عجایب طبیعی دنیا

زمین سیاره ای مملو از زیبایی های بی بدیل و پدیده های طبیعی خیره کننده است؛ از کوه های سر به فلک کشیده و دره های عمیق گرفته تا آبشارهای خروشان و پدیده های جوی شگفت انگیز. این مناظر طبیعی که حاصل میلیون ها سال فرآیندهای زمین شناسی و زیستی هستند همواره الهام بخش انسان ها بوده اند و حس شگفتی و عظمت را در ما برمی انگیزند. در طول تاریخ بشر تلاش کرده تا برجسته ترین این پدیده ها را شناسایی و فهرستی از آن ها تهیه کند تلاشی که منجر به شکل گیری مفهوم «عجایب طبیعی جهان» شده است. با این حال انتخاب تنها تعداد معدودی از این شگفتی های بی شمار کاری دشوار و تا حدی سلیقه ای است و همین موضوع باعث شده تا فهرست های مختلفی از عجایب طبیعی ارائه شود. این مقاله به معرفی برخی از مشهورترین و تحسین شده ترین جاذبه های طبیعی سیاره ما می پردازد و به شما کمک می کند تا با این گنجینه های ارزشمند زمین بیشتر آشنا شوید.

معرفی عجایب هفتگانه طبیعی دنیا

برخلاف عجایب هفتگانه باستانی که فهرستی مشخص از سازه های دست بشر بودند در مورد عجایب طبیعی جهان اجماع واحدی وجود ندارد و فهرست های متعددی توسط افراد یا سازمان های مختلف ارائه شده است. مفهوم «عجایب هفتگانه طبیعی» بیشتر در دوران معاصر و با الهام از ایده عجایب هفتگانه باستانی شکل گرفت. یکی از شناخته شده ترین تلاش ها برای تهیه چنین فهرستی ابتکار بنیاد New7Wonders بود که از طریق یک نظرسنجی جهانی عمومی مجموعه ای از مکان های طبیعی را به عنوان عجایب هفتگانه جدید طبیعی جهان انتخاب کرد. این انتخاب که بر اساس رأی میلیون ها نفر از سراسر دنیا انجام شد اگرچه رسمی و مورد تأیید نهادهای بین المللی مانند یونسکو نیست اما توجه بسیاری را به سوی برخی از باشکوه ترین پدیده های طبیعی سیاره ما جلب کرد. این فهرست به معرفی برخی از این مکان های برجسته می پردازد که اغلب در فهرست های مختلف عجایب طبیعی جهان جای دارند.

عجایب هفتگانه طبیعی جهان

فهرستی که در ادامه می آید شامل هفت پدیده طبیعی است که اغلب در بحث ها و فهرست های مرتبط با عجایب هفتگانه طبیعی جهان مطرح می شوند و هر یک به تنهایی نمایش دهنده قدرت و خلاقیت بی نظیر طبیعت هستند. این مکان ها با ویژگی های منحصربه فرد خود بازدیدکنندگان را از سراسر دنیا شگفت زده می کنند و اهمیت حفاظت از محیط زیست و این گنجینه های ارزشمند را یادآوری می نمایند.

جنگل آمازون

جنگل بارانی آمازون وسیع ترین جنگل استوایی جهان گستره ای عظیم از تنوع زیستی را در قلب آمریکای جنوبی در بر می گیرد. این زیست بوم شگفت انگیز که بخش هایی از ۹ کشور از جمله برزیل پرو کلمبیا و اکوادور را پوشش می دهد نقشی حیاتی در تنظیم آب وهوای جهانی ایفا می کند و اغلب به عنوان «ریه های زمین» شناخته می شود. رودخانه آمازون بزرگ ترین رودخانه جهان از نظر حجم آب در میان این جنگل انبوه جریان دارد و شبکه ای پیچیده از آبراه ها را ایجاد کرده است. آمازون خانه میلیون ها گونه گیاهی و جانوری است که بسیاری از آن ها هنوز ناشناخته باقی مانده اند. از درختان سر به فلک کشیده و گیاهان دارویی کمیاب گرفته تا حشرات رنگارنگ پرندگان عجیب و غریب خزندگان عظیم الجثه و پستانداران نادر تنوع حیات در این منطقه حیرت انگیز است. کاوش در آمازون تجربه ای بی نظیر برای علاقه مندان به طبیعت و حیات وحش است اما اهمیت اکولوژیکی آن فراتر از جاذبه گردشگری است؛ حفاظت از این جنگل برای سلامت سیاره ما امری ضروری محسوب می شود.

