شهرستان نهاوند در همدان Nahavand

شهرستان نهاوند در همدان، نگین تاریخی و طبیعی غرب ایران، با قدمتی هزاران ساله و نقش آفرینی در رویدادهای سرنوشت ساز، از جمله نبرد فتح الفتوح، شناخته می شود. این شهرستان با طبیعت بکر، سراب های خروشان و فرهنگی غنی، مقصدی جذاب برای گردشگران، محققان و علاقه مندان به تاریخ و تمدن ایران است. نهاوند با موقعیت استراتژیک در جنوب استان همدان، گنجینه ای از تاریخ و تمدن باستانی را در دل خود جای داده است که از دوران کاسی ها تا به امروز، هر گوشه از آن روایتی شنیدنی دارد. این منطقه نه تنها به دلیل پیشینه تاریخی خود، بلکه به واسطه زیبایی های طبیعی، اقلیم چهارفصل و مردمانی با فرهنگ اصیل، همواره مورد توجه بوده است. در این مقاله، به صورت جامع به معرفی ابعاد گوناگون این شهرستان می پردازیم تا راهنمایی کامل برای آشنایی و سفر به این دیار کهن ارائه دهیم.

موقعیت جغرافیایی و مرزهای شهرستان نهاوند

شهرستان نهاوند در جنوب استان همدان و در موقعیت ۳۴ درجه و ۱ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه طول شرقی قرار گرفته است. این شهرستان با ارتفاعی حدود ۱۶۶۷ متر از سطح دریا، بخشی از دامنه های سرسبز زاگرس به شمار می رود. نهاوند از شمال به شهرستان تویسرکان و همدان، از شرق به ملایر، از غرب به کنگاور در استان کرمانشاه و از جنوب به استان لرستان محدود می شود. فاصله آن تا تهران تقریباً ۴۳۵ کیلومتر (از مسیر ملایر – اراک) و تا مرکز استان همدان حدود ۱۰۵ کیلومتر است، که نشان دهنده موقعیت استراتژیک آن در غرب کشور است. رودخانه های قُلقُل رود تویسرکان و حرم آباد ملایر نیز پس از عبور از ارتفاعات شمالی، به رودخانه گاماسیاب در دشت حاصلخیز نهاوند می پیوندند.

مساحت و تقسیمات کشوری شهرستان نهاوند

شهرستان نهاوند با مساحتی حدود ۱۵۳۵ کیلومتر مربع، تقریباً ۷٫۹ درصد از کل مساحت استان همدان را شامل می شود. این شهرستان دارای چهار بخش اصلی است که عبارتند از بخش مرکزی، زرین دشت، گیان و خزل. چهار نقطه شهری شامل نهاوند، فیروزان، برزول و گیان در این شهرستان واقع شده اند و همچنین شامل نه دهستان شعبان، طریق الاسلام، گاماسیاب، فضل، گرین، گیان، سراب، خزل شرقی و سلگی است. این تقسیمات، گستردگی جغرافیایی و تنوع مناطق شهری و روستایی را در نهاوند نشان می دهد.

توپوگرافی، زمین شناسی و معادن نهاوند

نهاوند در قلب دشت حاصلخیز نهاوند و بین دو وادی کوه گرین و آردوشان قرار گرفته است. کوهستان گرین با وسعت تقریبی ۴۰ هزار هکتار، دارای سیمای کوهستانی با دره های فراوان و پوشش گیاهی غنی است که به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شده است. کوه چهل تن با ارتفاع تقریبی ۴۰۰۰ متر، بلندترین نقطه شهرستان محسوب می شود. از دیگر ارتفاعات مهم می توان به کوه آردوشان (۲۵۳۳ متر)، کوه چله و کوه بان سره اشاره کرد.

شهر نهاوند بر روی گسل جوان زاگرس بنا شده و گسل نهاوند، که از فعال ترین گسل های ایران است، در ۵۵ کیلومتری غرب بروجرد تا شمال غربی نهاوند امتداد دارد. این گسل عامل زمین لرزه های متعددی در منطقه بوده است، از جمله زمین لرزه های ۱۲۸۷ و ۱۳۸۵ بروجرد و ۱۳۳۷ نهاوند.

