مجازات معاون در اسید پاشی

مجازات معاون در اسیدپاشی، بر اساس قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن مصوب ۱۳۹۸، بسته به نوع مجازات مرتکب اصلی (سلب حیات، قصاص عضو، یا عدم اجرای قصاص)، متفاوت است. این مجازات می تواند از حبس تعزیری درجه دو (در صورت سلب حیات مباشر) تا حبس تعزیری یک درجه پایین تر از مجازات تعزیری مرتکب اصلی متغیر باشد.

جرم اسیدپاشی، یکی از خشن ترین و غیرانسانی ترین انواع بزهکاری است که اثرات مخرب جسمی و روحی عمیقی بر قربانیان خود و جامعه بر جای می گذارد. قانونگذار جمهوری اسلامی ایران، همواره رویکردی سخت گیرانه در قبال این جرم اتخاذ کرده و با تصویب قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن در سال ۱۳۹۸، تلاش کرده تا با تعیین مجازات های سنگین، هم عاملان اصلی و هم کمک کنندگان به این جرم را مورد پیگرد قرار دهد. در این میان، نقش و مجازات معاون در اسید پاشی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ چرا که گاهی اوقات، فرد معاون نیز به اندازه مباشر اصلی در وقوع این جنایت نقش دارد و شناخت دقیق این ابعاد حقوقی، برای تمامی ذینفعان و فعالان حقوقی ضروری است. این محتوا به تحلیل و بررسی دقیق مفاد قانون در این زمینه می پردازد.

جرم اسیدپاشی در قانون ایران؛ از قصاص تا تعزیر

جرم اسیدپاشی، به دلیل خشونت بار بودن و آثار جبران ناپذیری که بر قربانیان بر جای می گذارد، همواره در کانون توجه قانونگذاران و افکار عمومی بوده است. قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن مصوب ۱۳۹۸ با هدف مقابله قاطعانه با این پدیده، مجازات های سنگینی را پیش بینی کرده است. درک دقیق این قانون، به ویژه برای تبیین مجازات معاون در اسید پاشی، حیاتی است.

ماده ۱ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی: تعریف و مجازات اصلی

بر اساس ماده ۱ این قانون، هر کس به عمد با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر با هر میزان غلظت، موجب جنایت بر نفس (قتل)، عضو (مثل از بین بردن چشم یا صورت) یا منفعت (مانند از دست دادن بینایی یا قدرت تکلم) شود، در صورت مطالبه از سوی قربانی یا ولی دم، مطابق قوانین قصاص، به قصاص نفس، عضو یا منفعت محکوم خواهد شد.

این ماده صراحتاً پاشیدن اسید، فرو بردن اعضای بدن در اسید و اعمال مشابه را در حکم اسیدپاشی می داند. در این زمینه، تشخیص عمد و میزان آسیب وارد شده، از نکات کلیدی است. همچنین، تبصره ۲ ماده ۱ به موضوع مهمی اشاره دارد: اگر اسیدپاشی به گونه ای باشد که مشمول ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی (افساد فی الارض) شود، مرتکب به مجازات افساد فی الارض محکوم خواهد شد. این موضوع اهمیت اسیدپاشی های گسترده یا اسیدپاشی هایی که با هدف ایجاد رعب و وحشت عمومی انجام می شوند را بالا می برد.

ماده ۲ قانون: مجازات های تعزیری در صورت عدم اجرای قصاص

همواره امکان قصاص در همه پرونده های اسیدپاشی وجود ندارد. دلایل مختلفی مانند مصالحه میان طرفین، عدم درخواست قصاص از سوی بزه دیده یا اولیای دم، یا عدم وجود شرایط قانونی قصاص می تواند منجر به عدم اجرای این مجازات شود. در چنین مواردی، ماده ۲ قانون، مجازات های تعزیری را پیش بینی کرده است. این ماده در تعیین مجازات معاون در اسید پاشی بسیار مؤثر است؛ به ویژه بند پ ماده ۴ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی که به آن خواهیم پرداخت.

