شهرکرد در چهار محال بختیاری Shahrekord

شهرکرد، پایتخت استان چهارمحال و بختیاری، شهری تاریخی و مرتفع در دل رشته کوه های زاگرس است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود به «بام ایران» شهرت دارد. این شهر همچنین با قدمت باستانی و صنایع دستی اصیل، به ویژه نمدمالی، به عنوان «شهر ملی نمد» شناخته می شود.

شهرکرد، این نگین زاگرس، نه تنها از نظر ارتفاع، بلکه به لحاظ گستردگی فرهنگ، غنای تاریخ و چشم اندازهای طبیعی خیره کننده، جایگاهی منحصر به فرد در ایران دارد. این شهر با داشتن اقلیمی دلپذیر، به ویژه در فصول گرم سال، مقصدی جذاب برای گردشگران و علاقه مندان به طبیعت گردی است. از سوی دیگر، پیشینه باستانی شهرکرد که به هزاران سال قبل بازمی گردد، در کنار نقش پررنگ آن در اقتصاد محلی از طریق صنایع دستی و صنایع مدرن، تصویری کامل از یک مرکز استانی پویا و چندوجهی را ترسیم می کند. این مقاله به کاوش در ابعاد گوناگون شهرکرد، از موقعیت جغرافیایی و تاریخ کهن آن گرفته تا جاذبه های گردشگری، اقتصاد، فرهنگ و زیرساخت های آن، خواهد پرداخت و راهنمایی جامع برای شناخت این شهر فراهم می آورد.

شهرکرد در یک نگاه کلی: نگین مرتفع زاگرس

شهرکرد، قلب تپنده استان چهارمحال و بختیاری، با ویژگی های طبیعی و انسانی متمایز خود، جلوه ای خاص در میان شهرهای ایران دارد. این شهر، که در دامنه رشته کوه های سرسبز زاگرس آرمیده است، به دلیل ارتفاع بالا و موقعیت استراتژیک، از دیرباز مورد توجه بوده است.

موقعیت جغرافیایی و القاب: بر فراز زاگرس، بام ایران

شهرکرد در طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۲۱ دقیقه شمالی قرار گرفته است. این شهر در ۸۵ کیلومتری جنوب غرب اصفهان واقع شده و از نظر توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس جای دارد. ارتفاع شهرکرد از سطح دریا بین ۲۰۷۰ تا ۲۳۱۰ متر متغیر است که همین امر آن را به مرتفع ترین مرکز استان در ایران تبدیل کرده است. این ویژگی جغرافیایی، لقب پر افتخار «بام ایران» را برای شهرکرد به ارمغان آورده است. قرار گرفتن در این ارتفاع، نه تنها به شهر چشم اندازهای بدیع می بخشد، بلکه در شکل گیری اقلیم منحصر به فرد آن نیز نقش اساسی دارد. همسایگی با دشت ها و کوهستان های وسیع زاگرس، تنوع طبیعی بی نظیری را برای این منطقه فراهم آورده است.

آب و هوا: چهار فصل دلنشین با تابستان های خنک

شهرکرد دارای اقلیم نیمه خشک سرد است که با تابستان های معتدل و زمستان های بسیار سرد شناخته می شود. میانگین سالانه دمای هوا در این شهر حدود ۱۱.۵ درجه سانتی گراد است. تجربه نشان داده که دی ماه سردترین و مرداد ماه گرم ترین ماه های سال در شهرکرد هستند. حداقل مطلق دمای ثبت شده در طول سی سال گذشته ۳۷ درجه سانتی گراد زیر صفر و حداکثر مطلق دما ۳۹ درجه سانتی گراد بوده است که نشان دهنده دامنه وسیع تغییرات دما در این منطقه است. با وجود رطوبت متوسط تا بالای هوا در زمستان، میزان بارش در فصول کاشت، به جز ماه های فروردین و اردیبهشت، نزدیک به صفر است. همین تابستان های خنک و دلپذیر، شهرکرد را به مقصدی ایده آل برای سفر در فصول گرم تبدیل می کند.

