صعود به اورست

صعود به قله اورست بام جهان رویایی است که در ذهن بسیاری از علاقه مندان به کوهنوردی نقش بسته است. این آرزو فراتر از یک پیاده روی ساده در شیب است و نیازمند آمادگی های جسمانی روانی تجهیزات تخصصی و دانش عمیق از چالش های ارتفاع بالاست. دستیابی به این هدف بزرگ مسیری پیچیده و پرمخاطره است که نیازمند برنامه ریزی دقیق و درک کامل از شرایط منحصربه فرد اورست است.

قله اورست که در زبان نپالی ساگارماتا (به معنی سر آسمان) و در زبان تبتی کومولانگما (به معنی مادر مقدس) نامیده می شود بلندترین کوه جهان است. این قله عظیم در رشته کوه های هیمالیا و دقیقاً بر روی مرز بین نپال در جنوب و منطقه خودمختار تبت (بخشی از چین) در شمال قرار دارد.

ارتفاع رسمی و پذیرفته شده بین المللی قله اورست ۸۸۴۸.۸۶ متر از سطح دریا است. این اندازه گیری دقیق در سال ۲۰۲۰ توسط نپال و چین به صورت مشترک انجام شد و جایگزین اندازه گیری های قبلی شد که اندکی متفاوت بودند.

موقعیت جغرافیایی و ارتفاع بی نظیر اورست آن را به مقصدی جذاب اما بسیار چالش برانگیز برای کوهنوردان حرفه ای از سراسر دنیا تبدیل کرده است. شرایط جوی شدید و کمبود اکسیژن در ارتفاعات بالا صعود به این قله را به یک آزمون واقعی تبدیل می کند.

نام غربی اورست از نام نقشه بردار و جغرافی دان بریتانیایی سر جرج اورست گرفته شده است. این نام گذاری در اواسط قرن نوزدهم و پس از اندازه گیری های اولیه ارتفاع قله توسط بریتانیایی ها انجام شد زمانی که دسترسی به منطقه برای خارجی ها محدود بود.

تاریخچه تلاش برای صعود به قله اورست به اوایل قرن بیستم بازمی گردد. چندین هیئت اکتشافی در دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ از مسیر تبت تلاش کردند به قله برسند اما هیچ کدام موفق نشدند.

نخستین صعود موفقیت آمیز به قله اورست در ۲۹ مه ۱۹۵۳ توسط ادموند هیلاری کوهنورد نیوزیلندی و تنزینگ نورگی شرپای نپالی انجام شد. آن ها بخشی از یک هیئت بریتانیایی به سرپرستی جان هانت بودند و از مسیر جبهه جنوب شرقی صعود کردند.

این صعود نقطه عطفی در تاریخ کوهنوردی بود و راه را برای تلاش های بعدی باز کرد. از آن زمان تاکنون هزاران کوهنورد موفق به صعود به اورست شده اند اگرچه این مسیر همواره با خطرات و تلفات همراه بوده است.

کوه اورست دارای چندین مسیر صعود است اما دو مسیر اصلی و پرکاربردتر وجود دارند. مسیر جبهه جنوب شرقی در نپال و مسیر جبهه شمالی در تبت. مسیر جنوب شرقی که اولین بار توسط هیلاری و نورگی استفاده شد عموماً به دلیل دسترسی بهتر و زیرساخت های موجود در نپال محبوبیت بیشتری دارد.

مسیر شمالی از طریق تبت نیز چالش ها و زیبایی های خاص خود را دارد. علاوه بر این دو مسیر اصلی ده ها مسیر فرعی و فنی تر نیز برای صعود به اورست وجود دارد که تنها توسط کوهنوردان بسیار باتجربه و در قالب اعزام های کوچک تر مورد استفاده قرار می گیرند.

صعود به قله اورست فرآیندی طولانی و چند مرحله ای است که نیازمند زمان کافی برای تطبیق بدن با ارتفاع و پیشروی تدریجی است.

