متن دادخواست تامین دلیل

دادخواست تامین دلیل، ابزاری قانونی برای حفظ و مستندسازی ادله و مدارک است تا پیش از بروز اختلاف یا در جریان دادرسی، حقوق افراد تضییع نشود. این اقدام پیشگیرانه قضایی، به افراد ذی نفع امکان می دهد تا شواهد خود را از خطر از بین رفتن، تغییر یا کتمان محافظت کنند.

تامین دلیل، یکی از مهمترین تأسیسات حقوقی در آیین دادرسی مدنی ایران است که نقش حیاتی در حفظ حقوق شهروندان و تضمین عدالت ایفا می کند. در بسیاری از موارد، افراد پیش از طرح دعوا یا حتی در طول رسیدگی به پرونده، با این نگرانی مواجه می شوند که دلایل و مستندات آنها در آینده از بین برود، تغییر کند یا دسترسی به آن ناممکن شود. در چنین شرایطی، دادخواست تامین دلیل به عنوان یک راهکار هوشمندانه و قانونی، به کمک متقاضیان می آید تا از این اتفاق جلوگیری کند و جایگاه قانونی دلایل خود را تثبیت نماید. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی ابعاد مختلف دادخواست تامین دلیل، شامل تعریف، موارد کاربرد، نحوه نگارش و ثبت، انواع نمونه ها و نکات حقوقی مربوطه می پردازد تا مسیر را برای همه مخاطبان، از افراد عادی گرفته تا متخصصین حقوقی، روشن سازد.

۱. تامین دلیل چیست؟ (مبانی، مفهوم و تفاوت ها)

تامین دلیل، نهادی حقوقی است که در قانون آیین دادرسی مدنی ایران پیش بینی شده است تا اشخاص ذی نفع بتوانند در صورت بیم از بین رفتن یا تغییر دلایل و مدارک خود، پیش از طرح دعوا یا در حین آن، از مرجع قضایی درخواست صورت برداری و ملاحظه آن دلایل را بنمایند.

۱.۱. تعریف تامین دلیل از منظر قانون

ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، تامین دلیل را به وضوح تعریف کرده است:

در مواردی که اشخاص ذی نفع، احتمال دهند که در آینده، استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان، از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می توانند از شورای حل اختلاف، درخواست تامین آن ها را بنمایند. مقصود از تامین، در این موارد، فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است.

بر اساس این ماده، تامین دلیل به معنای ثبت و مستندسازی وضعیت موجود یک دلیل است. هدف نهایی، صرفاً حفظ و صورت برداری از آن است، نه قضاوت درباره اعتبار یا محتوای آن دلیل. اصطلاحات کلیدی در این تعریف عبارتند از:

• ذی نفع: شخصی که از نظر قانونی در نتیجه حفظ این دلیل، نفعی برای او متصور است.
• احتمال متعذر یا متعسر شدن: به معنای این است که متقاضی نگران باشد که در آینده دسترسی به دلیل یا استفاده از آن دشوار یا غیرممکن شود.
• ملاحظه و صورت برداری: اقدامات اصلی که توسط مرجع قضایی انجام می شود و شامل مشاهده مستقیم و ثبت دقیق وضعیت دلیل است.

۱.۲. تفاوت اساسی تامین دلیل با تحصیل دلیل و تامین خواسته

یکی از نکات اساسی در درک مفهوم تامین دلیل، تمایز آن از مفاهیم مشابه حقوقی مانند تحصیل دلیل و تامین خواسته است. این تمایز برای جلوگیری از خطاهای قانونی و رسیدگی صحیح به دادخواست ها اهمیت بسیاری دارد.

• تامین دلیل: همان طور که ذکر شد، صرفاً به حفظ دلایل موجود می پردازد. یعنی دلیلی از پیش وجود دارد و متقاضی نگران از بین رفتن یا تغییر آن است.
• تحصیل دلیل: به معنای کشف و به دست آوردن دلایل جدید است. تامین دلیل نمی تواند ابزاری برای به دست آوردن دلیلی باشد که هنوز وجود خارجی ندارد یا متقاضی از آن بی اطلاع است. برای مثال، نمی توان از طریق تامین دلیل درخواست کرد که کارشناس با جست وجو در مدارک، دلیلی پیدا کند. کارشناس صرفاً می تواند وضعیت دلایل موجود را بررسی و ثبت کند.
• تامین خواسته: با تامین دلیل کاملاً متفاوت است. تامین خواسته به حفظ موضوع اصلی دعوا یا مال مورد مطالبه می پردازد و هدف آن، جلوگیری از نقل و انتقال، از بین رفتن یا مخفی شدن مالی است که خواهان در آینده قصد مطالبه آن را دارد. برای مثال، توقیف یک خودرو یا حساب بانکی برای جلوگیری از فروش یا برداشت وجه، تامین خواسته محسوب می شود.

برای روشن تر شدن این تفاوت ها، جدول زیر را ملاحظه نمایید:

ویژگی	تامین دلیل	تحصیل دلیل	تامین خواسته
هدف اصلی	حفظ دلایل موجود	کشف و به دست آوردن دلایل جدید	حفظ موضوع دعوا (مال یا حق)
زمان اقدام	قبل از دعوا یا در حین آن	معمولاً در حین دعوا	قبل از دعوا یا در حین آن
موضوع اقدام	اسناد، شهادت، معاینه محل، کارشناسی (از دلایل موجود)	جستجو و کشف شواهد	مال یا حق قابل توقیف
ماهیت	اقدام احتیاطی برای صورت برداری	اقدام برای یافتن مدرک	اقدام احتیاطی برای حفظ مال

۱.۳. مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تامین دلیل

بر اساس ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست تامین دلیل، شورای حل اختلاف است. این قاعده عمومی است.

