنند.

ریگ ماینینگ (GPU Rig)

«ریگ ماینینگ» به سیستمی اطلاق می شود که از چندین کارت گرافیک (GPU) به همراه یک مادربرد، پردازنده، حافظه رم و منبع تغذیه قوی تشکیل شده است. این سیستم ها در ابتدا برای پردازش گرافیکی در بازی ها و طراحی به کار می رفتند، اما به دلیل توانایی بالای GPUها در انجام محاسبات موازی، برای استخراج ارزهای دیجیتال نیز مورد استفاده قرار گرفتند.

• انعطاف پذیری بالا: می توانند برای استخراج ارزهای مختلفی که از الگوریتم های متفاوتی پشتیبانی می کنند (مانند اتریوم کلاسیک، مونرو، زی کش) استفاده شوند. با تغییر نرم افزار، امکان تغییر ارز قابل استخراج وجود دارد.
• قدرت پردازش مناسب: هش ریت بالاتری نسبت به CPUها و پایین تر از ASICها دارند.
• کارایی انرژی متوسط: مصرف برق آن ها به نسبت قدرتشان، بالاتر از ASICها است.
• هزینه اولیه متوسط: معمولاً ارزان تر از یک ASIC پرقدرت هستند و قطعات آن ها در بازار قطعات کامپیوتر موجود است.
• تولید صدا و گرما: بسته به تعداد کارت ها، گرمای زیادی تولید می کنند.
• قابلیت فروش مجدد: در صورت عدم نیاز به ماینینگ، کارت های گرافیک را می توان برای کاربردهای دیگر فروخت.

در جدول زیر تفاوت های کلیدی این دو را مشاهده می کنید:

ویژگی	دستگاه ماینر (ASIC)	ریگ ماینینگ (GPU)
تخصصی بودن	بسیار بالا (یک الگوریتم/ارز)	متوسط تا بالا (چندین الگوریتم/ارز)
قدرت پردازش	فوق العاده بالا	بالا
انعطاف پذیری	بسیار کم	بسیار بالا
مصرف انرژی (نسبت به قدرت)	بهینه	متوسط
هزینه اولیه	بالا	متوسط
بازدهی سرمایه (ROI)	بسیار سریع در شرایط ایده آل	متوسط
تولید صدا/گرما	زیاد	متوسط تا زیاد
ارزهای قابل استخراج	بیت کوین، لایت کوین و …	اتریوم کلاسیک، زی کش، مونرو و …

سیر تکامل و انواع دستگاه های ماینر

فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال از زمان معرفی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ تاکنون، مسیر تکاملی شگفت انگیزی را طی کرده است. در ابتدا، استخراج با سخت افزارهای معمولی کامپیوتر انجام می شد، اما با افزایش سختی شبکه و رقابت، نیاز به دستگاه های تخصصی تر و قدرتمندتر احساس شد. در ادامه به سیر تکامل و انواع اصلی دستگاه های ماینر می پردازیم:

ماینر CPU (واحد پردازش مرکزی)

در سال های اولیه معرفی بیت کوین، زمانی که سختی شبکه بسیار پایین بود، می توانستید با استفاده از پردازنده های مرکزی (CPU) کامپیوتر شخصی خود به استخراج بیت کوین بپردازید. این روش بسیار ساده و در دسترس بود و بسیاری از کاربران اولیه از همین طریق توانستند مقادیر قابل توجهی بیت کوین استخراج کنند.

• مزایا: سادگی، دسترسی آسان (هر کامپیوتر دارای CPU است)، هزینه اولیه ناچیز (با استفاده از سخت افزار موجود).
• معایب: قدرت پردازش بسیار پایین (کیلوهش بر ثانیه)، بازدهی ناچیز در شبکه های امروزی، مصرف برق بالا نسبت به بازده، تولید گرمای زیاد.
• وضعیت کنونی: برای استخراج بیت کوین و بیشتر ارزهای معروف دیگر دیگر به صرفه نیست. با این حال، برخی از ارزهای دیجیتال جدیدتر که برای مقاومت در برابر ASIC طراحی شده اند (مانند مونرو و ورت کوین)، هنوز با CPU قابل استخراج هستند.