از نظر اقتصادی، شهرستان نهاوند دارای ۴۷ معدن دارای پروانه بهره برداری است که ۳۴ معدن فعال و ۱۳ معدن غیرفعال هستند. این آمار نشان می دهد که حدود ۱۷ درصد از کل معادن فعال استان همدان در نهاوند قرار دارند که با توجه به سهم مساحتی کمتر از ۸ درصدی شهرستان از استان، این نسبت بیانگر پتانسیل بالای معدنی منطقه است.

منابع آبی، رودخانه ها و سراب های نهاوند

شهرستان نهاوند به دلیل وجود منابع آبی فراوان، به سرزمین سراب ها شهرت دارد. رودخانه گاماسیاب، که از چشمه ای به همین نام در ۲۱ کیلومتری جنوب شرقی نهاوند سرچشمه می گیرد، یکی از طولانی ترین رودخانه های ایران و زهکش اصلی منطقه است. این رودخانه پس از عبور از دشت نهاوند، به سمت هورالعظیم ادامه مسیر می دهد. متاسفانه، طی دهه های اخیر، آب دهی این سراب به دلیل برداشت بی رویه کاهش چشمگیری داشته است. رودخانه باروداب نیز از میان شهر می گذرد و در گذشته طغیان های آن مشکلاتی را برای شهر ایجاد کرده است. وضعیت آب های زیرزمینی نیز با کاهش چشمگیر مواجه بوده و چالش های کم آبی را نمایان ساخته است.

برخی از مهم ترین سراب های نهاوند عبارتند از:

• سراب گاماسیاب (سرچشمه رودخانه گاماسیاب)
• سراب گیان (با جنگل های انبوه)
• سراب فارسبان (محل کهنسال ترین درخت گردوی ایران)
• سراب ملوسان
• سراب بنفشه تازه ناب
• سراب باروداب
• سراب گردکانه

اقلیم و آب و هوای نهاوند

نهاوند به دلیل قرارگیری در دامنه های زاگرس و ارتفاع مناسب از سطح دریا، دارای آب و هوای معتدل و کوهستانی است. میانگین سالانه دما در این منطقه حدود ۱۲٫۷ درجه سانتی گراد است؛ دی ماه با میانگین ۵- درجه سانتی گراد سردترین و تیرماه با میانگین ۲۵٫۶ درجه سانتی گراد گرم ترین ماه سال محسوب می شوند. این اقلیم چهارفصل، نهاوند را به مقصدی دلپذیر برای سفر در فصول مختلف تبدیل کرده است، به ویژه بهار که طبیعت منطقه به اوج زیبایی خود می رسد و پاییز که با رنگ آمیزی بی نظیر مناظر، جلوه ای خاص به منطقه می بخشد.

تاریخ پرشکوه و اسامی کهن نهاوند

نهاوند شهری با پیشینه تاریخی غنی و قدمتی بیش از ۷۰۰۰ سال است که در طول تاریخ خود، اسامی متعددی را به خود دیده است. این شهر همواره در مسیر حوادث مهم تاریخی ایران قرار داشته و نقش کلیدی ایفا کرده است.

نهاوند در دوران پیش از اسلام

نخستین ساکنان نهاوند در هزاره سوم پیش از میلاد، کاسی ها یا کوسایی ها بودند. این قوم در تاریخ باستان ایران نقش مهمی ایفا کردند و منطقه نهاوند بخشی از سرزمین آن ها بود. در دوران هخامنشیان، برخی مورخان نظیر استرابون، نهاوند را شهری می دانند که به دستور داریوش بزرگ بنا شد. اما مهم ترین فصل در تاریخ پیش از اسلام نهاوند، به دوره سلوکیان بازمی گردد. بر اساس گفته پلینی، آنتیوخوس اول، این شهر را به نام همسر خود، لائودیسه، نامگذاری کرد. کشف کتیبه ای از آنتیوخوس سوم و مجسمه های برنزی خدایان یونانی در معبد لائودیسه، شاهدی بر نفوذ تمدن هلنیستی در این منطقه است. در دوران ساسانیان، نهاوند به نام نیماوند نیز شناخته می شد و مرکز استقرار خاندان قدرتمند کارن بود که بر ایالت پهله (بخشی از سرزمین ماد) حکمرانی می کردند. اسامی دیگری همچون «نیفواندا» (بطلمیوس) و «ماه دینار» نیز در متون تاریخی برای این شهر ذکر شده است.