• صلاحیت شورای حل اختلاف: در اکثر موارد، متقاضی باید دادخواست خود را به شورای حل اختلافی که دلیل در حوزه آن قرار دارد یا محل اقامت خوانده در آنجاست، تقدیم کند.
• صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی: در دو صورت ممکن است دادگاه عمومی حقوقی صلاحیت رسیدگی به تامین دلیل را داشته باشد:
  1. اگر دعوای اصلی در دادگاه عمومی حقوقی مطرح شده باشد، درخواست تامین دلیل نیز در همان دادگاه مطرح می شود.
  2. در مواردی که به دلیل پیچیدگی یا ماهیت دلیل (مانند نیاز به کارشناسی بسیار تخصصی که از عهده شورای حل اختلاف خارج باشد) یا میزان بالای خسارت، شورای حل اختلاف خود را صالح نداند، پرونده ممکن است به دادگاه عمومی حقوقی ارجاع شود. البته این مورد کمتر پیش می آید و اصل بر صلاحیت شورای حل اختلاف است.

۲. چه زمانی نیاز به تامین دلیل داریم؟ (موارد کاربرد عملی)

تصمیم گیری برای ثبت دادخواست تامین دلیل، باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده و با در نظر گرفتن اهداف حقوقی انجام شود. این ابزار قانونی در موارد متعددی می تواند به کمک افراد بیاید. در ادامه به مهم ترین موارد کاربرد عملی تامین دلیل می پردازیم.

۲.۱. بیم از بین رفتن یا تغییر دلایل

یکی از شایع ترین دلایل درخواست تامین دلیل، نگرانی از نابودی یا دستکاری شواهد است. این شرایط اغلب فوریت دارند و نیاز به اقدام سریع دارند.

• خسارت به اموال: در مواردی که به ملک یا خودرویی خسارت وارد شده است (مانند تصادف، آتش سوزی، ترکیدگی لوله، گچ ریزی و نشت آب از سقف همسایه) و متقاضی نیاز به تعمیر فوری دارد. بدون تامین دلیل، آثار خسارت ممکن است از بین برود و اثبات آن در دادگاه دشوار شود.
• وضعیت خاص شهود: اگر شهودی برای اثبات یک موضوع وجود دارند، اما به دلیل کهولت سن، بیماری، سفر قریب الوقوع، یا هر دلیل دیگری احتمال فوت یا عدم دسترسی به آنها در آینده وجود دارد، می توان برای اخذ شهادت آنها درخواست تامین دلیل کرد.
• مدارک در معرض نابودی یا تغییر: برخی مدارک مانند دفاتر تجاری، فایل های دیجیتال، یا حتی آثار فیزیکی در یک محل، ممکن است در معرض خطر تخریب، دستکاری یا از بین رفتن قرار گیرند. تامین دلیل می تواند وضعیت فعلی این مدارک را مستند کند.

۲.۲. ضرورت اثبات وضعیت فعلی برای آینده

گاهی اوقات، برای پیشگیری از اختلافات آتی یا مستندسازی یک وضعیت خاص، لازم است که شرایط فعلی به صورت رسمی ثبت شود.

• قبل از انجام تعمیرات اساسی یا تغییرات در ملک: اگر قرار است تغییرات ساختاری یا تعمیرات گسترده ای در یک ملک (به ویژه ملک مشترک یا مجاور) انجام شود، تامین دلیل از وضعیت فعلی ملک می تواند از ادعاهای احتمالی بعدی مبنی بر ایجاد خسارت جلوگیری کند.
• مستندسازی کیفیت یا کمیت یک کالا یا خدمت: در قراردادهای خرید و فروش کالا یا ارائه خدمات، اگر کالای تحویل شده معیوب باشد یا خدمتی ناقص ارائه شده باشد، تامین دلیل از وضعیت فعلی می تواند برای اثبات عیوب یا نقص ها در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
• تخلیه ملک: در مواردی که مستأجر پس از اتمام مدت اجاره از تخلیه ملک خودداری می کند، مالک می تواند با درخواست تامین دلیل، وضعیت فعلی ملک و اشغال آن توسط مستأجر را مستند کند.

۲.۳. آمادگی برای طرح دعوا یا دفاع

تامین دلیل می تواند یک گام مهم در برنامه ریزی حقوقی برای یک دعوای آتی باشد و موقعیت فرد را تقویت کند.

• جمع آوری مستندات لازم پیش از اقامه دعوای اصلی: پیش از طرح یک دعوای بزرگ، متقاضی می تواند با استفاده از تامین دلیل، تمامی شواهد و مدارک لازم را جمع آوری و به صورت رسمی ثبت کند.
• تقویت موقعیت در مذاکرات قبل از دادگاه: داشتن مستندات رسمی که از طریق تامین دلیل به دست آمده، می تواند موقعیت متقاضی را در مذاکرات پیش از رسیدگی دادگاه قوی تر کرده و به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات کمک کند.

۳. راهنمای گام به گام نگارش دادخواست تامین دلیل (بر اساس ماده ۱۵۱ ق.آ.د.م)

دادخواست تامین دلیل، همانند هر دادخواست حقوقی دیگری، باید بر اساس اصول و ساختار مشخصی تنظیم شود تا مورد پذیرش مرجع قضایی قرار گیرد. ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، نکات اساسی برای نگارش این دادخواست را مشخص کرده است. در این بخش، به جزئیات نحوه نگارش و بخش های مختلف آن می پردازیم.