ماینر GPU (واحد پردازش گرافیکی)

با افزایش سختی شبکه بیت کوین، CPUها دیگر توانایی رقابت را نداشتند. در این زمان، ماینرها به سراغ کارت های گرافیک (GPU) رفتند. GPUها که برای پردازش موازی و سریع تصاویر در بازی ها و کاربردهای گرافیکی طراحی شده بودند، توانایی محاسباتی بسیار بالاتری (مگاهش بر ثانیه) نسبت به CPUها برای حل مسائل رمزنگاری داشتند.

• مزایا: قدرت پردازش بالاتر از CPU، انعطاف پذیری برای استخراج انواع مختلف ارزها با الگوریتم های متفاوت (با تغییر نرم افزار)، قابلیت فروش مجدد کارت ها.
• معایب: مصرف برق بالا، تولید گرمای زیاد، نیاز به سیستم های تهویه پیشرفته، پیچیدگی راه اندازی ریگ های چند GPU.
• وضعیت کنونی: پس از مهاجرت اتریوم به اثبات سهام (PoS)، جذابیت ماینینگ GPU کاهش یافت، اما همچنان برای استخراج ارزهایی مانند اتریوم کلاسیک (ETC)، زی کش (ZEC) و ریون کوین (RVN) کاربرد دارند.

ماینر FPGA (آرایه گیت قابل برنامه ریزی در میدان)

FPGA (Field-Programmable Gate Array) حد فاصلی بین GPU و ASIC محسوب می شود. این دستگاه ها مدارهای مجتمعی هستند که می توانند پس از ساخت، برای انجام وظایف خاصی برنامه ریزی شوند. این قابلیت برنامه ریزی مجدد، به آن ها انعطاف پذیری بیشتری نسبت به ASICها و کارایی بالاتری نسبت به GPUها در برخی الگوریتم ها می دهد.

• مزایا: مصرف انرژی بهینه تر از GPU، انعطاف پذیری قابل برنامه ریزی برای الگوریتم های مختلف، قدرت پردازش بالاتر در برخی موارد خاص نسبت به GPU.
• معایب: پیچیدگی تنظیمات و برنامه ریزی، هزینه اولیه بالاتر از GPU، نیازمند دانش فنی بیشتر.
• وضعیت کنونی: کمتر در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار می گیرند، اما برای ماینرهای حرفه ای که به دنبال بهینه سازی برای الگوریتم های خاص هستند، گزینه مناسبی اند.

ماینر ASIC (مدار مجتمع با کاربرد خاص)

قدرتمندترین و پربازده ترین دستگاه های ماینینگ در حال حاضر، ASICها هستند. این دستگاه ها به طور کامل برای استخراج یک یا چند الگوریتم خاص بهینه شده اند و توان پردازشی باورنکردنی (تراهش بر ثانیه) را ارائه می دهند که هزاران برابر یک GPU است. اولین ASIC در سال ۲۰۱۲ عرضه شد و به سرعت بازار استخراج بیت کوین را متحول کرد.

• مزایا: قدرت پردازش فوق العاده بالا، کارایی انرژی بسیار زیاد، بیشترین شانس برای کسب پاداش استخراج.
• معایب: عدم انعطاف پذیری (فقط برای یک الگوریتم خاص)، قیمت بالا، تولید صدا و گرمای بسیار زیاد، منسوخ شدن سریع با ورود مدل های جدید، محدودیت های قانونی در برخی کشورها.
• وضعیت کنونی: تنها راه عملی برای استخراج ارزهای بزرگ و رقابتی مانند بیت کوین (BTC) و لایت کوین (LTC).

مقایسه جامع انواع ماینرها

برای انتخاب دستگاه ماینر مناسب، درک تفاوت های عملکردی و اقتصادی انواع مختلف آن حیاتی است. در این بخش، یک مقایسه جامع بین ماینرهای CPU، GPU، FPGA و ASIC ارائه می شود تا دید روشنی از قابلیت ها و محدودیت های هر یک به دست آورید.

ویژگی	CPU Miner	GPU Miner (ریگ)	FPGA Miner	ASIC Miner
قدرت پردازش (هش ریت)	بسیار پایین (کیلوهش)	متوسط (مگاهش تا گیگاهش)	بالا (گیگاهش تا تراهش)	فوق العاده بالا (تراهش)
مصرف برق (نسبت به قدرت)	بسیار بالا	بالا	متوسط تا پایین	بسیار پایین (بهینه)
هزینه اولیه	ناچیز (سخت افزار موجود)	متوسط	بالا	بسیار بالا
انعطاف پذیری (تعداد ارز)	متوسط (برای برخی آلت کوین ها)	بسیار بالا	بالا (قابل برنامه ریزی)	بسیار کم (مخصوص یک الگوریتم)
تولید صدا	کم تا متوسط	متوسط تا زیاد	متوسط	زیاد
تولید گرما	متوسط	زیاد	متوسط	زیاد
بازگشت سرمایه (ROI)	بسیار طولانی/غیرممکن	متوسط	متوسط	سریع (در شرایط مطلوب)
ارزهای شاخص	مونرو، ورت کوین	اتریوم کلاسیک، زی کش	برخی آلت کوین های خاص	بیت کوین، لایت کوین