مجازات های تعزیری بر اساس شدت آسیب به شرح زیر است:

• در جنایت بر نفس و جنایت منجر به تغییر شکل دائمی صورت بزه دیده: حبس تعزیری درجه یک.
• در جنایتی که میزان دیه آن بیش از نصف دیه کامل باشد: حبس تعزیری درجه دو.
• در جنایتی که میزان دیه آن از یک سوم تا نصف دیه کامل باشد: حبس تعزیری درجه سه.
• در جنایتی که میزان دیه آن تا یک سوم دیه کامل باشد: حبس تعزیری درجه چهار.

نکات مهم در این بخش این است که مرتکب علاوه بر پرداخت دیه، ارش یا وجه المصالحه، به این مجازات های تعزیری نیز محکوم می شود. این درجات حبس، زمینه را برای تعیین مجازات دقیق تر معاونت در جرم اسیدپاشی در بند پ ماده ۴ فراهم می آورد.

درجات حبس تعزیری بر اساس قانون مجازات اسلامی:

درجه حبس تعزیری	مدت زمان
درجه یک	بیش از بیست و پنج تا سی سال
درجه دو	بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
درجه سه	بیش از ده تا پانزده سال
درجه چهار	بیش از پنج تا ده سال
درجه پنج	بیش از دو تا پنج سال
درجه شش	بیش از شش ماه تا دو سال
درجه هفت	سه ماه و یک روز تا شش ماه
درجه هشت	تا سه ماه

ماده ۳ قانون: محدودیت های آزادی مشروط و تخفیف مجازات

قانونگذار با هدف افزایش بازدارندگی و شدت بخشیدن به برخورد با عاملان اسیدپاشی، در ماده ۳ تصریح کرده است که مقررات مربوط به آزادی مشروط، تعلیق و تخفیف مجازات، در جرائم اسیدپاشی و حتی شروع به آن، قابل اعمال نیست. این ممنوعیت، نشان از عزم جدی قانونگذار برای مجازات سختگیرانه عاملان این جرم دارد.

البته یک استثناء مهم وجود دارد: اگر بزه دیده یا اولیای دم، علاوه بر قصاص، نسبت به مجازات تعزیری مرتکب نیز اعلام گذشت کنند، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را یک درجه تخفیف دهد. این بند، اهمیت رضایت و گذشت بزه دیده را در تعدیل مجازات تعزیری نشان می دهد و در تعیین مجازات معاون در اسید پاشی نیز می تواند تأثیرگذار باشد.

بر اساس قانون ۱۳۹۸، آزادی مشروط، تعلیق و تخفیف مجازات در جرائم اسیدپاشی به شدت محدود شده است، مگر با گذشت صریح بزه دیده از مجازات تعزیری.

مفهوم و شرایط تحقق معاونت در جرم اسیدپاشی

برای درک کامل مجازات معاون در اسید پاشی، ضروری است ابتدا مفهوم کلی معاونت در جرم و شرایط تحقق آن را بشناسیم. معاونت، نوعی دخالت غیرمستقیم در وقوع جرم است که با مباشرت (ارتکاب مستقیم جرم) و مشارکت (همکاری مستقیم و مشترک در اجرای جرم) تفاوت های ماهوی دارد.

معاونت در جرم چیست؟ عناصر مادی و معنوی

معاونت به معنای کمک و یاری رساندن به مباشر در ارتکاب جرم است، به گونه ای که بدون دخالت مباشر، جرم کامل نمی شود. معاون، خود عمل مجرمانه اصلی را انجام نمی دهد، بلکه شرایط یا انگیزه آن را فراهم می کند.

عنصر مادی معاونت: ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی، مصادیق عنصر مادی معاونت را به وضوح بیان کرده است. این اقدامات شامل موارد زیر است:

1. تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع، دسیسه یا فریب: اقداماتی که مباشر را به ارتکاب جرم تشویق یا وادار می کند.
2. تسهیل وقوع جرم: فراهم آوردن هرگونه وسیله یا موقعیت برای ارتکاب جرم، مانند باز کردن در خانه برای سارق.
3. تهیه وسایل ارتکاب جرم: تهیه ابزارهایی که برای انجام جرم لازم است، مانند تهیه اسلحه یا در مورد اسیدپاشی، خرید اسید یا مواد شیمیایی.