۳.۱. ساختار کلی فرم دادخواست

فرم های دادخواست قضایی، دارای بخش های مشخصی هستند که متقاضی باید آنها را با دقت تکمیل کند. اجزای اصلی یک دادخواست تامین دلیل عبارتند از:

• مشخصات خواهان: اطلاعات هویتی و اقامتی درخواست کننده.
• مشخصات خوانده: اطلاعات هویتی و اقامتی طرف مقابل (در صورت معلوم بودن).
• خواسته: درخواست مشخصی که از مرجع قضایی دارید.
• دلایل و منضمات: مدارکی که برای اثبات ذی نفعی و ضرورت تامین دلیل پیوست دادخواست می شوند.
• شرح دادخواست: مهم ترین بخش که به تفصیل علت و چگونگی درخواست تامین دلیل را توضیح می دهد.

۳.۲. جزئیات بخش های دادخواست

نگارش دقیق هر بخش، اهمیت بسزایی در تسریع روند رسیدگی و حصول نتیجه مطلوب دارد.

مشخصات خواهان

این بخش باید شامل اطلاعات کامل و دقیق درخواست کننده باشد:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شغل
• محل اقامت (آدرس کامل به همراه کد پستی)
• کد ملی
• شماره تماس

مشخصات خوانده

در صورتی که طرف مقابل شما مشخص باشد، باید اطلاعات او را به طور کامل ذکر کنید. اگر خوانده مشخص نیست یا تعداد زیادی هستند، می توانید از عباراتی مانند مجهول المکان یا سایر اشخاص مرتبط استفاده کنید:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شغل
• محل اقامت (آدرس کامل به همراه کد پستی)
• کد ملی یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی)
• شماره تماس

خواسته

در این قسمت باید درخواست خود را به صورت واضح و مشخص بیان کنید. خواسته در دادخواست تامین دلیل معمولاً به صورت زیر است:

«تقاضای صدور قرار تامین دلیل به شرح متن دادخواست»

در صورت نیاز، عباراتی مانند «با جلب نظر کارشناس» یا «فوری و قبل از ابلاغ» نیز باید در همین بخش اضافه شوند.

دلایل و منضمات

این بخش شامل تمامی مدارکی است که پیوست دادخواست خود می کنید و نشان دهنده ذی نفعی شما و ضرورت تامین دلیل است:

• تصاویر و فیلم (مربوط به وضعیت مورد نظر)
• قراردادها (مانند اجاره نامه، قرارداد ساخت و ساز، خرید و فروش)
• استشهادیه
• گزارش پلیس یا مراجع رسمی دیگر (مثل کروکی تصادف)
• گزارش معاینه محل قبلی (در صورت وجود)
• سند مالکیت یا مدارک اثبات کننده ذی نفعی
• کارت ملی خواهان و در صورت وجود، وکالت نامه وکیل

شرح دادخواست

این بخش مهم ترین قسمت دادخواست است و باید با دقت و تفصیل نوشته شود. در این قسمت باید به ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی توجه کرد که می گوید درخواست تامین دلیل باید حاوی این نکات باشد: «۱- مشخصات درخواست کننده و طرف او. ۲- موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود. ۳- اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است.»

در شرح دادخواست باید موارد زیر را به صورت مستدل و منطقی توضیح دهید:

• توضیح دقیق اوضاع و احوال و علت درخواست: به صورت شفاف بیان کنید که چه اتفاقی افتاده، چه خسارتی وارد شده یا چه وضعیتی وجود دارد که نیاز به تامین دلیل پیدا کرده اید.
• ضرورت حفظ دلیل و بیم از زوال آن: توضیح دهید که چرا این دلیل در معرض خطر از بین رفتن یا تغییر است و چرا نمی توانید تا زمان طرح دعوای اصلی منتظر بمانید. به عنوان مثال، می توانید اشاره کنید که خسارت به خودرو، مانع از تردد شده و نیاز به تعمیر فوری وجود دارد.
• توصیف دقیق دلیلی که باید تامین شود: به وضوح مشخص کنید که چه چیزی باید مورد ملاحظه و صورت برداری قرار گیرد (مثلاً ترک های ایجاد شده در سقف، وضعیت فعلی خودرو پس از تصادف، یا شهادت شهود خاص).
• ارجاع به مواد قانونی: به مواد قانونی مرتبط، به ویژه ماده ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، استناد کنید.
• تأکید بر درخواست جلب نظر کارشناس: در صورتی که موضوع نیاز به بررسی تخصصی دارد (مانند ارزیابی خسارت فنی خودرو یا ملک)، حتماً درخواست «جلب نظر کارشناس» را مطرح کرده و در صورت امکان، رشته کارشناسی مورد نیاز (مثلاً کارشناس رسمی دادگستری در رشته راه و ساختمان یا رشته تصادفات) را ذکر کنید.
• درخواست اجرای فوری: در موارد اضطراری که هر لحظه بیم از بین رفتن دلیل وجود دارد، می توانید درخواست «اجرای فوری و قبل از ابلاغ به خوانده» را مطرح کنید.

۴. نمونه های کاربردی دادخواست تامین دلیل

برای تسهیل فرآیند نگارش دادخواست تامین دلیل، در ادامه نمونه های کاربردی و قابل ویرایشی را ارائه می دهیم که می توانید با جایگزین کردن اطلاعات خود، از آن ها استفاده کنید. این نمونه ها شرایط رایج را پوشش می دهند و به شما در تنظیم یک دادخواست کامل کمک می کنند.