عوامل مهم در انتخاب دستگاه ماینر مناسب

انتخاب یک دستگاه ماینر مناسب، فراتر از تنها بررسی قیمت آن است. عوامل متعددی بر سودآوری و کارایی سرمایه گذاری شما در این حوزه تأثیرگذارند. در اینجا به مهم ترین فاکتورهایی که باید هنگام انتخاب ماینر در نظر بگیرید، اشاره می کنیم:

هش ریت (Hash Rate)

هش ریت، قدرت پردازشی دستگاه ماینر را نشان می دهد؛ یعنی تعداد حدس هایی که دستگاه می تواند در هر ثانیه برای حل معمای بلاکچین امتحان کند. این واحد با هش بر ثانیه (H/s)، کیلوهش بر ثانیه (KH/s)، مگاهش بر ثانیه (MH/s)، گیگاهش بر ثانیه (GH/s) و تراهش بر ثانیه (TH/s) اندازه گیری می شود. هر چه هش ریت دستگاه بالاتر باشد، شانس بیشتری برای کشف بلاک و دریافت پاداش خواهید داشت.

مصرف برق (Power Consumption)

مصرف برق یکی از حیاتی ترین عوامل در سودآوری ماینینگ است. دستگاه های ماینر، به خصوص ASICها، انرژی بسیار زیادی مصرف می کنند. هزینه برق می تواند بخش عمده ای از هزینه های عملیاتی شما را تشکیل دهد و حتی سودآوری را به شدت کاهش دهد. هنگام انتخاب ماینر، باید مصرف برق دستگاه را (که بر حسب وات W بیان می شود) با قیمت برق در منطقه خود محاسبه کنید تا میزان سود خالص تخمین زده شود. در ایران، استفاده از برق خانگی برای ماینینگ غیرقانونی است و نیاز به مجوز و تعرفه برق صنعتی دارد.

بازدهی انرژی (Energy Efficiency)

این فاکتور نشان می دهد که یک دستگاه چقدر بهینه انرژی را به قدرت هش تبدیل می کند. بازدهی انرژی معمولاً با واحد ژول بر تراهش (J/TH) یا ژول بر گیگاهش (J/GH) بیان می شود. هر چه این عدد کمتر باشد، دستگاه از نظر مصرف انرژی بهینه تر است و به ازای هر واحد انرژی مصرفی، هش بیشتری تولید می کند.

قیمت اولیه و بازگشت سرمایه (ROI)

قیمت خرید اولیه دستگاه ماینر یک سرمایه گذاری قابل توجه است. باید با دقت محاسبه کنید که با توجه به هش ریت، مصرف برق، سختی شبکه و قیمت فعلی و آتی ارز دیجیتال مورد نظر، چه مدت طول می کشد تا سرمایه اولیه شما بازگردد (ROI). ابزارهای آنلاین زیادی برای محاسبه سودآوری ماینینگ وجود دارند که می توانند در این زمینه کمک کننده باشند.

میزان تولید صدا و گرما

دستگاه های ماینر، به ویژه مدل های ASIC، بسیار پر سروصدا هستند و گرمای زیادی تولید می کنند. این مسئله می تواند نصب آن ها را در محیط های مسکونی یا اداری ناممکن سازد. برای فارم های ماینینگ، نیاز به سیستم های تهویه و خنک کننده قدرتمند و عایق بندی صوتی مناسب اجتناب ناپذیر است.

پشتیبانی و گارانتی

از آنجایی که ماینرها دستگاه های پیچیده و گران قیمتی هستند و به طور مداوم کار می کنند، احتمال خرابی آن ها وجود دارد. اطمینان از وجود گارانتی معتبر و پشتیبانی فنی مناسب از سوی تولیدکننده یا فروشنده، می تواند در صورت بروز مشکل، از ضررهای مالی جلوگیری کند.