عنصر معنوی معاونت: علاوه بر انجام یکی از اعمال ذکر شده، برای تحقق معاونت، وحدت قصد بین معاون و مباشر ضروری است. به این معنا که معاون باید از قصد مباشر برای ارتکاب جرم مطلع باشد و با علم و اراده، به او کمک کند. معاون باید بداند که با فعل او، مباشر قرار است جرمی را انجام دهد و با این علم به او یاری رساند.

تفاوت اساسی معاونت با مباشرت و شرکت در جرم

درک این تفاوت ها برای تشخیص مجازات معاون در اسید پاشی از مجازات مباشر یا شریک بسیار مهم است:

• مباشرت: فردی است که خود مستقیماً عمل اصلی جرم را انجام می دهد. مثلاً کسی که اسید را بر روی قربانی می پاشد، مباشر است.
• شرکت در جرم: دو یا چند نفر با توافق قبلی یا مشترکاً و به طور همزمان، اجزای مادی یک جرم را با همکاری یکدیگر انجام دهند. مثلاً اگر دو نفر همزمان و هر یک قسمتی از اسید را بر روی قربانی بپاشند، هر دو شریک در جرم هستند. در مشارکت، همه شرکا مباشر تلقی می شوند.
• معاونت: فردی که بدون انجام مستقیم جرم، با یکی از راه های برشمرده در ماده ۱۲۶ به مباشر در انجام جرم یاری می رساند. مثلاً کسی که اسید را تهیه کرده و به مباشر می دهد تا او اسیدپاشی کند، معاون است.

در اسیدپاشی، تفاوت این سه نقش در تعیین مجازات معاون در اسید پاشی (یا مباشر/شریک) حیاتی است. معاون هرگز خود اقدام به پاشیدن اسید نمی کند، اما اقدامات او منجر به تسهیل یا تحریک ارتکاب این جنایت می شود.

شرایط اختصاصی تحقق معاونت در اسیدپاشی

علاوه بر عناصر عمومی معاونت، برای تحقق معاونت در جرم اسیدپاشی، شرایط دیگری نیز باید وجود داشته باشد:

1. ارتباط سببیت بین عمل معاون و وقوع جرم اسیدپاشی: باید ثابت شود که اقدام معاون، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، در وقوع جرم اسیدپاشی مؤثر بوده است. یعنی اگر عمل معاون نبود، احتمال وقوع جرم اسیدپاشی کمتر می شد یا اصلاً اتفاق نمی افتاد. مثلاً فردی که با فریب، قربانی را به محل اسیدپاشی می کشاند، در وقوع جرم نقش سببی دارد.
2. تقدم یا همزمانی فعل معاون با فعل مباشر: عمل معاونت باید قبل از شروع به جرم مباشر یا همزمان با آن انجام شود. اگر کسی پس از ارتکاب جرم اسیدپاشی، به مباشر کمک کند (مثلاً او را پنهان کند یا مدارک را از بین ببرد)، عمل او مصداق معاونت در جرم اسیدپاشی نیست، بلکه ممکن است مصداق جرائم دیگری مانند اخفای مجرم باشد.

شناسایی این شرایط دقیق، به قاضی در تشخیص دقیق نقش افراد و اعمال مجازات معاون در اسید پاشی به نحو صحیح کمک می کند.

تحلیل دقیق ماده ۴ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی؛ مجازات معاون

ماده ۴ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن، به طور اختصاصی به موضوع مجازات معاون در اسید پاشی می پردازد. این ماده، مجازات را بر اساس نوع مجازات مرتکب اصلی (مباشر) دسته بندی کرده است و رویکردی متفاوت نسبت به مجازات معاون در سایر جرائم دارد.