آماده سازی و رسیدن به بیس کمپ اورست

اولین مرحله پس از آمادگی های فیزیکی و ذهنی سفر به نپال (کاتماندو) یا تبت (لهاسا) است. از کاتماندو کوهنوردان معمولاً با پرواز به لوکلا رفته و سپس یک پیمایش حدوداً ۱۰ روزه را برای رسیدن به بیس کمپ جنوبی در ارتفاع حدود ۵۳۶۴ متری آغاز می کنند. این پیمایش فرصتی برای شروع فرآیند هم هوایی است.

هم هوایی و تطبیق با ارتفاع

مهم ترین بخش صعود دوره هم هوایی در بیس کمپ و بین کمپ های بالاتر است. بدن برای سازگاری با سطوح پایین تر اکسیژن در ارتفاع نیاز به زمان دارد. کوهنوردان در طول چندین هفته چندین بار بین بیس کمپ و کمپ های بالاتر (کمپ ۱ ۲ ۳) صعود و فرود می کنند تا بدنشان به تدریج با ارتفاعات بالاتر سازگار شود.

صعود به کمپ های بالاتر

پس از دوره هم هوایی کوهنوردان شروع به پیشروی دائمی به سمت کمپ های بالاتر می کنند. این مسیر شامل عبور از چالش هایی مانند آبشار یخی خومبو (در مسیر جنوبی) دره غربی و دیواره لوتسه است. در هر کمپ کوهنوردان شب را می گذرانند تا برای مرحله بعدی آماده شوند.

صعود نهایی به قله

پس از رسیدن به کمپ ۴ (معمولاً در گردنه جنوبی در ارتفاع حدود ۸۰۰۰ متری) کوهنوردان پس از استراحتی کوتاه و در صورت مساعد بودن هوا معمولاً در نیمه شب برای صعود نهایی به سمت قله حرکت می کنند. این بخش سخت ترین و پرخطرترین مرحله است که در منطقه مرگ انجام می شود.

بازگشت از قله

رسیدن به قله تنها نیمی از مسیر است. بازگشت از قله به همان اندازه یا حتی بیشتر پرخطر است. خستگی مفرط کمبود اکسیژن و شرایط متغیر می تواند فرود را بسیار دشوار کند. کوهنوردان باید با تمرکز کامل به سمت کمپ های پایین تر و در نهایت بیس کمپ بازگردند.

مدت زمان کلی یک برنامه صعود به قله اورست معمولاً بین ۶ تا ۹ هفته متغیر است. بخش عمده این زمان صرف دوره هم هوایی و انتظار برای پنجره های آب و هوایی مناسب برای صعود به قله می شود.

زمان لازم برای رسیدن از بیس کمپ به قله و بازگشت نیز بسته به شرایط و سرعت تیم متفاوت است اما پیشروی به کمپ های بالاتر و صعود نهایی معمولاً حدود ۴۰ روز از زمان رسیدن به بیس کمپ طول می کشد.

هزینه صعود به قله اورست بسیار بالا و متغیر است و به عوامل مختلفی از جمله شرکت برگزارکننده تور مسیر انتخابی سطح خدمات (راهنما شرپا اکسیژن) و کیفیت تجهیزات بستگی دارد. این هزینه می تواند از حدود ۳۰ هزار دلار تا بیش از ۱۰۰ هزار دلار برای هر نفر متغیر باشد.

بخش قابل توجهی از هزینه مربوط به مجوز صعود است که توسط دولت نپال یا چین صادر می شود (حدود ۱۱ هزار دلار در نپال). هزینه های دیگر شامل دستمزد شرپاها و راهنماها حمل بار غذا چادر اکسیژن تجهیزات پزشکی و ارتباطی است.

علاوه بر هزینه های تور و مجوز کوهنوردان باید مبلغ قابل توجهی را نیز صرف خرید تجهیزات تخصصی و بسیار باکیفیت کنند. برای بسیاری به خصوص در کشورهایی مانند ایران تامین این هزینه بدون حمایت مالی (اسپانسر) بسیار دشوار یا ناممکن است.