نبرد نهاوند: فتح الفتوح و پیامدهای آن

یکی از سرنوشت سازترین رویدادهای تاریخی نهاوند، نبرد معروف نهاوند است که اعراب آن را «فتح الفتوح» (پیروزی پیروزی ها) نامیدند. این جنگ در روز ۵ ربیع الاول سال ۲۱ هجری قمری (برابر با ۲۵ بهمن ۲۰ خورشیدی یا ۶۴۲ میلادی) میان سپاهیان ایران ساسانی به فرماندهی فیروزان (پیروزان) و لشکریان مسلمان به فرماندهی نعمان بن مُقرِن رخ داد. این نبرد، که به پیروزی اعراب و سقوط نهایی ساسانیان منجر شد، به منزله دروازه ورود اسلام به ایران شناخته می شود. آرامگاه نعمان بن مُقرِن، یکی از سرداران عرب کشته شده در این جنگ، در نزدیکی شهر نهاوند قرار دارد و به نام «بابا پیره» شناخته می شود.

نهاوند در دوران اسلامی و قرون میانه

پس از فتح نهاوند، این شهر به «ماه نهاوند» و سپس «ماه بصره» شهرت یافت، زیرا خراج آن به بصره فرستاده می شد. نهاوند در دوران اولیه اسلامی، به عنوان یکی از پنج ناحیه پهله (فهله) شناخته می شد. در قرن دوم هجری، ابومسلم خراسانی که تبار او به خاندان نهاوندی الکسایی می رسید، قیام خود را علیه خلافت اموی آغاز کرد که نقش مهمی در تغییر مسیر تاریخ اسلام داشت. در دوران سلجوقیان نیز، نهاوند شاهد رویدادهای مهمی بود؛ از جمله ترور خواجه نظام الملک، وزیر مقتدر سلجوقی، در سال ۱۰۹۲ میلادی در نزدیکی این شهر.

تحولات نهاوند در دوران معاصر

در دوره قاجار، نهاوند یکی از سه شهر ولایت ثلاث بود که شامل ملایر، نهاوند و تویسرکان می شد و بخشی از استان پنجم کشور به مرکزیت کرمانشاه بود. در سال ۱۳۲۰ خورشیدی، نهاوند به شهرستان ارتقاء یافت. در دوران معاصر، نهاوند نقش مهمی در مبارزات انقلابی مردم ایران علیه حکومت پهلوی ایفا کرد. در روز ۱۴ آبان ۱۳۵۷، مردم نهاوند ۹۷ روز زودتر از سایر نقاط کشور، مجسمه محمدرضا شاه را به زیر کشیدند. همچنین، این شهر محل سخنرانی های مهمی در آن دوران بود، از جمله سخنرانی های حسن روحانی در دی ماه ۱۳۵۷.

مردم شناسی، فرهنگ و زبان در نهاوند

شناخت مردم، فرهنگ و زبان یک منطقه، ابعادی عمیق تر به درک آن می بخشد. نهاوند نیز از این قاعده مستثنی نیست و تنوع جمعیتی و زبانی آن، به غنای فرهنگی این شهرستان افزوده است.

جمعیت شناسی شهرستان نهاوند

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان نهاوند حدود ۱۷۸,۷۸۷ نفر بوده است که از این تعداد، ۷۶,۱۶۲ نفر در شهر نهاوند سکونت داشته اند. این آمار نشان می دهد که شهر نهاوند پس از ملایر و همدان، سومین شهر پرجمعیت استان است. تراکم جمعیت در شهرستان نهاوند حدود ۱۱۶ نفر در هر کیلومتر مربع است که از میانگین استانی بالاتر است. در دهه های اخیر، نرخ رشد جمعیت بالا، به ویژه در دهه ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵ با ۳.۷۵ درصد، نشان دهده جوان بودن ساختار سنی جمعیت در گذشته بوده است.