خلیج هالونگ

خلیج هالونگ واقع در شمال شرقی ویتنام یکی از زیباترین و چشم نوازترین مناظر دریایی جهان است. این خلیج که به معنای «اژدهای نزول کرده» است شامل هزاران جزیره کوچک و بزرگ سنگ آهکی (کارست) است که به صورت ستون هایی سر از آب زمردین خلیج بیرون آورده اند. این سازه های کارستی که در طول میلیون ها سال بر اثر فرسایش و بالا آمدن سطح آب شکل گرفته اند مناظری خارق العاده و اسرارآمیز ایجاد کرده اند. بسیاری از این جزایر پوشیده از پوشش گیاهی متراکم هستند و غارها و دالان های پنهانی در دل خود جای داده اند. خلیج هالونگ به دلیل زیبایی طبیعی استثنایی اهمیت زمین شناسی و تنوع زیستی خود در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. قایق سواری در میان این جزایر بازدید از غارهای شگفت انگیز و تماشای غروب آفتاب بر فراز این منظره رؤیایی تجربه ای فراموش نشدنی برای هر بازدیدکننده است و آن را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ویتنام تبدیل کرده است.

آبشار ایگواسو

مجموعه آبشارهای ایگواسو واقع در مرز آرژانتین و برزیل یکی از عظیم ترین و باشکوه ترین سیستم های آبشاری در جهان است. این آبشارها بر روی رودخانه ایگواسو قرار گرفته اند و شامل بیش از ۲۷۵ آبشار مجزا هستند که در قوسی به طول تقریبی ۲.۷ کیلومتر گسترده شده اند. بلندترین و مشهورترین بخش این مجموعه «گلوی شیطان» (Garganta del Diablo) نام دارد که در آن حجم عظیمی از آب با غرش فراوان به دره ای عمیق سرازیر می شود. ایگواسو نه تنها به خاطر حجم و وسعت آبشارهای خود بلکه به خاطر زیبایی خیره کننده محیط اطرافش مورد تحسین قرار می گیرد. این آبشارها در میان پارک های ملی وسیعی در دو سوی مرز قرار دارند که زیستگاه گونه های متنوعی از گیاهان و جانوران از جمله پرندگان رنگارنگ و پروانه ها هستند. مسیرهای پیاده روی متعدد و پل های چوبی امکان تماشای آبشارها را از زوایای مختلف و بسیار نزدیک فراهم می کنند و حس عظمت و قدرت طبیعت را به بازدیدکننده منتقل می نمایند.

گرند کانیون

گرند کانیون دره ای عظیم و عمیق در ایالت آریزونای آمریکا یکی از برجسته ترین نمونه های فرسایش در مقیاس بزرگ بر روی زمین است. این دره که توسط رودخانه کلرادو در طول میلیون ها سال حفر شده بیش از ۴۴۶ کیلومتر طول تا ۲۹ کیلومتر عرض و بیش از ۱.۸ کیلومتر عمق دارد. دیواره های گرند کانیون لایه های متعددی از سنگ ها را به نمایش می گذارند که هر لایه نمایانگر دوره ای از تاریخ زمین شناسی است و به دانشمندان کمک می کند تا درک بهتری از گذشته سیاره ما پیدا کنند. رنگ های متنوع صخره ها از قرمز و نارنجی گرفته تا زرد و قهوه ای به ویژه در طلوع و غروب آفتاب منظره ای خیره کننده و دائماً در حال تغییر ایجاد می کنند. گرند کانیون یک مقصد محبوب برای کوهنوردی پیاده روی و قایق رانی در رودخانه کلرادو است و چشم اندازهای بی نهایت وسیع آن حس مقیاس و زمان را در انسان دگرگون می کند.

شفق قطبی

شفق قطبی که با نام های آرورا بوریالیس در شمال و آرورا استرالیس در جنوب نیز شناخته می شود یک پدیده جوی خیره کننده است که در مناطق قطبی زمین رخ می دهد. این نمایش نوری طبیعی در آسمان شب و در اثر برخورد ذرات باردار پرانرژی خورشیدی با اتم های گاز در جو زمین ایجاد می شود. انرژی حاصل از این برخوردها به صورت نور مرئی منتشر می شود و الگوهای رنگارنگ و متحرکی از جمله کمان ها پرده ها و پرتوهای نور را در آسمان ایجاد می کند. رنگ های شفق معمولاً سبز هستند اما می توانند شامل صورتی بنفش قرمز و آبی نیز باشند بسته به نوع گاز (اکسیژن یا نیتروژن) و ارتفاعی که ذرات با آن برخورد می کنند. شفق قطبی به بهترین وجه در عرض های جغرافیایی بالا و در شب های صاف و تاریک قابل مشاهده است و تماشای رقص نورها در پهنه آسمان تجربه ای جادویی و فراموش نشدنی را رقم می زند.