صعود به اورست نیازمند مجموعه ای کامل از تجهیزات تخصصی است که برای بقا در شرایط ارتفاع بالا و سرمای شدید طراحی شده اند. این تجهیزات شامل لایه های مختلف لباس گرم دستکش و کلاه های مناسب برای دماهای بسیار پایین است.

کفش های سه پوش کوهنوردی برای محافظت در برابر سرمازدگی کرامپون و تبر یخ برای حرکت روی یخ و برف و کیسه خواب بسیار گرم برای شب های سرد در کمپ ها ضروری هستند. همچنین کپسول ها و ماسک های اکسیژن کمکی برای اکثر کوهنوردان مورد نیاز است.

سایر لوازم مهم شامل هدلامپ عینک آفتابی و اسکی برای محافظت چشم ها کرم ضد آفتاب با SPF بالا کیت کمک های اولیه بطری آب یا سیستم هیدراتاسیون و کوله پشتی مناسب برای حمل بار است. انتخاب تجهیزات باکیفیت و مناسب می تواند تفاوت بین موفقیت و خطر را رقم بزند.

صعود به قله اورست با خطرات جدی و متعددی همراه است که کوهنوردان باید از آن ها آگاه باشند و برای مواجهه با آن ها آماده شوند.

کمبود اکسیژن و بیماری ارتفاع

در ارتفاعات بالا فشار جو و در نتیجه میزان اکسیژن موجود در هوا به شدت کاهش می یابد. این موضوع می تواند منجر به بیماری های ارتفاع مانند ادم ریوی ارتفاع بالا (HAPE) و ادم مغزی ارتفاع بالا (HACE) شود که در صورت عدم درمان به سرعت کشنده هستند. هم هوایی صحیح برای کاهش این خطر حیاتی است.

شرایط جوی نامساعد

آب و هوای اورست بسیار ناپایدار و غیرقابل پیش بینی است. طوفان های ناگهانی با بادهای شدید بارش برف و دمای بسیار پایین می توانند در عرض چند ساعت شرایط را بسیار خطرناک کنند. این شرایط می تواند دید را کاهش داده و خطر سرمازدگی و هیپوترمی را افزایش دهد.

بهمن و سقوط یخچال ها

مسیرهای صعود اورست در معرض خطر بهمن و سقوط قطعات بزرگ یخ از یخچال ها (معروف به سِرَک) قرار دارند. آبشار یخی خومبو در مسیر جنوبی به دلیل حرکت دائمی یخچال و سقوط سِرَک ها یکی از خطرناک ترین بخش های مسیر محسوب می شود و هر سال تغییر می کند.

منطقه مرگ اورست

منطقه بالای ۸۰۰۰ متر (که شامل کمپ ۴ و مسیر قله است) به عنوان منطقه مرگ شناخته می شود. در این ارتفاع بدن انسان قادر به سازگاری نیست و به تدریج شروع به تحلیل رفتن می کند. هر لحظه ماندن در این منطقه خطر جدی برای سلامت و بقا محسوب می شود و استفاده از اکسیژن کمکی برای بسیاری ضروری است.

ترافیک انسانی در مسیر

در سال های اخیر به دلیل افزایش تعداد کوهنوردان به خصوص در پنجره های آب و هوایی مناسب ترافیک انسانی در مسیرهای صعود به ویژه در نقاط باریک و فنی مانند هیلاری استپ به یک خطر تبدیل شده است. این ترافیک می تواند باعث تأخیرهای طولانی و افزایش زمان قرارگیری در منطقه مرگ شود.

خطرات مسیر و سقوط

مسیر صعود اورست شامل شیب های یخی و برفی تند شکاف های عمیق پنهان در زیر برف (کرِواس) و بخش های صخره ای است. استفاده صحیح از طناب های ثابت کرامپون و تبر یخ برای جلوگیری از سقوط در این بخش ها حیاتی است. خستگی می تواند تمرکز را کاهش داده و خطر لغزش و سقوط را افزایش دهد.