اقوام و گویش های مردم نهاوند

درباره ترکیب قومی و زبانی مردم نهاوند، دیدگاه های گوناگونی وجود دارد که در ادامه به تفصیل بررسی می شوند. وبسایت ایرانیکا و وبسایت استانداری همدان، بخش عمده ای از ساکنان نهاوند را از اقوام لر و لک معرفی می کنند. برخی منابع، مردم نهاوند را از طوایف لر، مهربان، خوش رو و عیاش ذکر کرده اند. ناصرالدین شاه قاجار در سفرنامه خود به عراق عجم، اهالی نهاوند را خوش قامت و خوش سیما توصیف کرده و بیان داشته که به زبان لری سخن می گویند که لغات پهلوی بسیاری در آن به گوش می رسد.

در مورد گویش نهاوندی، فهرست های زبان شناسی معتبری مانند لینگوییست، اتنولوگ و گلاتولوگ، آن را در دسته گویش های لری شمالی طبقه بندی کرده اند که به گویش بروجردی نزدیک است. ایرانیکا نیز منطقه نهاوند را یکی از مراکز مهم گویش وران لری شمالی می داند. برخی زبان شناسان نظیر اریک جان آنونبی و سکندر امان الهی بهاروند، گویش نهاوندی را جزئی از زبان لری شمالی طبقه بندی می کنند. در عین حال، برخی دیگر گویش های رایج در ملایر، نهاوند و تویسرکان، و همچنین گویش لری اسدآبادی را در گروه لری ثلاثی قرار می دهند. علی حصوری حدود شصت سال پیش نهاوند را از مهم ترین شهرهای لرستان و در دسته لرها دانسته است.

بنیاد کالچرال سروایول نیز تأکید دارد که گویش لری شمالی در نهاوند و تویسرکان رواج دارد. از سویی دیگر، رودیگر اشمیت، زبان شناس آلمانی، گفتار مردم شهر نهاوند را نزدیک به زبان پارسی میانه می داند که نشان دهنده قدمت و اصالت این گویش است. اطلس زبان های ایران، گونه های زبانی فهرست شده برای نهاوند را لری شمالی و فارسی معیار معرفی می کند. با این حال، برخی گویش نهاوندی را گونه ای از زبان های کهن می دانند و تاکید دارند که فهم معنی آن برای یک فارسی زبان معیار به آسانی امکان پذیر نیست. با وجود این تنوع گویشی، فارسی معیار به عنوان زبان رسمی کشور، در نهاوند نیز رو به گسترش است و بخش بزرگی از مردم به آن سخن می گویند.

درباره ترکیب قومی و زبانی مردم نهاوند، دیدگاه های گوناگونی وجود دارد که برخی منابع، آن را عمدتاً لر و لک می دانند و گروهی نیز گویش نهاوندی را بسیار نزدیک به فارسی دری و دارای ریشه های پهلوی می دانند. این تنوع فرهنگی، غنای خاصی به هویت نهاوند بخشیده است.

آداب و رسوم و مشاهیر نهاوند

مانند بسیاری از مناطق کهن ایران، نهاوند نیز دارای آداب و رسوم و سنت های خاص خود است که ریشه در تاریخ و فرهنگ این دیار دارد. این آداب و رسوم، از جمله در جشن ها، مراسم عروسی و عزاداری ها، جلوه گر می شوند. از جمله مشاهیر و افراد برجسته نهاوند می توان به عالمان، ادیبان، هنرمندان و ورزشکارانی اشاره کرد که هر یک در حوزه خود نام آور بوده اند و به غنای فرهنگی و علمی این سرزمین افزوده اند.

جاذبه های گردشگری و دیدنی نهاوند

شهرستان نهاوند با طبیعت بکر و تاریخ پربار خود، میزبان جاذبه های گردشگری فراوانی است که هر ساله مسافران بسیاری را به سوی خود جذب می کند. این جاذبه ها شامل بناهای تاریخی کهن و چشم اندازهای طبیعی دیدنی هستند.