بند الف: مجازات معاون در سلب حیات مرتکب اصلی

این بند، به پرونده هایی اشاره دارد که اسیدپاشی منجر به فوت قربانی شده و مجازات قانونی مرتکب اصلی، سلب حیات یا قصاص نفس باشد. در چنین مواردی، معاون نیز با مجازات سنگینی روبرو خواهد شد.

• شرایط اعمال این بند: اسیدپاشی منجر به قتل (جنایت بر نفس) شده باشد و حکم قصاص نفس برای مباشر صادر شود. (مثلاً قربانی پس از تحمل آسیب های شدید ناشی از اسید، فوت کند و شرایط قصاص نیز فراهم باشد).
• مجازات معاون: در این حالت، مجازات معاون در اسید پاشی، حبس تعزیری درجه دو خواهد بود. بر اساس قانون، حبس تعزیری درجه دو، بیش از پانزده تا بیست و پنج سال است. این مجازات نشان دهنده شدت نگاه قانونگذار به نقش معاون در ارتکاب چنین جنایت بزرگی است، حتی اگر خود مستقیماً اقدام به قتل نکرده باشد.

مثال: اگر فردی به دیگری اسید بدهد و او را تحریک به پاشیدن آن بر روی شخص ثالثی کند که در نتیجه آن، قربانی فوت کرده و مباشر به قصاص نفس محکوم شود، فرد تحریک کننده به عنوان معاون، به حبس تعزیری درجه دو محکوم خواهد شد.

بند ب: مجازات معاون در قصاص عضو مرتکب اصلی

این بند، به مواردی می پردازد که اسیدپاشی منجر به آسیب به عضوی از بدن قربانی شده و مجازات مباشر، قصاص عضو باشد. مجازات معاون در این شرایط نیز قابل توجه است.

• شرایط اعمال این بند: جنایت بر عضو با اسید اتفاق افتاده باشد (مانند کور شدن چشم، از بین رفتن گوش، یا قطع عضو) و مجازات مباشر قصاص عضو باشد.
• مجازات معاون: مجازات معاون در اسید پاشی در این حالت، حبس تعزیری درجه سه خواهد بود. حبس تعزیری درجه سه، بیش از ده تا پانزده سال است. این مجازات نشان می دهد که حتی در جنایات غیر از قتل نیز، نقش معاون به هیچ وجه نادیده گرفته نمی شود و با سخت گیری با آن برخورد می شود.

مثال: اگر فردی به دیگری در تهیه اسید برای پاشیدن به صورت شخص ثالثی کمک کند که در نتیجه آن، یک چشم قربانی از بین رفته و مباشر به قصاص یک چشم محکوم شود، فرد کمک کننده به عنوان معاون، به حبس تعزیری درجه سه محکوم خواهد شد.

بند پ: مجازات معاون در صورت عدم اجرای قصاص

این بند، یکی از مهمترین و پیچیده ترین بخش های ماده ۴ است، زیرا به شرایطی می پردازد که قصاص نفس یا عضو از ابتدا قابل اعمال نیست یا به هر دلیلی اجرا نمی شود. این موارد شامل مصالحه، گذشت اولیای دم، عفو یا عدم وجود شرایط لازم برای قصاص (مانند عدم مماثلت) می شود.

• شرایط اعمال این بند:
  1. مجازات مرتکب اصلی (مباشر) از ابتدا قصاص نباشد. مثلاً اسیدپاشی به حدی نبوده که منجر به سلب حیات یا از بین رفتن عضو شود و فقط باعث جراحت یا سوختگی هایی شده باشد که دیه دارند اما قصاص عضو را در پی ندارند.
  2. به هر علتی قصاص نفس یا عضو اجرا نشود. این شامل مواردی مانند گذشت بزه دیده یا اولیای دم، مصالحه بین طرفین یا حتی عفو می شود.
• مجازات معاون: در این حالات، مجازات معاون در اسید پاشی، یک درجه پایین تر از مجازات تعزیری مرتکب اصلی تعیین می شود. این بند مستقیماً به ماده ۲ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی ارجاع می دهد، چرا که ماده ۲ به تعیین درجات حبس تعزیری برای مباشر در صورت عدم اجرای قصاص می پردازد.