جمعیت و سیمای انسانی: تنوع فرهنگی در قلب بختیاری

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرکرد بالغ بر ۱۹۰٬۴۴۱ نفر در ۵۵٬۴۹۲ خانوار بوده است. این شهر از سال ۱۳۳۵ که جمعیتی در حدود ۱۵٬۴۷۶ نفر داشته، با رشد ۱۲ برابری مواجه شده است که نشان از توسعه و جذب جمعیت در دهه های اخیر دارد. مردم شهرکرد به طور کلی به سه زبان اصلی فارسی (با لهجه شهرکردی)، لری بختیاری و ترکی چهارمحالی سخن می گویند. این تنوع زبانی، بازتابی از گوناگونی قومیتی و فرهنگی غنی در این منطقه است. گویش فارسی شهرکردی در میان اکثریت ساکنان رایج است، در حالی که ترکی چهارمحالی و لری بختیاری نیز توسط بخش هایی از جمعیت در شهر و مناطق اطراف صحبت می شود. این همزیستی فرهنگی، شهرکرد را به محفلی برای تبادل آداب و رسوم و حفظ میراث شفاهی تبدیل کرده است.

ریشه ها و تاریخ: از دهکرد باستانی تا شهرکرد نوین

تاریخ شهرکرد، همچون ریشه های کهن درختان بلوط زاگرس، عمیق و پر رمز و راز است. از نام باستانی «دهکرد» تا تغییر آن به «شهرکرد» و ردپای تمدن های کهن در دشت های آن، هر گوشه ای از این سرزمین حکایتی برای گفتن دارد.

نامگذاری: رمزگشایی از دهکرد و شهرکرد

نام پیشین شهرکرد، «دِهْکُرد» بوده است که پس از تبدیل به شهر در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی، با تصویب فرهنگستان ایران به «شهرکرد» تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» و «کرد» تشکیل شده است. درباره ریشه واژه «کرد» در این نامگذاری، فرضیه های مختلفی وجود دارد. برخی بر این باورند که این واژه بی ارتباط با اشتغال اولیه ساکنان منطقه به دامپروری و گله داری نبوده است. در متون تاریخی، واژه «کرد» پیش از حمله اعراب به ایران، به معنای رمه گردانان و کوچ نشینان ایرانی تبار فلات ایران به کار می رفته و لزوماً معنای قومی خاصی نداشته است. این مردمان، که عمدتاً کشاورز و گله دار بودند، فرهنگ و سنن کهن این مرز و بوم را پاسداری می کردند. این تغییر نام، نه تنها نشان دهنده تحول اداری و توسعه شهری بود، بلکه به نوعی رسمیت بخشیدن به جایگاه رو به رشد این منطقه را نیز در پی داشت.

گنجینه های باستانی: ردپای هزاره ها در دشت شهرکرد

دشت شهرکرد و مناطق اطراف آن، گنجینه ای از آثار باستانی را در خود جای داده که گواهی بر قدمت استقرار بشر در این منطقه است. یافته های باستان شناسی، از جمله سکه های دوران اشکانی و ساسانی، و به ویژه تپه های باستانی مربوط به هزاره های پیش از میلاد مسیح، حکایت از تمدنی کهن در این محدوده دارد:

• تپه سراب شهرکیان: این تپه، که به عنوان مهم ترین سایت دوره نوسنگی زاگرس جنوبی شناخته می شود، قدمتی بین ۸ تا ۱۰ هزار سال دارد و از قدیمی ترین سکونت گاه های انسانی در استان چهارمحال و بختیاری محسوب می شود.
• تپه اسکندری هفشجان: در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، در شهر هفشجان، سفالینه ها و ابزارهای سنگی با پیشینه ۹۰۰۰ ساله کشف شده است. گمان می رود تپه اسکندری سازه ای شبیه زیگورات (معبد الهی) داشته است و اولین و بزرگترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری است. این دولت شهر کهن، توالی تمدنی منطقه را از هزاره هفتم قبل از میلاد نشان می دهد.
• کتیبه گر نوشته هفشجان: این کهن ترین کتیبه استان چهارمحال و بختیاری، مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد و ۶۰۰۰ سال پیش است. این کتیبه بر دیواره صخره ای کوه جهان بین در حومه هفشجان حک شده و در کنار آن، بقایای راهی سنگ چین دیده می شود که احتمالاً اولین مسیر ارتباطی برای انتقال فرهنگ و تمدن شوش به تمدن تابستانی اسکندری هفشجان بوده است.