جاذبه های تاریخی نهاوند

• تپه باستانی گیان: در ۱۵ کیلومتری شهر نهاوند و ۲ کیلومتری سراب گیان قرار دارد. این تپه با قدمت ۷۰۰۰ ساله، یکی از مهم ترین مراکز گاه نگاری غرب ایران بوده و شامل ۵ سطح باستانی از دوران عصر برنز، عصر آهن و عصر سنگ است. تپه گیان شاهدی بر تمدن های کهن منطقه است.
• معبد لائودیسه: در داخل شهر نهاوند واقع شده و شامل کتیبه ای از آنتیوخوس سوم و مجسمه های برنزی خدایان یونانی است که نشان دهنده نفوذ فرهنگ هلنیستی در این منطقه باستانی است.
• میدان قیصریه: بنایی از دوران قاجار که توسط محمود میرزا، حاکم نهاوند، ساخته شد. کشف سکه های رومی، از جمله سکه ای به نام نرون، قدمت این مکان را نشان می دهد. این میدان در مجاورت مسجد جامع و بازار قدیمی قرار دارد.
• مسجد جامع نهاوند: این مسجد با قدمت سلجوقی و صفوی، بر روی تپه ای در مرکز شهر ساخته شده است. کتیبه های موجود در آن، اطلاعاتی درباره مرمت و ساخت بنا ارائه می دهند. معماری ساده و استفاده از مصالح بومی، از ویژگی های آن است.
• حمام حاج آقا تراب: یکی از بناهای تاریخی ثبت ملی شده در نهاوند (سال ۱۳۵۶) که مربوط به دوران قاجار است. این حمام با تفکیک به بخش های زنانه و مردانه، به موزه مردم شناسی تبدیل شده و مراسم شستشو و حنابندان را با ماکت به نمایش می گذارد. تزئینات گچ بری، کاشی کاری و نقاشی شاهنامه در آن دیده می شود.
• خانه شهید قدوسی: این خانه با معماری قاجاری و تزئینات آجری زیبا، دارای سردرهای ورودی شاخص و حیاطی با قوس های متعدد و کف پوش قلوه سنگ است. این بنا هم اکنون به عنوان پایگاه میراث فرهنگی شهر فعالیت می کند.
• مقبره بابا پیره: آرامگاه نعمان بن مُقرِن، سردار عرب کشته شده در نبرد نهاوند، که در ۵ کیلومتری شمال غربی شهر قرار دارد.
• پل زرامین: از دیگر آثار تاریخی نهاوند.
• تپه سرسام گبری: از تپه های باستانی منطقه.
• چنار ۸۰۰ ساله ترکان: در روستای ترکان، نمادی از قدمت طبیعت نهاوند.
• کوچه لک ها و کوچه کردها: نام هایی که به بخش هایی از بافت قدیمی شهر اشاره دارند و بازتاب دهنده تنوع فرهنگی هستند.

جاذبه های طبیعی و کوهستان های نهاوند

• بام نهاوند: تپه ای مرتفع در شمال غربی شهر با ارتفاعی حدود ۱۸۷۰ متر از سطح دریا که چشم اندازی بی نظیر از نهاوند را ارائه می دهد. این مکان دارای امکانات رفاهی مانند پارکینگ، سرویس بهداشتی، سکوهای نشیمن، فضای بازی کودکان و سینما روباز است.
• یادمان شهدای گمنام: در نزدیکی بام نهاوند و مجاورت تپه جنگلی ابوذر قرار دارد و محل آرامیدن پنج تن از شهدای دفاع مقدس است.
• جنگل و سراب گیان: یکی از زیباترین نقاط طبیعی نهاوند با پوشش گیاهی غنی و آب زلال سراب گیان که از پرآب ترین و زلال ترین رودخانه های شهرستان است.
• سراب های دیگر: سراب های ملوسان، فارسبان، بنفشه تازه ناب، باروداب و گردکانه هر یک با چشم اندازهای منحصربه فرد، فرصت های طبیعت گردی را فراهم می کنند.
• کوه های منطقه: کوه چهل تن، کوه آردوشان، کوه چله، کوه بان سره و کوهستان گرین که همگی از رشته کوه های زاگرس هستند و مناطق مناسبی برای کوهنوردی و طبیعت گردی به شمار می روند.
• تالاب وسج: از دیگر جاذبه های طبیعی منطقه.