قانونی بودن و مجوزهای لازم

در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، استخراج ارز دیجیتال تابع قوانین و مقررات خاصی است و نیاز به اخذ مجوز از نهادهای مربوطه دارد. پیش از هرگونه سرمایه گذاری، حتماً از وضعیت قانونی ماینینگ و الزامات آن در منطقه خود اطلاع کسب کنید تا با مشکلات حقوقی مواجه نشوید.

استخرهای استخراج (Mining Pools): همکاری برای سودآوری بیشتر

در روزگار کنونی، با افزایش سرسام آور سختی شبکه و رقابت در استخراج ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین، استخراج انفرادی (Solo Mining) تقریباً غیرممکن شده و شانس موفقیت بسیار پایینی دارد. به همین دلیل، مفهوم «استخر استخراج» یا Mining Pool شکل گرفت. استخر استخراج پلتفرمی است که در آن گروهی از ماینرها، قدرت پردازشی (هش ریت) دستگاه های خود را با یکدیگر ترکیب می کنند تا شانس بیشتری برای حل مسائل رمزنگاری و کشف بلاک داشته باشند.

چرا به استخر استخراج نیاز داریم؟

تصور کنید برای پیدا کردن یک سنگ قیمتی در یک معدن بزرگ، به جای اینکه به تنهایی به دنبال آن بگردید، با گروهی از افراد دیگر همکاری کنید و هر کس بخشی از معدن را جستجو کند. با این روش، شانس پیدا کردن سنگ قیمتی به طور قابل توجهی افزایش می یابد. استخرهای استخراج نیز دقیقاً به همین شیوه عمل می کنند؛ با تجمیع قدرت هش، ماینرها به طور منظم تر پاداش دریافت می کنند، هرچند که این پاداش بین تمام شرکت کنندگان تقسیم می شود.

انواع مدل های پرداخت در استخرها

استخرهای استخراج برای تقسیم پاداش بین ماینرها، از مدل های مختلفی استفاده می کنند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند:

1. پرداخت به ازای سهم (PPS – Pay Per Share):
   • ماینر پاداش ثابتی به ازای هر سهم (Share) معتبر که به استخر ارسال می کند، دریافت می کند، صرف نظر از اینکه استخر بلاکی پیدا کند یا خیر.
   • مزایا: درآمد ثابت و قابل پیش بینی، ریسک کمتر برای ماینر.
   • معایب: کارمزد بالاتر، سود بالقوه کمتر.
2. پرداخت به ازای آخرین سهم N (PPLNS – Pay Per Last N Shares):
   • پاداش بر اساس تعداد سهم هایی که ماینر در N سهم آخر (که منجر به پیدا شدن بلاک شده اند) ارائه کرده است، پرداخت می شود.
   • مزایا: سود بیشتر برای ماینرهای فعال و باثبات.
   • معایب: نوسانات درآمدی بالا، ریسک بیشتر برای ماینرهای موقت.
3. پرداخت متناسب (PROP – Proportional):
   • پاداش بلاک به نسبت سهم های ارسالی هر ماینر در آن دوره خاص تقسیم می شود.
   • مزایا: ساده و شفاف.
   • معایب: درآمد نامنظم و وابسته به شانس پیدا شدن بلاک.
4. پرداخت به ازای سهم کامل (FPPS – Full Pay Per Share):
   • مشابه PPS است، با این تفاوت که علاوه بر پاداش بلاک، کارمزدهای تراکنش ها نیز در محاسبات دخیل می شوند.
   • مزایا: سود بالاتر نسبت به PPS.
   • معایب: کارمزد بالاتر.

نکات مهم در انتخاب یک استخر استخراج معتبر

• کارمزد: استخرها برای خدمات خود کارمزدی را دریافت می کنند. این کارمزد می تواند از ۱٪ تا ۳٪ متغیر باشد.
• اندازه استخر: استخرهای بزرگ تر شانس بیشتری برای کشف بلاک دارند، اما پاداش بین افراد بیشتری تقسیم می شود.
• شفافیت و پایداری: استخر باید سابقه پرداخت های منظم و شفافیت در گزارش هش ریت و پاداش ها را داشته باشد.
• محل سرور: انتخاب استخری با سرورهای نزدیک به موقعیت جغرافیایی شما می تواند تأخیر (Latency) را کاهش داده و هش ریت مؤثر شما را افزایش دهد.