آبشار ویکتوریا

آبشار ویکتوریا واقع در مرز زامبیا و زیمبابوه در آفریقا یکی از بزرگ ترین و باشکوه ترین آبشارهای جهان است. این آبشار بر روی رودخانه زامبزی قرار دارد و با عرض تقریبی ۱.۷ کیلومتر و ارتفاع ۱۰۸ متر بزرگ ترین پرده آب در حال سقوط در جهان محسوب می شود. حجم عظیم آبی که از لبه صخره به پایین می ریزد غرش مهیبی ایجاد می کند و توده ای از غبار آب را به هوا بلند می کند که از فواصل دور قابل مشاهده است و به همین دلیل بومیان منطقه آن را «موسی اوآ تونیا» به معنای «دود غرنده» می نامند. این غبار آب باعث ایجاد یک جنگل بارانی دائمی در نزدیکی لبه آبشار شده است. آبشار ویکتوریا یکی از مقاصد اصلی گردشگری در جنوب آفریقا است و فعالیت های هیجان انگیزی مانند قایق رانی در رودخانه بانجی جامپینگ و شنا در استخر شیطان در لبه آبشار را برای بازدیدکنندگان فراهم می کند.

دیواره بزرگ مرجانی

دیواره بزرگ مرجانی واقع در سواحل کوئینزلند استرالیا بزرگ ترین سیستم صخره های مرجانی در جهان است. این ساختار زیستی عظیم که از فضا نیز قابل مشاهده است از بیش از ۲۹۰۰ صخره مجزا و ۹۰۰ جزیره تشکیل شده و گستره ای بیش از ۲۳۰۰ کیلومتر را پوشش می دهد. این دیواره زیستگاه تنوع بی نظیری از موجودات دریایی است از مرجان های رنگارنگ با اشکال متنوع گرفته تا هزاران گونه ماهی لاک پشت های دریایی دلفین ها نهنگ ها کوسه ها و نرم تنان. این اکوسیستم پیچیده و شکننده از نظر اکولوژیکی بسیار حائز اهمیت است اما متأسفانه در سال های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی گرم شدن اقیانوس ها و آلودگی در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. غواصی و اسنورکلینگ در دیواره بزرگ مرجانی فرصتی بی نظیر برای کشف زیبایی های دنیای زیر آب و مشاهده حیات دریایی بی شمار آن فراهم می کند و اهمیت حفاظت از این گنجینه طبیعی را یادآوری می نماید.

نحوه انتخاب عجایب هفتگانه

همانطور که پیشتر اشاره شد ایده انتخاب هفت عجایب طبیعی جهان تلاشی مدرن است و هیچ نهاد رسمی بین المللی مانند سازمان ملل یا یونسکو فهرستی رسمی در این زمینه ارائه نکرده است. شناخته شده ترین فرآیند انتخاب توسط بنیاد New7Wonders Foundation انجام شد که یک سازمان خصوصی سوئیسی است. این بنیاد در سال ۲۰۰۷ پس از انتخاب عجایب هفتگانه جدید ساخته دست بشر اقدام به برگزاری یک نظرسنجی جهانی برای انتخاب عجایب هفتگانه طبیعی نمود. فرآیند انتخاب در چند مرحله صورت گرفت و با جمع آوری نامزدها از سراسر جهان آغاز شد.

۲۸ مکان انتخاب شده

در مرحله اول پیشنهادات عمومی جمع آوری شد و فهرستی طولانی از مکان های طبیعی برجسته تهیه گردید. سپس گروهی از کارشناسان و متخصصان در زمینه محیط زیست و زمین شناسی این فهرست را بررسی کرده و آن را به ۲۸ نامزد نهایی محدود کردند. این ۲۸ مکان شامل طیف وسیعی از پدیده های طبیعی مانند کوه ها رودخانه ها آبشارها جنگل ها بیابان ها غارها و سازندهای زمین شناسی بودند که هر یک دارای ویژگی های منحصربه فرد و زیبایی های خیره کننده بودند. این مرحله با هدف اطمینان از اینکه نامزدها از نظر علمی و زیبایی شناختی شایستگی لازم را دارند انجام شد.

