۲۶ شهریور در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری یوویک، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲6 شهریور برابر ۱6 سپتامبر را ورق می‌زنیم. 

***

روز جهانی حفاظت از لایه ازن 

۱۶ سپتامبر همه‌ساله به‌عنوان روز جهانی حفاظت از لایه ازن در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰ این نامگذاری را به‌مناسبت روز ۱۶ سپتامبر ۱۹۸۷ انجام داد. زیرا در آن روز، کشورها پروتکل مونترال را درباره موادی که لایه ازن را تخریب می‌کنند، امضا کردند. بسته‌شدن سوراخ لایه ازن ۳۰ سال پس از امضای این پروتکل مشاهده شد. با توجه به ماهیت گازهای مسئول تخریب لایه ازن، انتظار می‌رود اثرات شیمیایی آنها بین ۵۰ تا ۱۰۰ سال ادامه داشته باشد. 

گابریل فارنهایت 

۱۶ سپتامبر ۱۷۳۶ میلادی برابر با ۲۶ شهریور ۱۱۱۵ خورشیدی، گابریل دانیل فارنهایت، فیزیکدان و سازنده ادوات هواشناسی آلمانی‌هلندی درگذشت. او بیشتر عمرش را در هلند زندگی کرد و در سال ۱۷۰۹ دماسنج الکلی و در سال ۱۷۱۴ دماسنج جیوه‌ای را اختراع کرد و مقیاس درجه حرارت فارنهایت را توسعه داد. او برای صفر مقیاس خود از دمای مخلوط یخ و نمک مساوی استفاده کرد. ۳۰ درجه را برای نقطه انجماد آب و ۹۰ درجه را برای دمای طبیعی بدن درنظر گرفت. بعدها  دمای ۳۲ درجه را برای نقطه انجماد آب و ۲۱۲ درجه را برای نقطه جوش آب تنظیم کرد که فاصله بین این دو به ۱۸۰ قسمت تقسیم می‌شود. فارینهایت همچنین یک رطوبت‌سنج برای اندازه‌گیری رطوبت نسبی اختراع کرد و دریافت که هر مایعی دارای نقطه جوش متفاوتی است که با فشار اتمسفر تغییر می‌کند. 

رونالد راس 

۱۶ سپتامبر ۱۹۳۲ میلادی برابر با ۲۶ شهریور ۱۳۱۱ خورشیدی، سر رونالد راس، پزشک، باکتری‌شناس و ریاضیدان انگلیسی که انگل مالاریا را در روده پشه آنوفل شناسایی کرد و آن را ناقل بیماری تشخیص داد درگذشت. راس برای این کشف او به اولین برنده انگلیسی جایزه نوبل تبدیل شد و توانست در سال ۱۹۰۲ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کند. سال ۱۸۹۷ راس، انگل مالاریا را هنگام تشریح یک پشه کشف کرد و این‌گونه به پیشرفتی کلیدی دست یافت. راس دریافت که پشه‌های ماده آنوفلین مالاریا را بین انسان‌ها منتقل می‌کنند. قبل از کشف این جاندار ناقل، ابزار کمی برای کنترل شیوع بیماری مالاریا وجود داشت. بر اساس یک بررسی، تقریبا نیمی از جمعیت جهان در قرن نوزدهم درمعرض خطر قابل توجهی از مالاریا قرار داشتند و ۱۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری جان می‌باختند.  

ژان تریکار 

۱۶ سپتامبر ۱۹۲۰ میلادی برابر با ۲۶ شهریور ۱۲۹۹ خورشیدی، ژان تریکار، جغرافی‌دان فیزیکی و ژئومورفولوژیست اقلیمی فرانسوی به‌دنیا آمد. او به دلیل مطالعات منطقه‌ای گسترده‌اش در کشورهای متعدد آفریقا (الجزایر، سنگال، مالی، ساحل عاج، توگو، نیجر، نیجریه، لیبریا، سودان) و آمریکای لاتین (آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا، مکزیک، پاناما، پرو، ونزوئلا) شناخته می‌شود. تریکار در بسیاری از زمینه‌های جغرافیای فیزیکی ازجمله مطالعه نقش پویای عمده آب و هوا در تکامل سرزمینی، کارتوگرافی ژئومورفیک، و سنجش از دور پیشگام بود. تحقیقات گسترده او شامل کار روی ژئومورفولوژی یخچال‌های طبیعی، دینامیک رودخانه‌ای، بادی یا دریایی و رسوب‌شناسی بود.