معرفی چند استخر استخراج معروف:

• AntPool
• F2Pool
• Binance Pool
• ViaBTC
• Slush Pool

راهکارهای جایگزین استخراج سنتی

با چالش هایی که استخراج سنتی (ماینینگ با دستگاه های فیزیکی) به همراه دارد، مانند هزینه های بالای سخت افزار، مصرف برق زیاد، تولید صدا و گرما، و پیچیدگی های نگهداری، راهکارهای جایگزینی ظهور کرده اند که به افراد اجازه می دهند بدون درگیر شدن مستقیم با این مشکلات، در فرآیند کسب ارز دیجیتال مشارکت کنند.

استخراج ابری (Cloud Mining)

استخراج ابری به فرآیند اجاره قدرت هش (Hash Power) از یک شرکت ارائه دهنده خدمات گفته می شود. در این روش، شما به جای خرید، نصب و نگهداری دستگاه های ماینر خود، مبلغی را به شرکتی پرداخت می کنید که دارای مزارع استخراج بزرگ و پیشرفته است. این شرکت مسئولیت تمام جنبه های فنی، از جمله خرید سخت افزار، تأمین برق، نگهداری و خنک سازی را بر عهده می گیرد و شما تنها سود حاصل از قدرت هش اجاره شده را دریافت می کنید.

• مزایا: عدم نیاز به دانش فنی عمیق، عدم درگیری با مسائل سخت افزاری و نگهداری، عدم تولید صدا و گرما در محل زندگی، کاهش هزینه های اولیه.
• معایب: ریسک بالای کلاهبرداری (بسیاری از طرح های استخراج ابری سوداگرانه یا پانزی هستند)، کنترل کمتر بر فرآیند استخراج، سود کمتر به دلیل کسر کارمزد توسط شرکت، وابسته بودن به شرایط بازار و تغییرات سختی شبکه.
• نکات مهم: در انتخاب سرویس دهنده استخراج ابری نهایت دقت را به خرج دهید. تحقیق در مورد اعتبار شرکت، شفافیت در قراردادها و بازدهی تاریخی ضروری است.

استیکینگ (Staking)

استیکینگ یک روش جایگزین برای کسب پاداش در شبکه های بلاکچین است که از الگوریتم اجماع «اثبات سهام» (Proof of Stake – PoS) به جای «اثبات کار» (Proof of Work – PoW) استفاده می کنند. در استیکینگ، کاربران به جای صرف قدرت محاسباتی، دارایی های ارز دیجیتال خود را برای مدتی در شبکه «قفل» (Lock) می کنند تا در ازای آن، در فرآیند تأیید تراکنش ها و ایجاد بلاک های جدید مشارکت کرده و پاداش دریافت کنند.

• نحوه عملکرد: در شبکه های PoS، نودهایی که بیشترین مقدار ارز را استیک کرده اند (یا توسط سایر کاربران به آن ها تفویض اختیار شده است)، شانس بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج (Validator) بلاک بعدی و کسب پاداش دارند.
• مزایا: مصرف انرژی بسیار کمتر، عدم نیاز به سخت افزار گران قیمت، نگهداری آسان تر، سازگاری بیشتر با محیط زیست، درآمد غیرفعال.
• معایب: سرمایه اولیه برای خرید ارز، ریسک نوسانات قیمتی ارز استیک شده، نیاز به قفل کردن دارایی برای مدت مشخص (عدم دسترسی فوری)، ریسک های امنیتی مرتبط با نگهداری دارایی ها.
• ارزهای محبوب: اتریوم (پس از آپدیت 2.0)، کاردانو (ADA)، پولکادات (DOT)، سولانا (SOL) از جمله ارزهایی هستند که از PoS پشتیبانی می کنند و قابلیت استیکینگ دارند.

بهترین دستگاه های ماینر در بازار ایران (معرفی و بررسی)

بازار دستگاه های ماینر در ایران، همواره تحت تأثیر نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال، تغییرات نرخ برق و سیاست های دولت بوده است. با این حال، برخی از مدل های ASIC به دلیل کارایی بالا و بازگشت سرمایه نسبتاً سریع، همواره مورد توجه ماینرها قرار داشته اند. لازم به ذکر است که این لیست بر اساس محبوبیت و کارایی در زمان نگارش این مقاله است و ممکن است با تحولات بازار تغییر کند.

