کتاب «الغدیر» علامه امینی حاصل زحمات ۴۰ ساله اوست

علامه امینی در چنین خاندانی شروع به رشد کرد و از دوران کودکی عشق به خاندان طهارت در او ریشه گرفت. اما علامه امینی تنها به عشق ورزیدن کفایت نکرد بلکه درصدد فراگیری علوم و احادیث آن بزرگواران برآمد. بنابراین، مقدمات علوم را در شهر تبریز فرا گرفت و در محضر استادان و علمای بنامی مانند سیدمحمد مولانا، صاحب کتاب مصباح المساکین، سید مرتضی خسروشاهی و شیخ حسین، صاحب کتاب هدیه الانام تلمذ کرد.

در همین دوره بود که «الفیه ابن مالک» هزار بیت درباره صرف و نحو ادبیات عرب به زبان عربی را حفظ کرد، اما آنچه بیشتر ذوق ادیبانه و شور عاشقانه او را اقناع می‌کرد، حفظ اشعار گوناگون در مورد امام علی(ع) بود. همین عشق در وجود علامه امینی به طور گسترده‌ای نضج یافت تا وی را به سفر به نجف اشرف ترغیب کرد. در شهری که همواره می‌توانست در جوار مولایش به تحصیل و تحقیق بپردازد.

علامه امینی در حوزه علمیه نجف، نزد استادانی چند از جمله سید ابوتراب خوانساری و سید محمد فیروز آبادی به تحصیل علوم مختلف پرداخت و در حین تحصیل، تحقیق را که عمده‌ترین دل مشغولی‌اش بود، دنبال می‌کرد. علامه امینی در سال ۱۳۳۵ تالیف اثر گران‌بهای «شهداء الفضیله» را آغاز کرد.

عبدالحسین ۳۳ ساله در این دوره با انجام کاری نو و ابتکاری با تحقیق از میان کتب قدیمی‌ای که در معرض نابودی و فراموشی بودند، مطالبی درخصوص علمای متقدم و متاخری که در راه حق به شهادت رسیده‌اند، تدوین کرد.

علامه امینی برای تهیه این کتاب که تحسین بسیاری را برانگیخت، به کتابخانه‌های بسیاری در ایران و عراق سرکشید تا از هرجا حتی اندک مطلبی درمورد علمای شهید بیابد. علامه امینی در این کتاب کوشید تا به زندگی و دیدگاه بیش از ۱۰۰ تن از پیروان امام علی(ع) و علمای شیعه از قرن چهارم تا چهاردهم نیز بپردازد.

علامه امینی، این محدث، مفسر، متکلم و فقیه معاصر به تحقیقات گسترده خود ادامه داد و تعلیقه‌ای بر کتاب «کامل الزیارات» ابن قولویه قمی نوشت. او این تعلیقه را با هدف معرفی مفهوم زیارت در فرهنگ تشیع و بحث پیرامون آن به رشته تحریر درآورد و در ادامه آن با تالیف «ادب الزائر» ارادت خود را به امام حسین(ع) اثبات کرد.

علامه امینی همچنین در حوزه فلسفه «ثمرات الاسفار» را در ۲ جلد تدوین می‌کند و در حوزه فقه و اصول نیز حاشیه‌ای کلان بر ۲ کتاب سترگ «مکاسب» و «وسایل» شیخ انصاری می‌نگارد. در همین دوره است که به دلیل تلاش‌های علمی خود از جانب حضرات آیات سید ابوالحسن اصفهانی، حاج میرزا احمد حسین نایینی، شیخ عبدالکریم حایری یزدی و شیخ محمد حسین کمپانی اجازه اجتهاد دریافت می‌کند و پس از آن به تبریز بازمی‌گردد.

در این زمان او به سوی تفسیر قرآن کریم جذب می‌شود و برخی آیات قرآن کریم را در سوره‌های اعراف، واقعه و مومن مورد بحث و تحلیل قرار می‌دهد اما همه این تحقیقات مقدمه‌ای بر کار عظیم او نیز است.

راس تالیفات علامه امینی کتاب «الغدیر» است

اثر نامدار علامه امینی دائره المعارف ۱۱ جلدی «الغدیر» که به زبان عربی و فارسی و خلاصه آن به چند زبان ترجمه شده است در رأس تألیفات علامه امینی و حاصل زحمات ۴۰ ساله اوست. الغدیر به بررسی تفصیلی مسئله ولایت تشیع از جنبه‌های گوناگون تاریخی، تفسیری، روایی و حدیثی، فقهی، ادبی، کلامی و اصولی پرداخته است.      

علامه امینی برای تالیف این اثر مرجع به کشورهای مختلفی سفر کرد و با کار پیگیر شبانه‌روزی در کتابخانه‌های بزرگ جهان اسلام آن را به ‌سرانجام رسانید. وی در نگارش این اثر چنانکه خود گفته ۱۰ ‌هزار جلد کتاب را به دقت مطالعه و استنساخ و به ۱۰۰ هزار رساله مراجعه مکرر کرده است. علامه امینی برای گردآوری مطالب «الغدیر» سفرهای پژوهشی بسیار کرد.

این سفرها عموما به مطالعه و استنساخ و تهیه مأخذ و ملاقات با استادان می‌گذشت. از جمله شهرهایی که وی با این هدف به آن‌ها سفر کرد، می‌توان حیدرآباد، دکن، علیگره، لکنهو، کانپور، جلالی (در هند) رامپور، فوعه، معرفه، قاهره (در مصر)، حلب، نبل و دمشق در سوریه را برشمرد.

دائره‌المعارف «الغدیر» پس از نشر مورد توجه و تحسین علمای اهل سنت از جمله امام الازهر در مصر، برخی از رجال سیاسی جهان اسلام و اساتید و ادیبان عرب و غیرعرب قرار گرفته و آن را بزرگترین سند وحدت مسلمین و از جمله کتب منبع و مرجع خویش دانسته‌اند. به جز برخی نامداران عرب، اساتید و ادیبان پارسی‌گوی مانند جلال همایی، سیدجعفر شهیدی، محمدرضا حکیمی، امیری فیروزکوهی، مهدی اخوان‌ثالث، و … در رثای علامه امینی و تجلیل از اثر او سروده و نوشته‌اند.

ویژگی مهم این اثر استفاده بی‌واسطه و بسامد از آثار اجماعی اهل سنت در اثبات ولایت و عقاید شیعه امامیه است. اثر علامه امینی علاوه بر جهان اسلام، امروزه از جمله مراجع اولیه پژوهشی شیعه شناسان در کرسی‌های دانشگاهی غرب است.

علامه امینی ۷ سال پس از انتشار نخستین جلد «الغدیر» در اثبات ارادت خود به امیرالمومنان علی(ع) کتابخانه‌ای با بیش از ۴۲ هزار کتاب خطی و چاپی درمورد مولی الموحدین امام علی(ع) با عنوان مکتبه الامام امیرالمومنین نیز تاسیس می‌کند.

منبع:

امینی، عبدالحسین احمد، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، چ٣ ،بیروت: دار الکتاب العربی، ١٣٨۷ق/١٩٦٧م

بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، ١٤٠١ق/ ١٩٨١م

پایان خبر یوویک