۴.۱. نمونه دادخواست تامین دلیل (فرم عمومی و قابل ویرایش)

این نمونه یک قالب کلی است که می توانید آن را برای موارد مختلف شخصی سازی کنید.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده، در صورت مشخص بودن]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خوانده و کد پستی، در صورت مشخص بودن، در غیر این صورت بنویسید: مجهول المکان]
شماره ملی/شناسه ملی: [کد ملی یا شناسه ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل به شرح متن دادخواست.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. [تصویر مصدق سند مالکیت/اجاره نامه/قرارداد/کروکی پلیس و ...]
3. [تصاویر و فیلم از وضعیت مورد نظر (در صورت لزوم)]
4. [استشهادیه (در صورت لزوم)]
5. [سایر مدارک مرتبط]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به نشانی فوق، در خصوص موضوع [موضوع اختلاف احتمالی یا دلیلی که نیاز به حفظ دارد، مثلاً خسارت وارده به ملک/خودرو یا وضعیت فعلی قرارداد] دارای حق و ذی نفع می باشم.
نظر به اینکه [شرح دقیق اوضاع و احوالی که موجب بیم زوال یا تعذر ارائه دلیل در آینده شده است. در این قسمت باید به طور واضح و مستدل ضرورت تامین دلیل حاضر تبیین گردد. برای مثال: با توجه به اینکه محل مورد اختلاف (مثلاً ملک مسکونی به آدرس ...) در حال تخریب/تغییر است و بیم آن می رود که آثار و علائم موجود از بین رفته و اثبات حق اینجانب در آینده متعذر گردد، لذا...] و به منظور حفظ و استناد به دلیل [شرح دقیق دلیلی که تقاضای تامین آن وجود دارد، مثلاً وضعیت فعلی ساختمان/خودرو/محتوای فلان سند] در صورت طرح دعوا در آینده، تقاضای تامین دلیل به شرح ذیل مورد استدعاست:
[در این قسمت باید اقدامات درخواستی به صورت دقیق ذکر شود. مثلاً:]

  
معاینه محل از [آدرس دقیق محل مورد نظر] و تهیه صورتمجلس از وضعیت موجود.
  
ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری در رشته [ذکر رشته تخصصی مورد نظر در صورت امکان] جهت [شرح دقیق موضوعی که نیاز به کارشناسی دارد، مثلاً ارزیابی میزان خسارت وارده و علت آن].
  
بررسی و تهیه رونوشت مصدق از [شرح دقیق اسناد و مدارک مورد نظر].

با عنایت به مراتب فوق و ضرورت حفظ دلیل/ادله مذکور جهت جلوگیری از تضییع حق اینجانب، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور قرار تامین دلیل به شرح خواسته، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۴.۲. نمونه دادخواست تامین دلیل با جلب نظر کارشناس

این نمونه برای مواردی است که نیاز به بررسی تخصصی توسط کارشناس دادگستری (مانند ارزیابی خسارت ملک، خودرو، یا مسائل فنی) وجود دارد.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خوانده و کد پستی]
شماره ملی/شناسه ملی: [کد ملی یا شناسه ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری به شرح متن دادخواست.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. تصویر مصدق [سند مالکیت/قرارداد/کروکی تصادف/گزارش پلیس]
3. تصاویر و فیلم از خسارت وارده
4. [سایر مدارک مرتبط]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک [ملک/خودرو/تجهیزات] به مشخصات [آدرس ملک/شماره پلاک خودرو/مشخصات تجهیزات] می باشم. متاسفانه در تاریخ [تاریخ وقوع حادثه]، به دلیل [شرح مختصر علت خسارت، مثلاً ترکیدگی لوله فاضلاب ساختمان مجاور یا تصادف رانندگی با خودروی خوانده]، خساراتی به [ملک/خودرو/تجهیزات] اینجانب وارد شده است.
با توجه به اینکه آثار خسارت وارده ممکن است در گذر زمان تغییر یابد یا برای ترمیم و استفاده مجدد از [ملک/خودرو] ناچار به از بین بردن آثار فعلی باشم، و از آنجایی که قصد طرح دعوای مطالبه خسارت را در آینده دارم، بیم از بین رفتن دلایل و مستندات مربوط به میزان و علت خسارت وجود دارد.
لذا، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در رشته [مثلاً راه و ساختمان برای ارزیابی خسارت ملک یا تصادفات برای ارزیابی خسارت خودرو] جهت معاینه و کارشناسی محل وقوع خسارت، تعیین علت و میزان خسارت وارده و تهیه صورتمجلس رسمی از وضعیت موجود، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۴.۳. نمونه دادخواست تامین دلیل مطالبه خسارت (تصادف رانندگی/آسیب به ملک)