سایر تپه های باستانی مانند گورگای تپه، دمیرتپه و قطارتپه نیز با یافته های ارزشمند خود، بر اهمیت باستان شناسی این منطقه می افزایند.

شهرکرد در گذر زمان: از اتابکان تا قاجار

با وجود قدمت باستانی منطقه، نام «دهکرد» برای اولین بار در دوره زندیه در منابع تاریخی دیده می شود و پیش از دوره صفویه کمتر به آن اشاره شده است. این موضوع نشان دهنده آن است که اطلاعات مکتوب درباره نام و تاریخ دقیق این شهر در دوران های اولیه کمیاب است. با این حال، وجود آثاری مانند مسجد اتابکان که گفته می شود در دوره حکمرانی اتابکان لر بزرگ ساخته شده است، نشان از حضور و فعالیت های معماری در دوران های پیشین دارد. این مسجد به همراه بقعه امامزادگان دو معصوم، حمام درب امامزاده، آسیاب، بازار لحاف دوزان و بازارچه سنتی، محوریت بافت قدیم محله را شکل داده اند. در دوره قاجار، قلعه چالشتر به عنوان شاهکار معماری این دوره، اهمیت دهکرد را بیش از پیش برجسته می کند و روایتی از تاریخ پر فراز و نشیب این دیار را بیان می دارد.

جاذبه های گردشگری شهرکرد: سفری فراموش نشدنی

شهرکرد با طبیعت بکر و دست نخورده، میراث تاریخی غنی و فضاهای شهری دلنشین، مقصدی ایده آل برای انواع سلیقه هاست. این شهر مجموعه ای از زیبایی های طبیعی و آثار تاریخی را در قلب زاگرس به نمایش می گذارد.

طبیعت بکر و چشم نواز: مرواریدهای پنهان زاگرس

زیبایی های طبیعی شهرکرد و اطراف آن، هر بیننده ای را مسحور خود می کند. این منطقه، مملو از کوهستان ها، چشمه ها و غارهای شگفت انگیز است:

• کوه جهان بین: این کوه که در غرب شهر هفشجان قرار دارد، با طول ۳۰ کیلومتر، چشم اندازی بی نظیر به منطقه می دهد. بلندترین قله های آن، دالانک (۳۳۴۲ متر)، هفشجان (۳۳۱۵ متر) و شمس آباد (۳۱۳۸ متر) هستند. نام «جهان بین» از آنجا آمده که از فراز قله دالانک، مناطق وسیعی شامل شهرکرد، نجف آباد و اصفهان به طور کامل دیده می شوند. این کوه، با وجود جاذبه هایی مانند چشمه های متعدد و مناطق ییلاقی، انتخابی عالی برای کوهنوردان است.
• گردشگاه چشمه زنه هفشجان: در دامنه رشته کوه جهان بین و ۲۰ کیلومتری شهرکرد، این چشمه جوشان قرار دارد که هر سال میزبان هزاران گردشگر است. سد خاکی احداث شده بر روی این چشمه، نه تنها برای تامین آب کشاورزی دشت هفشجان اهمیت دارد، بلکه فضایی تفریحی و دلپذیر را نیز ایجاد کرده است. نام «زنه» از زایش چشمه ای جوشان در کوه جهان بین گرفته شده است.
• غار جهان بین: این غار، که در دامنه کوه جهان بین و غرب هفشجان واقع شده، با بیش از ۱۴۰ متر عمق، عمیق ترین چاه غار طبیعی کشف شده در ایران محسوب می شود. اکتشاف این غار، تجربه ای منحصربه فرد برای غارنوردان و علاقه مندان به پدیده های زمین شناختی است.
• لاله های واژگون: در فصل بهار، دشت های اطراف شهرکرد و به ویژه منطقه یورتیچه جهان بین، مملو از لاله های واژگون می شوند که منظره ای خیره کننده و فراموش نشدنی را پدید می آورند و از مهم ترین جاذبه های طبیعی فصلی منطقه به شمار می روند.
• دیگر چشمه ها: چشمه های وقت و ساعت، مایک، باباولی و تهلیجان نیز از دیگر جاذبه های طبیعی این دیار هستند که هر یک زیبایی های خاص خود را دارند.