تفسیر کلیدی: ارتباط با درجات مجازات تعزیری مباشر اصلی (ماده ۲)

برای روشن شدن این بند، نحوه محاسبه مجازات معاون را با چند سناریو بررسی می کنیم:

1. سناریو ۱: جنایت منجر به تغییر شکل دائمی صورت، با گذشت بزه دیده:

   اگر اسیدپاشی منجر به تغییر شکل دائمی صورت قربانی شود، مجازات مباشر بر اساس بند الف ماده ۲، حبس تعزیری درجه یک (بیش از بیست و پنج تا سی سال) خواهد بود (چون قصاص صورت امکان پذیر نیست و منجر به تغییر شکل دائمی شده). اگر بزه دیده یا اولیای دم در مورد قصاص (در صورتی که قصاص صورت امکان داشت) گذشت کنند، مجازات مباشر باز هم حبس تعزیری درجه یک خواهد بود. در این صورت، مجازات معاون در اسید پاشی، یک درجه پایین تر از درجه یک، یعنی حبس تعزیری درجه دو (بیش از پانزده تا بیست و پنج سال) خواهد بود.

2. سناریو ۲: جنایتی با دیه بیش از نصف دیه کامل، با مصالحه:

   اگر اسیدپاشی منجر به آسیب هایی شود که میزان دیه آن ها بیش از نصف دیه کامل باشد و طرفین در مورد قصاص عضو مصالحه کنند یا قصاص عضو اجرا نشود، مجازات مباشر بر اساس بند ب ماده ۲، حبس تعزیری درجه دو خواهد بود. در این حالت، مجازات معاون در اسید پاشی، یک درجه پایین تر از درجه دو، یعنی حبس تعزیری درجه سه (بیش از ده تا پانزده سال) خواهد بود.

3. سناریو ۳: جنایتی با دیه از یک سوم تا نصف دیه کامل، بدون قصاص:

   اگر اسیدپاشی منجر به آسیب هایی شود که میزان دیه آن ها بین یک سوم تا نصف دیه کامل باشد و از ابتدا قصاص عضو امکان پذیر نباشد یا شرایط آن فراهم نباشد، مجازات مباشر بر اساس بند پ ماده ۲، حبس تعزیری درجه سه خواهد بود. در این صورت، مجازات معاون در اسید پاشی، یک درجه پایین تر از درجه سه، یعنی حبس تعزیری درجه چهار (بیش از پنج تا ده سال) خواهد بود.

این تفکیک دقیق در ماده ۴ نشان می دهد که قانونگذار تلاش کرده است تا مجازات معاون را به شکلی متناسب با نقش او و نتیجه جرم تعیین کند و از هرگونه سهل انگاری در این زمینه جلوگیری به عمل آورد. لازم به ذکر است که تعیین نهایی درجه حبس تعزیری با توجه به سایر عوامل مانند سوابق کیفری متهم، شرایط ارتکاب جرم و نظر قاضی ممکن است تغییراتی داشته باشد اما چارچوب اصلی بر اساس این ماده خواهد بود.

سایر ابعاد حقوقی و حمایتی مرتبط با اسیدپاشی

علاوه بر مجازات های تعیین شده برای مباشر و مجازات معاون در اسید پاشی، قانون تشدید مجازات اسیدپاشی به ابعاد حمایتی و جبرانی نیز توجه ویژه داشته است تا از حقوق قربانیان دفاع شود و روند دادرسی سرعت یابد.

ماده ۵ قانون: جبران خسارات و هزینه های درمان

قانونگذار در ماده ۵، بر تعهد مرتکب به جبران خسارات تأکید کرده است. مرتکب، علاوه بر مجازات، ملزم به پرداخت دیه، ارش (در مواردی که دیه مشخصی ندارد) و هزینه های درمان بزه دیده می باشد. این الزام، بار سنگین مالی را از دوش قربانیان برمی دارد و به آن ها امکان می دهد تا روند درمانی خود را پیگیری کنند.