این نمونه به طور خاص برای مواردی است که خسارتی به خودرو یا ملک وارد شده و نیاز به مستندسازی قبل از تعمیرات یا طرح دعوا وجود دارد.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خوانده و کد پستی]
شماره ملی/شناسه ملی: [کد ملی یا شناسه ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل مطالبه خسارت وارده به [خودرو/ملک] با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. تصویر مصدق سند مالکیت خودرو / سند ملک
3. کروکی پلیس (در صورت تصادف) / گزارش آتش نشانی (در صورت آتش سوزی)
4. تصاویر و فیلم از خسارت وارده
5. [سایر مدارک مرتبط]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک خودروی سواری [نام خودرو] مدل [مدل] به شماره انتظامی [شماره انتظامی] می باشم. در تاریخ [تاریخ وقوع تصادف/آسیب] و در آدرس [محل وقوع تصادف/آسیب]، به دلیل [شرح مختصر واقعه، مثلاً بی احتیاطی و قصور خوانده در رانندگی که منجر به تصادف و وارد آمدن خسارت به درب سمت راست خودرو شد یا ترکیدگی لوله آب آپارتمان طبقه بالای خوانده که موجب نشت آب و تخریب سقف آشپزخانه اینجانب گردید]، خسارات مادی به [خودرو/ملک] اینجانب وارد شده است.
با توجه به اینکه [مثلاً خودرو غیرقابل استفاده و نیازمند تعمیر فوری است یا سقف ملک در حال ریزش و سکونت ناممکن شده است] و عدم تعمیر آن منجر به ضرر و زیان بیشتر و سلب امکان استفاده از [خودرو/ملک] می گردد، و از آنجایی که قصد طرح دعوای مطالبه خسارت از خوانده محترم را دارم، بیم از بین رفتن آثار و علائم خسارت و دشواری اثبات آن در آینده وجود دارد.
لذا، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در رشته [مثلاً تصادفات برای ارزیابی خسارت خودرو یا راه و ساختمان برای ارزیابی خسارت ملک] جهت معاینه و کارشناسی محل وقوع خسارت، تعیین علت و میزان دقیق خسارت وارده و تهیه صورتمجلس رسمی از وضعیت موجود، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۴.۴. نمونه دادخواست تامین دلیل فوری (اجرا قبل از ابلاغ)

این نمونه برای شرایط اضطراری است که زمان بسیار مهم است و بیم از بین رفتن دلیل در مدت زمان کوتاه، پیش از ابلاغ به طرف مقابل، وجود دارد.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خوانده و کد پستی]
شماره ملی/شناسه ملی: [کد ملی یا شناسه ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل فوری (اجرا قبل از ابلاغ) با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری به شرح متن دادخواست.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. تصویر مصدق [سند مالکیت/قرارداد]
3. تصاویر و فیلم از وضعیت فعلی که نشان دهنده فوریت است
4. [استشهادیه مبنی بر فوریت امر]
5. [سایر مدارک مرتبط]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک ملک مسکونی به آدرس [آدرس دقیق ملک] و پلاک ثبتی [پلاک اصلی]/[پلاک فرعی] می باشم. خوانده محترم، همسایه طبقه بالای اینجانب هستند. متاسفانه، در تاریخ [تاریخ تقریبی وقوع مشکل]، به دلیل [شرح دقیق مشکل، مثلاً ترکیدگی شدید لوله آب در منزل ایشان که باعث نشت گسترده آب به سقف منزل اینجانب شده است]، سقف منزل ما در حال فروریختن است و هر لحظه بیم ریزش کامل آن می رود.
با وجود تذکرات مکرر، خوانده محترم تاکنون اقدامی جهت رفع مشکل و جبران خسارت انجام نداده اند و معتقدند که مشکل از جای دیگری است.
نظر به فوریت بسیار بالای امر و اینکه ادامه نشت آب می تواند منجر به تخریب گسترده تر و غیرقابل جبران منزل اینجانب گردد و بیم از بین رفتن دلیل و آثار خسارت وجود دارد و همچنین جهت انجام تعمیرات فوری و سپس مطالبه خسارت، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم، تقاضای صدور قرار تامین دلیل فوری و اجرای آن قبل از ابلاغ به خوانده، با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در رشته راه و ساختمان جهت معاینه محل، تعیین علت و میزان خسارت وارده و برآورد هزینه تعمیرات و تهیه صورتمجلس رسمی از وضعیت موجود، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۴.۵. نمونه دادخواست تامین دلیل برای تخلیه ملک (عدم تخلیه مستأجر)

این نمونه زمانی کاربرد دارد که مستأجر پس از پایان قرارداد، از تخلیه ملک خودداری می کند و موجر قصد مستندسازی وضعیت را دارد.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان (موجر)]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده (مستأجر)]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق ملک مورد اجاره و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل برای عدم تخلیه ملک مورد اجاره پس از اتمام مدت قرارداد.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. تصویر مصدق سند مالکیت ملک
3. تصویر مصدق اجاره نامه مورخ [تاریخ قرارداد اجاره]
4. تصویر مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به مستأجر (در صورت ارسال)
5. [سایر مدارک مرتبط]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] مالک شش دانگ ملک مسکونی/تجاری به آدرس [آدرس دقیق ملک مورد اجاره] به پلاک ثبتی [پلاک اصلی]/[پلاک فرعی] می باشم که طی قرارداد اجاره نامه رسمی/عادی مورخ [تاریخ قرارداد اجاره] به مدت [مدت اجاره، مثلاً یک سال] به خوانده محترم، آقای/خانم [نام خوانده] اجاره داده شده است.
مدت قرارداد اجاره در تاریخ [تاریخ اتمام قرارداد] به پایان رسیده است. با وجود انقضای مدت اجاره و مراجعات مکرر اینجانب و نیز ارسال [اظهارنامه شماره ... مورخ ...] به خوانده محترم، ایشان تاکنون از تخلیه و تحویل ملک خودداری می نمایند و همچنان در ملک اینجانب سکونت/فعالیت دارند.
با توجه به اینکه عدم تخلیه ملک توسط مستأجر، موجب تضییع حقوق اینجانب و عدم امکان استفاده از ملک می گردد و برای اثبات وضعیت فعلی ملک در مراجع قضایی در آینده، بیم از تغییر وضعیت و دشواری اثبات وجود دارد، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل معاینه و صورت برداری از وضعیت فعلی ملک و اشغال آن توسط خوانده و تهیه صورتمجلس رسمی از حضور مستأجر در ملک پس از اتمام مدت اجاره، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۴.۶. نمونه دادخواست تامین دلیل برای شهادت شهود

در مواردی که بیم از دست رفتن شهادت شهود (به دلیل بیماری، کهولت سن، سفر، یا هر عامل دیگری) وجود دارد، می توان از این طریق شهادت را مستند کرد.