شهرکرد به واسطه قرار گرفتن در ارتفاع بالا و وجود منابع آبی فراوان، دارای اقلیمی منحصر به فرد با تابستان های خنک و دلنشین است که آن را به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری در فصول گرم سال تبدیل کرده است.

میراث تاریخی و معماری: روایت گر قصه های کهن

گذشته پربار شهرکرد در دل بناها و محوطه های تاریخی آن زنده است. این آثار، پنجره ای به سوی دوران های دور و شیوه های زندگی مردمان گذشته می گشایند:

• قلعه چالشتر: این قلعه که مربوط به دوره قاجار است و در شهر چالشتر، از توابع شهرستان شهرکرد قرار دارد، یک شاهکار معماری به شمار می رود. ساختار باشکوه، تزیینات ظریف و تاریخچه پر فراز و نشیب آن، قلعه چالشتر را به یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی منطقه تبدیل کرده است.
• مسجد جامع محبعلی بیگ شهرکیان: این مسجد مربوط به دوره افشار است و در مرکز شهرکیان، از توابع شهرستان شهرکرد، واقع شده است. معماری خاص و قدمت تاریخی آن، این مسجد را به اثری ارزشمند در فهرست آثار ملی ایران تبدیل کرده است.
• مناطق باستانی: تپه هایی چون تپه سراب شهرکیان، تپه اسکندری هفشجان و کتیبه گر نوشته هفشجان، که پیش از این به تفصیل از جنبه تاریخی بررسی شدند، از منظر گردشگری نیز حائز اهمیت فوق العاده ای هستند. این سایت ها، فرصتی برای درک عمیق تر ریشه های تمدنی ایران و مشاهده بقایای سکونت گاه های باستانی فراهم می آورند.

فضاهای سبز و بوستان های شهری: ریه های تنفسی شهر

شهرکرد با برخورداری از میانگین سرانه ۱۸ متر مربع فضای سبز به ازای هر شهروند، به مراتب بالاتر از میانگین کشوری (۱۲ متر مربع) قرار دارد. این فضاهای سبز در قالب بیش از ۵۰ بوستان محله ای و ناحیه ای، ریه های تنفسی شهر را تشکیل می دهند و نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و جذب گردشگران ایفا می کنند. بوستان های کوهستانی ملت، لاله، چهارباغ، و قزلحصار از جمله مهم ترین و پربازدیدترین پارک های شهرکرد هستند که با فضای دلنشین و امکانات رفاهی خود، محلی برای استراحت و تفریح فراهم می آورند. آب و هوای خنک و مطبوع شهرکرد در تابستان، این بوستان ها را به پناهگاهی دلپذیر برای فرار از گرمای سایر نقاط کشور تبدیل می کند.

مراکز فرهنگی و مذهبی: قلب تپنده حیات اجتماعی

مراکز فرهنگی و مذهبی شهرکرد، نقش مهمی در حیات اجتماعی و غنای فرهنگی این شهر ایفا می کنند:

• مصلی بزرگ امام خمینی: این مصلی با وسعتی بالغ بر ۲۲٬۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۳۳۷۴۳ متر مربع، یکی از بزرگترین مجموعه های فرهنگی و مذهبی در منطقه است. این مجموعه شامل مصلای نماز جمعه، مجموعه فرهنگی مهدیه، کتابخانه، سالن اجتماعات و پژوهشکده قرآنی است که کاربری های متنوعی را در اختیار شهروندان قرار می دهد.
• پردیس سینمایی بهمن: با ۹ سالن مجلل، این پردیس سینمایی به همراه سینما غدیر (۳ سالن) و سینما اندیشه (یک سالن)، امکانات تفریحی و فرهنگی مناسبی را برای علاقه مندان به سینما فراهم می آورد.
• کتابخانه ها و مراکز آموزشی: وجود دانشگاه های معتبر و کتابخانه های عمومی متعدد، نشان از توجه به علم و دانش و فضاهای آموزشی در این شهر دارد.