نقش صندوق تأمین خسارات بدنی و سازمان بهزیستی: تبصره های ۱ و ۲ ماده ۵، جنبه حمایتی قانون را پررنگ تر می کنند. در صورتی که مرتکب، متمکن از پرداخت هزینه های درمان نباشد، این هزینه ها از محل صندوق تأمین خسارات بدنی پرداخت می شود. همچنین، سازمان بهزیستی کشور مکلف است با تشخیص قاضی، به بزه دیدگان خدمات روان شناختی، مددکاری و توانبخشی ارائه کند. این خدمات برای ترمیم آسیب های روحی و اجتماعی قربانیان بسیار حیاتی است.

نکته مهم این است که صندوق یا سازمان بهزیستی پس از پرداخت این هزینه ها، می توانند برای دریافت مبالغ پرداخت شده به مرتکب رجوع کنند. این سازوکار تضمین می کند که حقوق بزه دیده تضییع نشود، حتی اگر مرتکب توانایی مالی نداشته باشد.

ماده ۶ قانون: رسیدگی خارج از نوبت به دعاوی اسیدپاشی

برای جلوگیری از اطاله دادرسی و تسریع در احقاق حقوق بزه دیدگان، ماده ۶ قانون تصریح می کند که به دعاوی و شکایات مربوط به جرائم این قانون، خارج از نوبت رسیدگی می شود. این حکم، اهمیت و فوریت رسیدگی به پرونده های اسیدپاشی را در نظام قضایی کشور نشان می دهد و گامی مهم در حمایت از قربانیان است.

نقش و اهمیت وکیل در پرونده های اسیدپاشی

در پرونده های اسیدپاشی، چه برای بزه دیده و چه برای متهم، حضور وکیل متخصص ضروری است. پیچیدگی های حقوقی، نیاز به اثبات عناصر جرم (به ویژه عنصر عمد)، تشخیص دقیق نقش هر فرد (مباشر، شریک، یا معاون) و تعیین مجازات مناسب، از جمله دلایلی است که اهمیت نقش وکیل را دوچندان می کند.

وکیل می تواند با مشاوره حقوقی صحیح، بزه دیده را در مسیر احقاق حق و دریافت دیه و خسارات یاری رساند. همچنین، در طرف متهم یا معاون، وکیل با دفاع مستدل و جمع آوری ادله، می تواند به تبرئه یا تخفیف مجازات کمک کند، به ویژه در پرونده هایی که بحث مجازات معاون در اسید پاشی مطرح است و نیاز به تفکیک دقیق نقش ها و اثبات وحدت قصد با مباشر وجود دارد.

سوالات متداول (FAQ)

آیا معاونت در شروع به جرم اسیدپاشی مجازات دارد؟

بله، بر اساس ماده ۱۲۸ قانون مجازات اسلامی، هرگاه کسی شروع به جرمی کند و به واسطه عوامل خارج از اراده او، جرم به طور کامل واقع نشود، به مجازات شروع به آن جرم محکوم می شود. این شامل شروع به معاونت در اسیدپاشی نیز می شود؛ به این معنا که اگر فردی تمامی اقدامات لازم برای معاونت را انجام دهد اما بنا به دلایلی که خارج از اراده اوست (مثلاً مباشر اسیدپاشی را انجام ندهد)، جرم واقع نشود، ممکن است به مجازات شروع به جرم معاونت محکوم شود که معمولاً خفیف تر از مجازات معاونت کامل است.

تأثیر گذشت بزه دیده بر مجازات تعزیری معاون چیست؟

بر اساس ماده ۳ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی، در مورد جرائم موضوع این قانون و شروع به آن، مقررات مربوط به آزادی مشروط، تعلیق و تخفیف مجازات قابل اعمال نیست، مگر آنکه بزه دیده یا اولیای دم نسبت به مجازات تعزیری مرتکب نیز اعلام گذشت کرده باشند که در این صورت دادگاه می تواند مجازات مرتکب را یک درجه تخفیف دهد. این حکم در مورد مجازات تعزیری معاون نیز می تواند صدق کند، به شرطی که مجازات معاون تعزیری باشد (یعنی در بند پ ماده ۴ قرار گیرد) و گذشت صریح بزه دیده از مجازات تعزیری معاونت نیز حاصل شده باشد.