بسمه تعالی
ریاست محترم شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خواهان]
نام پدر: [نام پدر]
شغل: [شغل]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خواهان و کد پستی]
شماره ملی: [کد ملی خواهان]
شماره تماس: [شماره تماس خواهان]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی خوانده، در صورت مشخص بودن]
نام پدر: [نام پدر خوانده]
شغل: [شغل خوانده]
محل اقامت: [آدرس دقیق محل اقامت خوانده و کد پستی، در صورت مشخص بودن]
شماره ملی: [کد ملی خوانده]
شماره تماس: [شماره تماس خوانده]

خواسته:
تقاضای صدور قرار تامین دلیل جهت استماع شهادت شهود به شرح متن دادخواست.

دلایل و منضمات:
1. تصویر مصدق کارت ملی خواهان
2. [تصویر مصدق سند یا مدرکی که شهادت شهود مربوط به آن است]
3. استشهادیه مبنی بر اطلاع شهود از موضوع
4. [سایر مدارک مرتبط که ضرورت تامین شهادت را نشان دهد]

شرح دادخواست:
با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] در خصوص موضوع [شرح مختصر موضوعی که شهود در آن نقش دارند، مثلاً معامله ای که به صورت شفاهی منعقد شده است یا وقوع یک حادثه خاص]، دارای حق و ذی نفع می باشم.
برای اثبات ادعای خود در آینده، نیاز مبرم به شهادت شهود ذیل دارم:
1. آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد اول] فرزند [نام پدر] به نشانی [آدرس دقیق شاهد اول]
2. آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد دوم] فرزند [نام پدر] به نشانی [آدرس دقیق شاهد دوم]
متاسفانه، [شرح دقیق اوضاع و احوالی که موجب بیم زوال شهادت شهود شده است، مثلاً شاهد اول به علت کهولت سن و بیماری، احتمال دارد در آینده قادر به حضور در محضر دادگاه و ادای شهادت نباشد یا شاهد دوم قصد مهاجرت دائم به خارج از کشور را دارد و بیم آن می رود که پس از مهاجرت، دسترسی به ایشان برای ادای شهادت متعذر گردد].
لذا، مستنداً به مواد ۱۴۹ و ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی، از آن مرجع محترم تقاضای صدور قرار تامین دلیل جهت استماع شهادت شهود فوق الذکر در خصوص موضوع [موضوع دقیق شهادت] و تهیه صورتمجلس رسمی از اظهارات ایشان، مورد استدعاست.

امضاء خواهان
تاریخ

[لینک دانلود فایل Word/PDF]

۵. مراحل ثبت و پیگیری دادخواست تامین دلیل

پس از نگارش دقیق دادخواست تامین دلیل، نوبت به ثبت و پیگیری آن در سیستم قضایی می رسد. این مراحل نیز دارای تشریفات خاصی هستند که باید به درستی انجام شوند.

۵.۱. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه ثبت اکثر دادخواست ها و شکواییه ها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود و امکان مراجعه مستقیم به دادگاه ها برای ثبت دادخواست وجود ندارد.

• لزوم ثبت ثنا و دریافت کد رهگیری: پیش از هر اقدامی، متقاضی باید در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) ثبت نام کرده و دارای حساب کاربری فعال باشد. تمامی ابلاغیه های قضایی به صورت الکترونیک از طریق این سامانه انجام می شود.
• تکمیل و ثبت دادخواست در سامانه: با در دست داشتن مدارک و فایل دادخواست آماده شده (ترجیحاً در فرمت Word)، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را در سامانه به ثبت برسانید. اپراتور دفتر، اطلاعات شما را وارد سامانه می کند.
• پرداخت هزینه دادرسی: هزینه دادرسی برای دادخواست تامین دلیل، از نوع دعاوی غیرمالی است و مبلغ آن بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضاییه تعیین می شود. این هزینه در همان دفتر خدمات قضایی پرداخت می شود.

۵.۲. رسیدگی در مرجع صالح

پس از ثبت دادخواست، پرونده به مرجع صالح (معمولاً شورای حل اختلاف) ارجاع داده می شود.

• بررسی فوری توسط قاضی (در صورت فوریت): اگر در دادخواست خود درخواست اجرای فوری و قبل از ابلاغ را مطرح کرده باشید، قاضی مکلف است در اسرع وقت و بدون نیاز به تعیین وقت رسیدگی یا ابلاغ به طرف مقابل، صحت و فوریت درخواست را بررسی و در صورت احراز شرایط، قرار تامین دلیل را صادر نماید.
• تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین (در موارد غیرفوری): در مواردی که فوریت وجود ندارد، مرجع قضایی وقت رسیدگی تعیین کرده و آن را به هر دو طرف (خواهان و خوانده) ابلاغ می کند. طرفین می توانند در جلسه حاضر شده و توضیحات خود را ارائه دهند.
• صدور قرار تامین دلیل: پس از بررسی دادخواست، مدارک و در صورت لزوم استماع اظهارات طرفین، قاضی در صورت احراز شرایط قانونی، قرار تامین دلیل را صادر می کند. این قرار، دستور اجرایی برای حفظ دلیل است.