پارک ها و بوستان های نهاوند

نهاوند برای رفاه حال شهروندان و گردشگران، دارای پارک ها و بوستان های متعددی است که فضایی دلپذیر برای استراحت و تفریح فراهم می کنند:

• پارک ولیعصر
• پارک کوثر
• پارک نوح آوند
• پارک دانشجو
• پارک شهید سلیمانی
• پارک صخره ای دوخواهران
• پارک شیخ منصور
• بوستان چهارباغ
• پارک لاله
• پارک باغ بادام
• بوستان شهید طالبیان
• بوستان شهدا
• بوستان حکمت
• بوستان شهید چمران
• بوستان آسیاب
• بوستان بانوان

اقتصاد، زیرساخت ها و خدمات شهری نهاوند

اقتصاد نهاوند ترکیبی از کشاورزی پویا و صنعت رو به رشد است که در کنار زیرساخت های شهری و خدمات متنوع، زندگی را برای ساکنان و بازدیدکنندگان تسهیل می کند.

اقتصاد نهاوند: کشاورزی و صنعت

کشاورزی از ستون های اصلی اقتصاد شهرستان نهاوند است. دشت حاصلخیز نهاوند، با منابع آبی غنی، بستری مناسب برای کشت انواع محصولات کشاورزی فراهم آورده است. محصولاتی نظیر ذرت، پنبه و میوه در این منطقه به وفور کشت می شود و نهاوند به دلیل تولید گردو، عسل و شیره انگور نیز شهرت دارد. این فعالیت های کشاورزی، بخش قابل توجهی از جمعیت روستایی را مشغول به کار کرده است.

در بخش صنعت نیز، نهاوند دارای کارخانه ها و واحدهای تولیدی مهمی است که نیازهای شهر، استان و حتی کشور را تأمین می کنند. از جمله این واحدها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کارخانه سیمان نهاوند
• کارخانه روغن نگین
• کارخانه آرد
• کارخانه مالت (شرکت کاسپین کوهدشت)
• کارخانه تولید آسفالت
• کارخانه تولید محصولات لبنی (نیک نوش، پاکین شیر، نیکونام، کام شیر)
• کارخانه تولید شن و ماسه
• کارخانه تولید نایلون
• کارخانه قند و شکر

مراکز آموزشی و دانشگاهی نهاوند

نهاوند با داشتن چندین مرکز آموزش عالی و دانشگاه، به قطب علمی و دانشگاهی در منطقه تبدیل شده است:

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد نهاوند
• دانشکده پیراپزشکی (دولتی/سراسری)
• دانشگاه علمی کاربردی نهاوند
• دانشگاه نهاوند (دولتی/سراسری)
• دانشکده فنی و حرفه ای (دختران/پسران)
• دانشگاه پیام نور واحد نهاوند
• دانشکده علوم دینی (حوزه های علمیه برادران و خواهران)

مراکز بهداشتی و درمانی نهاوند

برای تأمین سلامت شهروندان، نهاوند از بیمارستان ها، کلینیک ها و درمانگاه های مجهزی برخوردار است:

• بیمارستان آیت الله علیمرادیان
• بیمارستان شهید قدوسی
• کلینیک تخصصی امام خمینی (ره)
• کلینیک شبانه روزی سلامت
• کلینیک دندانپزشکی رازی
• درمانگاه تأمین اجتماعی
• درمانگاه پارس
• درمانگاه حکیم
• درمانگاه شفا
• پایگاه انتقال خون

مراکز ورزشی و تفریحی نهاوند

نهاوند به لحاظ امکانات ورزشی و تفریحی نیز غنی است و شامل مراکز متعددی برای فعالیت های بدنی و گذراندن اوقات فراغت می شود:

• مجموعه فرهنگی و ورزشی علیمرادیان (شامل استخر، سالن فوتسال، کشتی، اسب سواری، پینگ پنگ، ورزش های باستانی، پارکور، خوابگاه ورزشکاران، زمین چمن و پارکینگ)
• باشگاه ورزشی جهان پهلوان تختی
• باشگاه عباد
• سالن ورزشی آزادگان
• مجموعه ورزشی بانوان (شهرک شهید حیدری)
• سالن فوتسال سپاه پاسداران
• سالن ورزشی سیدالشهدا
• سالن ورزشی حجاب
• استادیوم (فوتبال) شهید سلیمانیان
• زمین فوتبال (چمن مصنوعی) جهانیان
• سالن البرز
• استخرهای خسروی، طالقانی، علیمرادیان و دانش آموز

ساختار شهری و محلات نهاوند

شهرداری نهاوند از سال ۱۳۰۸ خورشیدی فعالیت خود را آغاز کرده و نقش مهمی در توسعه و مدیریت شهری ایفا می کند. شهر نهاوند دارای یک منطقه و بیش از پانزده محله است. «پاقلعه» به عنوان یکی از قدیمی ترین محلات نهاوند، قدمتی به دوران ساسانیان دارد. این محله که زمانی میزبان قلعه یزدگرد سوم بوده است، امروزه با بافتی مسکونی و تاریخی، بخشی از هویت کهن شهر را حفظ کرده است. محلات دیگری نظیر شهرک شهید حیدری نیز به عنوان نواحی جدیدتر شهری در حال توسعه هستند.