در حال حاضر، بهترین دستگاه ها عمدتاً از نوع ASIC هستند که برای استخراج ارزهایی مانند بیت کوین (با الگوریتم SHA-256) بهینه شده اند:

۱. Bitmain Antminer S19 Pro

این مدل یکی از پرچمداران شرکت بیت مین و از قدرتمندترین ماینرهای موجود در بازار است.

• هش ریت: معمولاً حدود ۱۱۰ تراهش بر ثانیه (TH/s)
• مصرف برق: حدود ۳۲۵۰ وات
• بازدهی انرژی: تقریباً ۲۹.۵ ژول بر تراهش (J/TH)
• مزایا: کارایی فوق العاده بالا، دوام مناسب، یکی از بهترین گزینه ها برای استخراج بیت کوین.
• معایب: قیمت اولیه بالا، تولید صدای زیاد، نیاز به زیرساخت خنک کننده قوی.

۲. MicroBT Whatsminer M31S / M30S++

محصولات شرکت میکرو بی تی نیز رقیب جدی بیت مین محسوب می شوند و از کیفیت و قدرت بالایی برخوردارند.

• هش ریت: M30S++ با ۱۱۲ TH/s و M31S با ۷۰-۸۰ TH/s
• مصرف برق: M30S++ حدود ۳۴۷۲ وات و M31S حدود ۳۲۰۰-۳۴۰۰ وات
• بازدهی انرژی: M30S++ تقریباً ۳۱ J/TH
• مزایا: عملکرد قدرتمند، پایداری خوب، گزینه محبوب برای فارم های بزرگ.
• معایب: مصرف برق بالا، تولید صدای زیاد.

۳. Canaan AvalonMiner 1246

شرکت کنان نیز یکی از تولیدکنندگان قدیمی و معتبر ASIC است.

• هش ریت: ۹۰ تراهش بر ثانیه (TH/s)
• مصرف برق: حدود ۳۴۲۰ وات
• بازدهی انرژی: تقریباً ۳۸ ژول بر تراهش (J/TH)
• مزایا: طراحی قابل اعتماد، سیستم تشخیص خطا مبتنی بر هوش مصنوعی، نصب نسبتاً آسان.
• معایب: بازدهی انرژی کمی پایین تر از رقبای اصلی در نسل مشابه.

عوامل مؤثر بر سودآوری در ایران:

• قیمت برق: تعرفه برق صنعتی/کشاورزی (در صورت اخذ مجوز) یا تعرفه برق رمزارز، تأثیر مستقیم بر سود دارد.
• سختی شبکه: افزایش سختی شبکه، سودآوری را کاهش می دهد.
• قیمت ارز دیجیتال: نوسانات قیمت بیت کوین (یا ارز مورد استخراج) مهم ترین فاکتور تعیین کننده سود نهایی است.
• هزینه سخت افزار و نگهداری: قیمت خرید ماینر، هزینه های گمرک، تعمیر و نگهداری، و تهویه مناسب.

پیش از خرید هر دستگاهی، حتماً تحقیقات لازم را انجام داده، محاسبات سودآوری را با توجه به شرایط فعلی (شامل قیمت ارز، سختی شبکه و قیمت برق در ایران) انجام دهید و از فروشندگان معتبر خرید کنید.

چالش های پیش روی صنعت ماینینگ و راهکارها

صنعت استخراج ارزهای دیجیتال، در کنار فرصت های سودآور، با مجموعه ای از چالش ها روبرو است که می تواند پایداری و سودآوری آن را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت این چالش ها و یافتن راهکارهای مناسب برای آن ها، برای هر فعال در این حوزه ضروری است.

۱. هزینه های گزاف عملیاتی و اولیه

استخراج ارز دیجیتال نیازمند سرمایه گذاری اولیه قابل توجهی برای خرید سخت افزار قدرتمند (به ویژه ASICها) است. علاوه بر این، هزینه های جاری عملیاتی نیز بالاست:

• هزینه برق: ماینرها مصرف برق بسیار بالایی دارند که در بسیاری از مناطق جهان و به ویژه با تعرفه های قانونی در ایران، می تواند سودآوری را به شدت کاهش دهد.
• سیستم خنک کننده و تهویه: تولید گرمای زیاد توسط ماینرها نیازمند سیستم های خنک کننده قدرتمند و پرهزینه است.
• نگهداری و تعمیرات: استهلاک قطعات، نیاز به تعمیرات و جایگزینی تجهیزات، هزینه های جانبی دیگری را تحمیل می کند.