۵.۳. اجرای قرار تامین دلیل

قرار تامین دلیل پس از صدور، باید به مرحله اجرا درآید.

• توسط مرجع قضایی یا اجرای احکام مدنی: اجرای قرار تامین دلیل می تواند مستقیماً توسط قاضی صادرکننده قرار (به ویژه در شوراهای حل اختلاف) یا از طریق واحد اجرای احکام مدنی صورت گیرد.
• نقش کارشناس (در صورت جلب نظر): اگر در دادخواست درخواست جلب نظر کارشناس شده باشد، کارشناس رسمی دادگستری (با تخصص مربوطه) به محل اعزام شده و پس از بررسی و ارزیابی، نظر کارشناسی خود را در قالب گزارش رسمی به دادگاه ارائه می کند.
• تهیه صورتمجلس: از تمامی اقدامات انجام شده در راستای تامین دلیل (مانند معاینه محل، استماع شهادت شهود، یا بررسی مدارک)، صورتمجلس رسمی تهیه می شود که ضمیمه پرونده می گردد. این صورتمجلس، سند اصلی برای ارائه دلیل در دعوای آتی خواهد بود.

۵.۴. مدت زمان تقریبی رسیدگی

مدت زمان رسیدگی به دادخواست تامین دلیل بسته به فوریت موضوع و حجم کاری مرجع قضایی متفاوت است. در موارد فوری، ممکن است ظرف چند روز یا حتی کمتر، قرار صادر و اجرا شود. در موارد عادی، ممکن است این فرآیند چند هفته به طول انجامد.

۶. هزینه دادخواست تامین دلیل و مدارک لازم

قبل از اقدام به ثبت دادخواست تامین دلیل، آگاهی از هزینه های مرتبط و مدارک مورد نیاز می تواند به برنامه ریزی بهتر کمک کند.

۶.۱. هزینه ها

هزینه های اصلی برای دادخواست تامین دلیل شامل موارد زیر است:

• هزینه دادرسی: این هزینه از نوع دعاوی غیرمالی است و بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضاییه تعیین و در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شود. این مبلغ معمولاً ثابت و نسبتاً کم است.
• هزینه کارشناسی: در صورتی که در دادخواست خود، تقاضای جلب نظر کارشناس را داشته باشید، باید هزینه کارشناسی را نیز پرداخت کنید. این هزینه بسته به رشته کارشناسی، پیچیدگی موضوع و زمان صرف شده توسط کارشناس، متغیر است و ممکن است مبلغ قابل توجهی باشد.
• هزینه دفاتر خدمات قضایی: دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز بابت خدمات خود (مانند اسکن مدارک، ثبت دادخواست و …) هزینه ای دریافت می کنند.

۶.۲. مدارک مورد نیاز

برای ثبت دادخواست تامین دلیل، لازم است مدارک زیر را آماده کنید:

• کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت.
• مدارک اثبات کننده ذی نفعی: هر سندی که نشان دهد شما در موضوع مورد نظر ذی نفع هستید. این مدارک می تواند شامل:
  • سند مالکیت ملک یا خودرو
  • اجاره نامه
  • قراردادهای مختلف (ساخت و ساز، فروش و …)
  • کروکی تصادف یا گزارش نیروی انتظامی
  • گزارش آتش نشانی یا سایر نهادهای رسمی
  • استشهادیه
• وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): اگر از طریق وکیل اقدام می کنید.
• سایر مستندات مرتبط با دلیل مورد نظر: هرگونه عکس، فیلم، اسناد مکتوب، مکاتبات، پیامک ها و … که به حفظ دلیل کمک می کند.

۷. ارزش اثباتی قرار تامین دلیل و نکات مهم حقوقی

تامین دلیل یک اقدام احتیاطی و پیشگیرانه است، نه یک حکم قطعی درباره اصل دعوا. درک ارزش اثباتی و نکات حقوقی پیرامون آن برای استفاده صحیح از این ابزار ضروری است.

قرار تامین دلیل به خودی خود، به معنای اثبات دعوا و حقانیت متقاضی نیست. بلکه صرفاً یک اماره یا نشانه است که می تواند در آینده در دادگاه اصلی مورد استناد قرار گیرد. دادگاه رسیدگی کننده به اصل دعوا (مثلاً دعوای مطالبه خسارت)، با بررسی تمامی دلایل و مدارک پرونده، ارزش و اعتبار اثباتی تامین دلیل انجام شده را ارزیابی و در نظر می گیرد.

در واقع، صورتمجلس و گزارش کارشناسی حاصل از تامین دلیل، به عنوان یک مستند رسمی، به دادگاه نشان می دهد که در یک زمان و مکان مشخص، وضعیت خاصی از یک دلیل وجود داشته است. اما این امر به معنای پذیرش بی قید و شرط آن نیست.