بهترین زمان برای صعود به قله اورست در دو پنجره کوتاه آب و هوایی در طول سال است. فصل اصلی صعود در بهار معمولاً در ماه مه (اواسط اردیبهشت تا اوایل خرداد) است. در این دوره هوا قبل از شروع فصل باران های موسمی نسبتاً پایدار می شود.

پنجره دوم در پاییز معمولاً در ماه اکتبر (مهر ماه) است پس از پایان فصل باران های موسمی. هرچند صعود در پاییز کمتر رایج است و هوا سردتر می شود. صعود در زمستان به دلیل سرمای شدید و بادهای بسیار قوی عملاً غیرممکن و بسیار خطرناک است.

قله اورست شاهد رکوردهای جهانی متعددی در زمینه کوهنوردی بوده است. آپا شرپا و پوربا تاشی شرپا هر دو از قوم شرپا با ۲۱ صعود موفق رکورددار بیشترین تعداد صعود به اورست هستند.

دیو هان کوهنورد آمریکایی با ۱۵ صعود رکورددار بیشترین صعود به عنوان یک غیر شرپا است. همچنین رکوردهایی برای سریع ترین صعود جوان ترین و مسن ترین فاتحان و صعودهای با شرایط خاص (بدون اکسیژن کمکی نابینا قطع عضو) به ثبت رسیده است.

کوهنوردان ایرانی نیز در طول سال ها موفق به فتح قله اورست شده اند و پرچم ایران را بر فراز بام جهان برافراشته اند. از جمله مشهورترین این فاتحان می توان به عظیم قیچی ساز اشاره کرد که یکی از معدود کوهنوردان جهان است که هر ۱۴ قله بالای ۸۰۰۰ متر را بدون استفاده از اکسیژن کمکی صعود کرده و اورست نیز یکی از آن هاست.

همچنین اولین بانوان ایرانی مانند فرخنده صادق و لاله کشاورز نیز در سال های گذشته موفق به صعود به این قله شده اند و نام ایران را در فهرست فاتحان اورست ثبت کرده اند.

اورست حقایق جالب بسیاری دارد؛ تخمین زده می شود حدود ۲۰۰ جسد کوهنورد در مسیرهای مختلف اورست باقی مانده باشند. همچنین حجم قابل توجهی زباله در ارتفاعات این کوه انباشته شده است.

نقطه جوش آب در قله اورست به دلیل فشار پایین هوا حدود ۷۱ درجه سانتی گراد است. جالب است بدانید که کوه اورست به دلیل حرکت صفحات تکتونیکی هر سال حدود ۴ میلی متر رشد می کند.

اولین ازدواج در قله اورست در سال ۲۰۰۵ انجام شد و اولین فرد با پای قطع شده در سال ۲۰۱۳ به قله رسید. با وجود ارتفاع زیاد امکان دسترسی به اینترنت در بیس کمپ و حتی برخی ارتفاعات بالاتر وجود دارد.

قله اورست کجاست؟

قله اورست در رشته کوه های هیمالیا بر روی مرز بین کشور نپال در جنوب و منطقه خودمختار تبت (چین) در شمال قرار دارد.

ارتفاع اورست چقدر است؟

ارتفاع رسمی و پذیرفته شده بین المللی قله اورست ۸۸۴۸.۸۶ متر (۲۹۰۳۲ فوت) از سطح دریا است که در سال ۲۰۲۰ به صورت مشترک توسط نپال و چین اندازه گیری شد.

اورست چقدر می تواند کشنده باشد؟

صعود به اورست بسیار خطرناک است و هر ساله تعدادی از کوهنوردان جان خود را از دست می دهند. خطرات اصلی شامل بیماری ارتفاع شرایط جوی نامساعد بهمن سقوط یخچال ها و ترافیک انسانی است.