انتقادها

با وجود مشارکت گسترده عمومی در این نظرسنجی فرآیند انتخاب عجایب هفتگانه طبیعی توسط بنیاد New7Wonders با انتقاداتی نیز مواجه شد. برخی از منتقدان به روش رأی گیری که عمدتاً آنلاین و از طریق تلفن بود و امکان رأی گیری مکرر را فراهم می کرد اعتراض داشتند و معتقد بودند که این روش ممکن است منجر به نتایج غیرعلمی یا تحت تأثیر کمپین های تبلیغاتی شود. همچنین عدم تأیید این فهرست توسط نهادهای رسمی بین المللی مانند یونسکو که نقش مهمی در شناسایی و حفاظت از میراث طبیعی جهان دارد از دیگر نکات مورد اشاره منتقدان بود. با این حال این نظرسنجی با وجود انتقادات موفق شد توجه جهانی را به سوی بسیاری از مکان های طبیعی شگفت انگیز جلب کرده و به افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از آن ها کمک کند.

دیگر عجایب طبیعی جهان

فهرست عجایب طبیعی جهان به هفت مورد محدود نمی شود و سیاره ما پر از پدیده های طبیعی شگفت انگیزی است که هر یک به نوبه خود می توانند در فهرست عجایب جای گیرند. انتخاب تنها هفت مورد تنها برشی کوچک از زیبایی های بی کران طبیعت را نشان می دهد. در ادامه به معرفی چند نمونه دیگر از این شگفتی های طبیعی می پردازیم که شاید کمتر شناخته شده باشند اما به همان اندازه خیره کننده و ارزشمند هستند.

سالار د اویونی

سالار د اویونی واقع در جنوب غربی بولیوی بزرگ ترین دشت نمک جهان است. این منطقه عظیم که بیش از ۱۰,۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد باقی مانده یک دریاچه ماقبل تاریخ است. در فصل بارندگی لایه ای نازک از آب سطح دشت نمک را می پوشاند و آن را به بزرگ ترین آینه طبیعی جهان تبدیل می کند که آسمان را به طور کامل منعکس می کند و منظره ای سورئال و بی نظیر ایجاد می نماید. سالار د اویونی نه تنها یک جاذبه گردشگری فوق العاده است بلکه منبع عظیمی از لیتیوم نیز محسوب می شود که عنصری کلیدی در تولید باتری ها است. بازدید از این دشت نمک به ویژه در زمان پدیده آینه تجربه ای فراموش نشدنی و حس قدم زدن بر روی ابرها را تداعی می کند.

پاموکاله

پاموکاله به معنای «قلعه پنبه ای» در زبان ترکی یک سایت طبیعی در استان دنیزلی ترکیه است که به خاطر تراس های سفید رنگ و آب های حرارتی غنی از مواد معدنی شهرت دارد. در طول هزاران سال آب های گرم زیرزمینی که حاوی مقادیر زیادی کلسیم کربنات هستند به سطح زمین فوران کرده و در شیب تپه جاری شده اند. با تبخیر آب کلسیم کربنات رسوب کرده و ساختارهای پلکانی و حوضچه هایی به رنگ سفید درخشان ایجاد کرده است که از دور شبیه به قلعه ای از پنبه به نظر می رسند. این تراس ها نه تنها از نظر زیبایی طبیعی خیره کننده هستند بلکه خواص درمانی آب های حرارتی آن ها نیز از زمان های قدیم مورد توجه بوده است. در بالای تپه های پاموکاله ویرانه های شهر باستانی هیراپولیس قرار دارد که اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه را دوچندان می کند.

آنتلوپ کنیون

آنتلوپ کنیون یک دره باریک و شکاف مانند (Slot Canyon) در سرزمین ناواهو در شمال آریزونای آمریکا است. این دره که در نزدیکی شهر پیج قرار دارد به خاطر دیواره های ماسه سنگی موج دار و رنگارنگش شهرت دارد که بر اثر فرسایش آب و باد در طول هزاران سال شکل گرفته اند. نور خورشید که از شکاف های باریک بالای دره به داخل می تابد پرتوهای نور شگفت انگیزی را ایجاد می کند و رنگ های دیواره ها را از نارنجی و قرمز به بنفش و آبی تغییر می دهد و منظره ای مسحورکننده پدید می آورد. بازدید از آنتلوپ کنیون معمولاً با تورهای هدایت شده توسط مردم ناواهو انجام می شود و عکاسان و طبیعت گردان بسیاری را از سراسر جهان به خود جذب می کند. شکل های روان و ارگانیک سنگ ها و بازی نور و سایه در این دره تجربه ای بی نظیر از زیبایی های زمین شناسی را ارائه می دهد.