سوغات و غذاهای محلی نهاوند

سفر به نهاوند بدون چشیدن طعم غذاهای محلی و خرید سوغات آن کامل نخواهد بود. این شهرستان به دلیل تنوع اقلیمی و فرهنگی، دارای سوغات و خوراکی های لذیذ و منحصربه فردی است.

سوغات و صنایع دستی نهاوند

نهاوند به دلیل طبیعت غنی و محصولات کشاورزی مرغوب، دارای سوغات خوراکی متنوعی است. علاوه بر این، صنایع دستی این منطقه نیز شهرت فراوانی دارد:

• خوراکی ها:
  • خمیر صندل
  • کلوا
  • حلوا گردویی
  • گز آردی (مختص نهاوند)
  • نقل
  • گردو (باغ های گردوی نهاوند معروف هستند)
  • عسل طبیعی
  • شیره انگور
  • ترخینه
  • لواشک
  • لبنیات محلی
  • انواع مرکبات
  • خیارشور
• صنایع دستی:
  • گلیم بافی
  • گبه بافی
  • فرش بافی

غذاهای محلی نهاوند

آشپزی نهاوندی نیز با طعم های اصیل و مواد اولیه تازه، هر گردشگری را به وجد می آورد. برخی از غذاهای محلی و پرطرفدار این شهرستان عبارتند از:

• آش ورکواز: معروف ترین آش نهاوند که با سبزیجات کوهی و حبوبات تهیه می شود.
• کله جوش
• آبگوشت قورمه سبزی
• آش خشکبار
• خورش قوره بادمجان

مسیرهای دسترسی به شهرستان نهاوند

نهاوند با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، از طریق مسیرهای جاده ای اصلی به شهرهای بزرگ ایران متصل است، که دسترسی به آن را برای مسافران آسان می کند.

مسیرهای جاده ای

نهاوند از طریق جاده های اصلی به شرح زیر قابل دسترسی است:

• از تهران: حدود ۴۳۵ کیلومتر (مسیر ملایر – اراک)
• از همدان: حدود ۱۰۵ کیلومتر
• از خرم آباد: حدود ۱۳۴ کیلومتر

این مسیرها عمدتاً از جاده های آسفالته و مناسب تشکیل شده اند که سفر به نهاوند را با خودروی شخصی یا اتوبوس میسر می سازند.

حمل و نقل ریلی و هوایی

خط راه آهن کربلا از نزدیکی شهر نهاوند عبور می کند که در آینده می تواند نقش مهمی در حمل و نقل و گردشگری منطقه ایفا کند. نزدیک ترین فرودگاه ها برای دسترسی هوایی به نهاوند، فرودگاه های همدان و خرم آباد هستند که پس از آن می توان از طریق مسیرهای جاده ای به نهاوند سفر کرد.

شهرستان نهاوند در استان همدان، با هزاران سال تاریخ کهن، از تپه های باستانی گیان و معبد لائودیسه گرفته تا نبرد سرنوشت ساز فتح الفتوح، میراث دار تمدنی عظیم است. طبیعت دلربای آن با سراب های خروشان، کوهستان های سر به فلک کشیده گرین و اقلیمی چهارفصل، مقصدی بی بدیل برای دوستداران طبیعت و آرامش به شمار می رود. فرهنگ غنی، سوغات اصیل و غذاهای محلی لذیذ آن، تجربه ای فراموش نشدنی از سفر به این دیار را رقم می زند. نهاوند نه تنها یک نقطه جغرافیایی، بلکه نگارنده ای از تاریخ، طبیعت و فرهنگ ایران زمین است که در انتظار کشف شدن می درخشد و پتانسیل های بی شماری برای توسعه گردشگری دارد.