راهکارها: انتخاب دستگاه های با بازدهی انرژی بالا، استفاده از انرژی های ارزان تر و تجدیدپذیر، بهینه سازی سیستم های خنک کننده، و تحقیق دقیق در مورد ROI پیش از سرمایه گذاری.

۲. سختی شبکه و رقابت روزافزون

با افزایش تعداد ماینرها در شبکه و پیشرفت تکنولوژی، سختی شبکه (Difficulty) نیز افزایش می یابد. این به این معنی است که حل مسائل رمزنگاری دشوارتر شده و زمان بیشتری طول می کشد تا یک بلاک کشف شود یا اینکه نیاز به قدرت هش بسیار بالاتری است. این رقابت سنگین، شانس ماینرهای کوچک تر را برای کسب پاداش کاهش می دهد.

راهکارها: پیوستن به استخرهای استخراج، به روزرسانی مداوم سخت افزار به مدل های جدیدتر و کارآمدتر، یا روی آوردن به استخراج ارزهای دیجیتال با سختی شبکه پایین تر یا ارزهایی که به ASIC مقاوم هستند.

۳. مسائل قانونی و مقرراتی

وضعیت قانونی ماینینگ در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، همواره در حال تغییر است و می تواند چالش هایی را ایجاد کند. ممنوعیت ها، نیاز به اخذ مجوزهای خاص، و تعرفه های متفاوت برق، از جمله این مسائل هستند.

راهکارها: پیگیری و آگاهی مداوم از آخرین قوانین و مقررات، اخذ مجوزهای لازم و رعایت کامل ضوابط، و مشاوره با متخصصین حقوقی.

۴. تهدیدات امنیتی

مزارع ماینینگ، به ویژه در مقیاس بزرگ، می توانند هدف حملات سایبری قرار گیرند. هک شدن کیف پول ها، بدافزارهای استخراج کننده پنهان و حملات DDOS به استخرها، نمونه ای از این تهدیدات هستند.

راهکارها: استفاده از کیف پول های امن سخت افزاری، به روزرسانی منظم نرم افزارهای ماینینگ، استفاده از فایروال های قوی، و رعایت نکات امنیتی در شبکه.

۵. تأثیرات زیست محیطی

مصرف عظیم انرژی توسط ماینرها و وابستگی بخش زیادی از تولید برق به سوخت های فسیلی، منجر به نگرانی های جدی در مورد تأثیرات زیست محیطی ماینینگ شده است. تولید زباله های الکترونیکی ناشی از منسوخ شدن سریع دستگاه ها نیز چالش دیگری است.

راهکارها: حرکت به سمت ماینینگ سبز با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر (خورشیدی، بادی، آبی)، بهینه سازی الگوریتم های استخراج و توسعه فناوری های کارآمدتر، و بازیافت صحیح تجهیزات قدیمی.

آینده استخراج ارز دیجیتال

صنعت استخراج ارزهای دیجیتال به سرعت در حال تکامل است و آینده آن تحت تأثیر نوآوری های تکنولوژیکی، تغییرات الگوریتمی و فشارهای زیست محیطی قرار خواهد گرفت. درک این تحولات می تواند به ماینرها و سرمایه گذاران کمک کند تا برای آینده این صنعت برنامه ریزی بهتری داشته باشند.

۱. تغییرات الگوریتمی و مهاجرت به اثبات سهام (PoS)

یکی از مهم ترین روندهای آینده، مهاجرت بیشتر شبکه های بلاکچین از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) است. موفقیت انتقال اتریوم (دومین ارز دیجیتال بزرگ) به PoS، نشان دهنده این تغییر پارادایم است. این تغییر به معنای کاهش وابستگی به سخت افزارهای قدرتمند و پرمصرف ASIC و GPU و افزایش اهمیت «استیکینگ» (Staking) خواهد بود.

با این حال، ارزهایی مانند بیت کوین که به طور بنیادین بر PoW استوار هستند، همچنان به ماینرهای ASIC برای حفظ امنیت خود نیاز خواهند داشت. اما ممکن است الگوریتم های جدیدی معرفی شوند که مصرف انرژی کمتری داشته باشند یا در برابر ASICها مقاوم باشند.