اقتصاد و صنایع دستی: از نمد تا سیمان

اقتصاد شهرکرد تلفیقی از سنت و مدرنیته است. از یک سو، صنایع دستی اصیل و کهن این منطقه، نمادی از فرهنگ و هنر بومی است و از سوی دیگر، صنایع بزرگ و مدرن، موتور محرکه توسعه صنعتی و اقتصادی استان به شمار می روند.

شهر ملی نمد: هنر دیرینه ای با شهرت جهانی

نمدمالی یکی از مشهورترین و کهن ترین صنایع دستی شهرکرد است که از دیرباز تا کنون در این منطقه رواج داشته است. اهمیت این هنر به حدی است که شهرکرد در سال ۱۳۹۷ پس از پیگیری های فراوان، به عنوان «شهر ملی نمد» در کشور معرفی شد و دارای نشان یونسکو نیز است. هنرمندان نمدمال در کارگاه های کوچک خود در کوی نمدمالان، به تولید انواع محصولات نمدی می پردازند. نمد، به دلیل خواص منحصر به فرد خود مانند عایق بودن در برابر سرما و گرما، دوام بالا و نقش های سنتی، در ساخت زیرانداز، کلاه، لباس و سایر مصنوعات کاربرد دارد.
با این حال، این صنعت با چالش هایی مانند مشکلات گمرکی، کمبود طرح های تجاری سازی، عدم تنوع کافی در مصنوعات نمدی، و نیاز به برندسازی و بسته بندی مدرن مواجه است. با توجه به رویکرد اقتصاد دانش بنیان و حمایت از نوآوری در این حوزه، می توان بسیاری از مشکلات صادراتی نمد شهرکرد را برطرف کرد. در گذشته، تولیدات نمدی سنتی و نوین شهرکرد به کشورهایی چون ایتالیا، ایالات متحده آمریکا، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می شد. اگرچه تحریم های اقتصادی مشکلاتی را ایجاد کرده اند، اما صادرات محصولات نمدی به صورت چمدانی همچنان ادامه دارد و این هنر ارزشمند را زنده نگه می دارد.

فرش بختیاری: نگاره ای از اصالت و رنگ

فرش بختیاری، یکی دیگر از صنایع دستی بی نظیر شهرکرد و منطقه چهارمحال و بختیاری است که شهرت جهانی دارد. این فرش ها که توسط عشایر و مردمان روستاها و شهرهای مختلف بافته می شوند، به دلیل نوع نقشه و نوع بافت خاص خود زبانزد هستند. نقشه های هندسی، استفاده از رنگ های طبیعی و زنده، و طرح های الهام گرفته از طبیعت زاگرس، ویژگی های منحصر به فرد فرش بختیاری را تشکیل می دهند. رنگ های لاکی و سبز خاص در این قالی ها، تفاوت چشمگیری با سایر فرش های ایرانی ایجاد می کنند. در گذشته، زنان عشایر بختیاری از گیاهان رنگدار طبیعی منطقه برای رنگرزی نخ ها استفاده می کردند که به فرش ها رنگ هایی با ثبات و ماندگار می بخشید. امروزه نیز با وجود ورود رنگ های شیمیایی، تلاش برای حفظ اصالت و استفاده از رنگ های طبیعی ادامه دارد. علاوه بر فرش، دیگر دست بافته های منطقه شامل چوقا (لباس سنتی مردان بختیاری)، جاجیم، خرسک و نمکدان بافی نیز از ارزش هنری بالایی برخوردارند.

صنایع سنتی و مدرن: موتور محرکه توسعه

شهرکرد علاوه بر صنایع دستی، در حوزه صنایع مدرن نیز فعال است و این ترکیب به پویایی اقتصاد منطقه کمک می کند:

• کارخانه سیمان شهرکرد: این کارخانه که در ۳۵ کیلومتری شهرکرد و در قلب زاگرس مرکزی قرار دارد، در سال ۱۳۸۷ به بهره برداری رسید. با دسترسی به معادن غنی و استفاده از پیشرفته ترین تکنولوژی، این واحد تولیدی به تولید انواع سیمان با مقاومت های بالا می پردازد و در سال های گذشته مقام نخست تولید سیمان کشور را نیز کسب کرده است. این کارخانه یکی از مهمترین صنایع بزرگ منطقه و منبع اشتغال زایی برای بسیاری از ساکنان شهرکرد و حومه است.
• صنایع سنتی دیگر: در گذشته، صنایعی مانند قفل چالشتر، گیوه دوزی و کوره های آجرپزی نقش مهمی در اقتصاد سنتی شهرکرد داشتند. اگرچه امروزه از اهمیت آنها کاسته شده، اما همچنان بخشی از هویت اقتصادی و فرهنگی منطقه را تشکیل می دهند.
• کشاورزی و دامپروری: به دلیل وجود دشت های حاصلخیز و منابع آبی، کشاورزی و دامپروری نیز سهم مهمی در اقتصاد محلی دارند. تولید محصولات لبنی مانند کشک و دوغ، و همچنین جمع آوری و عرضه گیاهان دارویی بومی، از دیگر فعالیت های اقتصادی این منطقه به شمار می رود.

امکانات و زیرساخت ها: زندگی مدرن در بام ایران

شهرکرد به عنوان مرکز استان، از امکانات و زیرساخت های رو به رشدی برخوردار است که زندگی را در این شهر مرتفع، راحت تر و مدرن تر می سازد. از سیستم حمل و نقل گرفته تا رسانه ها و مراکز آموزشی و درمانی، همه در راستای ارائه خدمات بهتر به شهروندان و مسافران توسعه یافته اند.

ترابری و دسترسی: ارتباط با سراسر کشور

زیرساخت های ترابری در شهرکرد نقش حیاتی در اتصال این شهر به سایر نقاط کشور ایفا می کنند:

• فرودگاه بین المللی شهرکرد: این فرودگاه که یکی از مرتفع ترین فرودگاه های ایران است، در جنوب شهرکرد و بزرگراه شهرکرد-فارسان واقع شده و در سال ۱۳۷۸ به بهره برداری رسید. پروازهایی به تهران و مشهد از این فرودگاه صورت می گیرد که امکان دسترسی هوایی به این شهر را فراهم می کند. سهم نشست و برخاست از این فرودگاه در آذرماه ۱۳۹۶ یک دهم درصد (۰.۱٪) فرودگاه های کشور بوده است.
• پروژه راه آهن: خط راه آهن مبارکه-سفید دشت-شهرکرد که هم اکنون در دست احداث است، این شهر را به خط ریلی سراسری کشور متصل خواهد کرد. احداث ایستگاه راه آهن شهرکرد در خرداد ۱۴۰۱ آغاز شده و تکمیل آن، تحولی بزرگ در حمل و نقل و توسعه اقتصادی منطقه ایجاد خواهد کرد.
• پایانه مسافربری آزادی: این پایانه به عنوان اصلی ترین پایانه مسافربری شهرکرد، در جنوب شهر قرار دارد و روزانه به طور میانگین ۱۰ هزار مسافر را جابجا می کند. وسعت پایانه مسافربری شهرکرد در حدود ۳ هکتار است و نقش مهمی در ارتباطات زمینی این شهر با سایر نقاط ایفا می کند.

رسانه و ارتباطات

حضور رسانه ها در شهرکرد، نشان دهنده پویایی فرهنگی و اطلاع رسانی در این استان است:

• صدا و سیمای مرکز چهارمحال و بختیاری: این مرکز شامل شبکه جهان بین و «رادیو شهرکرد» است. فعالیت آن از چند ماه پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در قالب تولید محدود برنامه های رادیویی آغاز شد و در بهمن ماه ۱۳۶۳ پخش برنامه های تلویزیونی نیز به آن اضافه گردید. شبکه استانی جهان بین نیز در سال ۱۳۸۳ راه اندازی شد.
• نشریات: استان چهارمحال و بختیاری و شهرکرد با ۴۸ نشریه دارای مجوز و ۱۹ نشریه در حال انتشار، رتبه ۲۳ را در فراوانی مجوز انتشار نشریه در کشور دارد که نشان از تنوع و فعالیت مطبوعاتی در این منطقه است.