نکات مهم حقوقی:

• حق ایراد و اعتراض طرف مقابل: طرف مقابل (خوانده) حق دارد نسبت به دلایل تامین شده، ایراد وارد کند و مثلاً ادعا کند که گزارش کارشناسی صحیح نبوده یا شهادت شهود، خلاف واقع است. دادگاه مکلف است به این ایرادات رسیدگی نماید.
• اهمیت ذکر دقیق اوضاع و احوال: در بخش شرح دادخواست، باید اوضاع و احوال و علت درخواست تامین دلیل را به صورت دقیق، مستدل و منطقی بیان کنید. هرچه شرح دقیق تر و مستندتر باشد، اعتبار قرار تامین دلیل در آینده بیشتر خواهد بود.
• تامین دلیل، تحصیل دلیل نیست: تأکید مجدد می شود که تامین دلیل صرفاً برای حفظ دلایل موجود است و نمی تواند به عنوان ابزاری برای کشف یا به دست آوردن دلایل جدید (تحصیل دلیل) مورد استفاده قرار گیرد.
• توصیه اکید به مشاوره با وکیل متخصص حقوقی: با توجه به پیچیدگی های مسائل حقوقی و اهمیت نگارش صحیح دادخواست، به شدت توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص حقوقی مشورت کنید. یک وکیل می تواند شما را در شناسایی موارد نیاز به تامین دلیل، نگارش دادخواست و پیگیری مراحل آن، به درستی راهنمایی کند.

تامین دلیل تنها یک گام احتیاطی در مسیر عدالت است و به تنهایی حق را اثبات نمی کند؛ بلکه بستری مطمئن برای ارائه دلایل در آینده فراهم می آورد.

نتیجه گیری

دادخواست تامین دلیل، ابزاری قدرتمند و حیاتی در نظام حقوقی ایران است که به افراد کمک می کند تا در دنیای پر چالش دعاوی، از حقوق خود دفاع کنند. این نهاد قانونی، با فراهم آوردن امکان حفظ و مستندسازی دلایل پیش از اینکه از بین بروند یا تغییر کنند، نقش بسزایی در ایجاد بستر عادلانه برای رسیدگی های قضایی ایفا می کند. از خسارات ناگهانی به اموال گرفته تا نیاز به ثبت شهادت شهود، تامین دلیل یک اقدام پیشگیرانه و هوشمندانه است که می تواند از تضییع حقوق جلوگیری کرده و مسیر اثبات حق را در آینده هموار سازد. با آگاهی کامل از مفهوم، موارد کاربرد، نحوه نگارش و مراحل ثبت دادخواست تامین دلیل، می توان به نحو احسنت از این ابزار قانونی استفاده کرد و اطمینان حاصل نمود که دلایل لازم برای احقاق حق، در زمان مقتضی در دسترس خواهد بود. مشاوره با متخصصین حقوقی در این زمینه می تواند به بهترین نحو شما را در این فرآیند یاری رساند.

سوالات متداول

آیا تامین دلیل حتماً باید قبل از طرح دعوا باشد؟

خیر، تامین دلیل هم می تواند قبل از طرح دعوای اصلی انجام شود (به عنوان یک اقدام پیشگیرانه) و هم در حین رسیدگی به دعوای اصلی، در صورتی که بیم از بین رفتن دلیل در طول فرآیند دادرسی وجود داشته باشد.

اگر طرف مقابل دعوا مشخص نباشد، می توان تامین دلیل کرد؟

بله، در صورتی که طرف مقابل دعوا (خوانده) مشخص نباشد، می توان دادخواست تامین دلیل را با ذکر خوانده مجهول المکان یا اشخاص مرتبط ثبت کرد. هدف تامین دلیل، حفظ دلیل است و لزوماً نیازی به تعیین قطعی خوانده در زمان ثبت درخواست نیست.

آیا تامین دلیل قابل اعتراض است؟

خیر، قرار تامین دلیل ذاتاً یک قرار مستقل و قطعی نیست که قابل اعتراض یا تجدیدنظر باشد. اما طرف مقابل می تواند در دادگاه اصلی که به ماهیت دعوا رسیدگی می کند، نسبت به ارزش اثباتی و محتوای دلایل تامین شده اعتراض کند.

شورای حل اختلاف تا چه میزان صلاحیت رسیدگی به تامین دلیل را دارد؟

بر اساس ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی، صلاحیت عام برای رسیدگی به دادخواست تامین دلیل با شورای حل اختلاف است. حتی در مواردی که موضوع نیاز به کارشناسی دارد، شورای حل اختلاف می تواند با جلب نظر کارشناس، قرار تامین دلیل را صادر و اجرا کند.

مدت اعتبار قرار تامین دلیل چقدر است؟

قرار تامین دلیل به خودی خود تاریخ انقضا ندارد. اطلاعات و صورتمجلسی که از طریق تامین دلیل ثبت می شود، به عنوان مدرک معتبر باقی می ماند و می تواند در هر زمان در دعوای اصلی مورد استناد قرار گیرد. ارزش اثباتی آن بسته به تاریخ و شرایط، در دادگاه اصلی تعیین می شود.

آیا برای تامین دلیل حتماً نیاز به وکیل است؟

لزومی به داشتن وکیل نیست و هر شخص ذی نفع می تواند شخصاً دادخواست تامین دلیل را تنظیم و ثبت کند. اما با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اهمیت نگارش صحیح و مستدل دادخواست، مشاوره یا اخذ وکیل می تواند به نتیجه گیری مطلوب تر و جلوگیری از اشتباهات کمک کند.

اگر دلیل از بین برود ولی تامین دلیل انجام نشده باشد، چه باید کرد؟

در صورتی که دلیلی از بین رفته باشد و تامین دلیل قبلاً صورت نگرفته باشد، اثبات آن در دادگاه اصلی دشوارتر خواهد شد. در این شرایط، باید با استفاده از سایر ادله اثبات دعوا (مانند شهادت شهود، سوگند، امارات و قرائن) سعی در اثبات وجود و محتوای دلیل از دست رفته نمود. این موضوع اهمیت تامین دلیل به موقع را نشان می دهد.