۲. رشد ماینینگ سبز و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر

با افزایش نگرانی ها در مورد تأثیرات زیست محیطی ماینینگ PoW، فشارها برای استفاده از منابع انرژی پایدار و تجدیدپذیر بیشتر خواهد شد. شاهد افزایش پروژه هایی هستیم که مزارع استخراج خود را در کنار نیروگاه های برق آبی، خورشیدی یا بادی احداث می کنند. سرمایه گذاری در تکنولوژی های ذخیره سازی انرژی نیز می تواند به بهره برداری از انرژی های مازاد و نوسانی کمک کند. این رویکرد نه تنها برای محیط زیست مفید است، بلکه می تواند هزینه های برق را برای ماینرها کاهش دهد.

۳. ادغام هوش مصنوعی و بلاکچین

ادغام هوش مصنوعی (AI) با تکنولوژی بلاکچین می تواند به بهینه سازی فرآیندهای ماینینگ کمک کند. هوش مصنوعی می تواند برای پیش بینی سختی شبکه، بهینه سازی مصرف انرژی دستگاه ها، مدیریت دما و حتی تشخیص و پیشگیری از حملات امنیتی در مزارع استخراج به کار گرفته شود. این ترکیب می تواند کارایی و امنیت عملیات ماینینگ را به طور چشمگیری افزایش دهد.

۴. افزایش محبوبیت ماینینگ ابری و استیکینگ

برای افرادی که نمی خواهند درگیر پیچیدگی های فنی و هزینه های بالای سخت افزار شوند، ماینینگ ابری و استیکینگ گزینه های جذاب تری خواهند بود. با بهبود شفافیت و کاهش ریسک کلاهبرداری در خدمات استخراج ابری، ممکن است شاهد رشد این بخش باشیم. همچنین، با گسترش شبکه های PoS و سهولت نسبی استیکینگ، این روش کسب درآمد غیرفعال از ارزهای دیجیتال محبوبیت بیشتری پیدا خواهد کرد.

۵. نوآوری در سخت افزار ماینینگ

تولیدکنندگان سخت افزار همچنان به دنبال توسعه تراشه های ASIC کارآمدتر و قدرتمندتر خواهند بود. کاهش اندازه نودهای پردازشی و بهبود معماری تراشه ها می تواند به افزایش هش ریت و کاهش مصرف انرژی منجر شود. همچنین، توسعه سیستم های خنک کننده پیشرفته تر (مانند خنک کننده های مایع) برای مدیریت گرمای تولیدی، از دیگر حوزه های نوآوری خواهد بود.

در مجموع، آینده استخراج ارز دیجیتال به سمت بهینه سازی، پایداری و دسترسی پذیری بیشتر پیش می رود، هرچند که ماهیت رقابتی و فناورانه آن همواره حفظ خواهد شد.

نتیجه گیری

ماینرها و فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال، ستون فقرات شبکه های بلاکچین مبتنی بر اثبات کار هستند و نقشی حیاتی در امنیت، شفافیت و توزیع غیرمتمرکز رمزارزها ایفا می کنند. از پردازنده های مرکزی ساده در روزهای اولیه بیت کوین گرفته تا ابرکامپیوترهای تخصصی ASIC امروزی، دستگاه های ماینر مسیری طولانی از تکامل را پیموده اند.

ورود به دنیای ماینینگ، نیازمند درک عمیق از تکنولوژی، بررسی دقیق عوامل اقتصادی نظیر هش ریت، مصرف برق، بازدهی انرژی، و هزینه های اولیه و عملیاتی است. چالش هایی مانند سختی روزافزون شبکه، رقابت شدید، مسائل قانونی و نگرانی های زیست محیطی، همواره پیش روی ماینرها قرار دارند. با این حال، با استفاده از راهکارهایی مانند پیوستن به استخرهای استخراج، انتخاب دستگاه های بهینه، و حرکت به سمت ماینینگ سبز، می توان بر بسیاری از این چالش ها غلبه کرد.

آینده استخراج ارز دیجیتال نیز با تغییرات هیجان انگیزی همراه خواهد بود، از مهاجرت برخی شبکه ها به اثبات سهام و رشد استیکینگ و استخراج ابری گرفته تا نوآوری در سخت افزار و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر. این تحولات نشان می دهد که صنعت ماینینگ در حال تطبیق با نیازهای جدید و حرکت به سوی پایداری و کارایی بیشتر است.

در نهایت، برای هر کسی که به فکر ورود به این حوزه است، تحقیق و برنامه ریزی دقیق، آگاهی از آخرین تحولات بازار و مقررات قانونی، و انتخاب استراتژی مناسب با توجه به سرمایه و اهداف فردی، کلید موفقیت خواهد بود.