دروازه جهنم

دروازه جهنم که نام رسمی آن گودال گاز داروازا است یک گودال طبیعی گاز در ترکمنستان است که به طور مداوم در حال سوختن است. این پدیده در سال ۱۹۷۱ زمانی رخ داد که زمین شناسان شوروی در حال حفاری برای یافتن گاز طبیعی بودند و زمین زیر دستگاه حفاری فروریخت و گودالی بزرگ ایجاد شد. برای جلوگیری از انتشار گازهای سمی متان تصمیم گرفته شد که گاز موجود در گودال آتش زده شود با این تصور که پس از چند هفته خاموش خواهد شد. اما پس از گذشت بیش از ۵۰ سال این گودال همچنان در حال سوختن است و منظره ای جهنمی و در عین حال شگفت انگیز در دل بیابان قره قوم ایجاد کرده است. این پدیده هرچند که نتیجه یک حادثه انسانی است اما نمایشی قدرتمند از نیروهای طبیعی زیر سطح زمین را به نمایش می گذارد و به یکی از جاذبه های غیرمعمول و جذاب ترکمنستان تبدیل شده است.

دریاچه هیلیر

دریاچه هیلیر واقع در جزیره میدل در غرب استرالیا به خاطر رنگ صورتی خیره کننده اش مشهور است. این دریاچه که در نزدیکی اقیانوس آرام قرار دارد توسط نواری باریک از خشکی پوشیده از درختان اوکالیپتوس و درختچه های تالاب نمکی از اقیانوس جدا شده است. رنگ صورتی روشن و ثابت آب دریاچه حتی زمانی که در ظرفی ریخته می شود یک پدیده طبیعی است که هنوز به طور کامل دلیل آن مشخص نشده است اما فرض بر این است که وجود میکروارگانیسم های خاصی مانند جلبک Dunaliella salina و باکتری های هالوفیل در آب شور آن عامل این رنگ منحصر به فرد هستند. کنتراست بین آب صورتی دریاچه ماسه های سفید اطراف آن پوشش گیاهی سبز متراکم و آب آبی اقیانوس منظره ای فوق العاده زیبا و دیدنی ایجاد می کند که عمدتاً از بالا و از طریق پروازهای هوایی قابل مشاهده است.

عجایب هفتگانه طبیعی جهان کدامند؟

فهرست واحد و رسمی برای عجایب هفتگانه طبیعی جهان وجود ندارد. اغلب این عنوان به مجموعه ای از مکان های طبیعی بی نهایت زیبا و مهم اطلاق می شود که در فهرست های مختلف از جمله نتایج نظرسنجی های عمومی مانند بنیاد New7Wonders قرار گرفته اند.

عجایب هفتگانه طبیعی جهان چگونه انتخاب شدند؟

شناخته شده ترین فهرست عجایب هفتگانه طبیعی از طریق یک نظرسنجی جهانی توسط بنیاد خصوصی New7Wonders انتخاب شد. این انتخاب بر اساس رأی عمومی از میان لیستی از نامزدهای اولیه صورت گرفت و توسط نهادهای رسمی بین المللی تأیید نشده است.

آیا عجایب طبیعی دیگری غیر از عجایب هفتگانه وجود دارد؟

بله زمین مملو از پدیده های طبیعی شگفت انگیز و بی شماری است که هر یک به نوبه خود می توانند به عنوان یک عجایب طبیعی در نظر گرفته شوند. فهرست هفتگانه تنها نمونه ای از برجسته ترین آن هاست.

تفاوت عجایب طبیعی جهان با عجایب هفتگانه جهان ساخته دست بشر چیست؟

تفاوت اصلی در منشأ آن هاست. عجایب طبیعی جهان توسط فرآیندهای طبیعی زمین شناسی و زیستی در طول میلیون ها سال شکل گرفته اند در حالی که عجایب هفتگانه ساخته دست بشر سازه هایی هستند که توسط انسان ها ساخته شده اند.

عجایب هفتگانه طبیعی جهان کجاست؟

عجایب طبیعی مشهور در سراسر جهان پراکنده اند. به عنوان مثال جنگل آمازون در آمریکای جنوبی خلیج هالونگ در ویتنام آبشار ایگواسو در مرز برزیل و آرژانتین گرند کانیون در آمریکا شفق قطبی در مناطق قطبی آبشار ویکتوریا در آفریقا و دیواره بزرگ مرجانی در استرالیا واقع شده اند.