چگونه می توان معاونت یک فرد در جرم اسیدپاشی را اثبات کرد؟

اثبات معاونت نیازمند جمع آوری ادله و شواهد مختلف است. این ادله می تواند شامل شهادت شهود، اقرار خود معاون، گزارش های کارشناسی، مستندات بانکی (مانند پرداخت پول برای خرید اسید)، پیامک ها، تماس های تلفنی و سایر ارتباطاتی که نشان دهنده ترغیب، تحریک، تهیه وسایل یا تسهیل وقوع جرم باشد، گردد. اثبات وحدت قصد بین معاون و مباشر نیز حیاتی است و باید مشخص شود که معاون با علم و اراده، به مباشر در ارتکاب جرم کمک کرده است.

آیا مجازات معاون در اسیدپاشی شامل پرداخت دیه نیز می شود؟

خیر، به طور کلی مجازات معاون در اسید پاشی، مجازات تعزیری (حبس) است و شامل پرداخت دیه نمی شود. دیه و ارش، به عهده مرتکب اصلی (مباشر) است. البته در صورتی که مباشر متمکن از پرداخت نباشد، دیه از محل صندوق تأمین خسارات بدنی پرداخت می گردد و سپس صندوق برای بازپس گیری این هزینه ها به مرتکب اصلی رجوع می کند. معاون صرفاً مجازات کیفری (حبس) را متحمل می شود و مسئولیت پرداخت خسارات مادی بر عهده او نیست، مگر اینکه در مواردی خاص و به دلیل مشارکت در عمل ارتکابی، حکم دیگری صادر شود.

آیا در مورد معاونت نیز ماده ۳ قانون (محدودیت تخفیف) اعمال می شود؟

بله، محدودیت های ماده ۳ قانون تشدید مجازات اسیدپاشی که شامل عدم امکان اعمال آزادی مشروط، تعلیق و تخفیف مجازات است، در مورد معاونت در جرم اسیدپاشی و حتی شروع به آن نیز اعمال می شود. تنها استثنا، همان گذشت بزه دیده یا اولیای دم نسبت به مجازات تعزیری مرتکب است که در این صورت دادگاه می تواند مجازات را یک درجه تخفیف دهد. این نشان دهنده رویکرد سخت گیرانه قانونگذار نسبت به هرگونه دخالت در جرم اسیدپاشی است.

نتیجه گیری

جرم اسیدپاشی، با توجه به عمق فجایع انسانی که به بار می آورد، همواره مورد توجه ویژه قانونگذار بوده است. قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن مصوب ۱۳۹۸، با رویکردی قاطعانه، مجازات های سنگینی را برای عاملان اصلی و همچنین مجازات معاون در اسید پاشی پیش بینی کرده است.

از تحلیل ماده ۴ این قانون به وضوح پیداست که نقش معاونت در اسیدپاشی، به هیچ وجه کم اهمیت تلقی نمی شود و مجازات آن، بسته به نتیجه جرم و مجازات مباشر اصلی، می تواند از حبس تعزیری درجه دو تا حبس تعزیری یک درجه پایین تر از مجازات تعزیری مباشر متغیر باشد. این رویکرد سختگیرانه، با هدف بازدارندگی از ارتکاب این جرم و حمایت همه جانبه از قربانیان در نظر گرفته شده است.

آگاهی از ابعاد حقوقی این قانون، به ویژه برای حقوقدانان، دانشجویان حقوق، و عموم مردم که ممکن است به هر نحو با این پرونده ها درگیر شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است. مشورت با وکلای متخصص در این زمینه می تواند به درک بهتر روند دادرسی، اثبات اتهامات و یا دفاع مؤثر از خود کمک شایانی کند. این قوانین، نشان دهنده عزم جدی جامعه برای مقابله با چنین خشونت هایی و تضمین عدالت برای قربانیان اسیدپاشی است.