مراکز آموزشی و درمانی

شهرکرد از نظر امکانات آموزشی و درمانی نیز رشد قابل توجهی داشته است. وجود دانشگاه های معتبر، مدارس علمیه و مراکز آموزش عالی، فرصت های تحصیلی متنوعی را برای دانشجویان فراهم می آورد. همچنین، بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز در این شهر، خدمات بهداشتی و درمانی را به شهروندان و ساکنان مناطق اطراف ارائه می دهند که از اهمیت بالایی برخوردار است.

شهرستان شهرکرد: فراتر از مرکز

شهرستان شهرکرد، به عنوان یکی از مهم ترین شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری، فراتر از مرکز خود، یعنی شهر شهرکرد، گسترده شده و شامل مناطق و شهرهای دیگری است که هر یک ویژگی ها و جاذبه های خاص خود را دارند. این شهرستان با وسعتی نزدیک به ۱۴۰۰ کیلومتر مربع، حدود ۹ درصد از کل مساحت استان را تشکیل می دهد.

تقسیمات کشوری: ساختار جغرافیایی و اداری

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، شهرستان شهرکرد دارای جمعیتی بالغ بر ۲۷۸٬۹۱۲ نفر در ۸۲٬۱۷۰ خانوار بوده است. این شهرستان از نظر موقعیت جغرافیایی، در طول شرقی ۴۹ درجه و ۲۲ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و عرض شمالی ۳۲ درجه و ۲۰ دقیقه تا ۳۳ درجه و ۳۱ دقیقه قرار گرفته است. به لحاظ توپوگرافی، در بخش شرقی سلسله جبال زاگرس و در حاشیه گسل زاگرس واقع شده است. کوه جهان بین با ارتفاع بیش از ۳۳۰۰ متر، از مهم ترین ارتفاعات آن است. شهرستان شهرکرد از شمال به شهرستان های سامان و بِن، از شرق به استان اصفهان، از غرب به شهرستان فارسان و از جنوب به شهرستان های فرخ شهر و کیار محدود می شود.

این شهرستان دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۸ شهر است که از جمله شهرهای تابعه می توان به هفشجان، شهرکیان، طاقانک، سودجان، و نافچ اشاره کرد. فرمانداری شهرکرد نیز به عنوان نهاد دولتی و نماینده دولت در این شهرستان، وظیفه مدیریت و توسعه منطقه را بر عهده دارد.

شهر	جمعیت (۱۳۹۵)
هفشجان	۲۱٬۳۵۲ نفر
شهرکیان	۱۲٬۹۴۸ نفر
طاقانک	۶٬۱۷۰ نفر
نافچ	۴٬۰۵۹ نفر
سودجان	۵٬۵۸۱ نفر
هارونی	۳٬۶۰۱ نفر

جاذبه های شهرستان: گنجینه های پنهان

شهرستان شهرکرد، خود نیز مجموعه ای از جاذبه های طبیعی و تاریخی را در دل خود جای داده است که برخی از آنها پیش تر در بحث جاذبه های گردشگری شهرکرد ذکر شدند، اما ذکر مجدد آنها با تاکید بر موقعیت شهرستانی، اهمیت آنها را دوچندان می کند:

• تپه اسکندری هفشجان و چشمه زنه هفشجان: این دو جاذبه مهم، که از نظر تاریخی و طبیعی بسیار ارزشمند هستند، در محدوده شهر هفشجان و شهرستان شهرکرد قرار دارند و از پربازدیدترین نقاط منطقه به شمار می روند. تپه اسکندری با قدمت ۹۰۰۰ ساله و چشمه زنه با طبیعت چشم نواز خود، گواهی بر غنای فرهنگی و طبیعی شهرستان هستند.
• دیگر نقاط دیدنی و طبیعی: دشت های وسیع، رودخانه ها و مناطق ییلاقی در بخش های مختلف شهرستان، فرصت های بی نظیری برای طبیعت گردی، پیک نیک و گذراندن اوقات فراغت در دل طبیعت فراهم می آورند. تنوع اقلیمی و زیستی در این شهرستان، آن را به مکانی ایده آل برای دوستداران محیط زیست و فعالان اکوتوریسم تبدیل کرده است.

همچنین، گوناگونی گویشی در شهرستان شهرکرد که شامل لری بختیاری، فارسی (لهجه دار) و ترکی چهارمحالی می شود، به تنوع فرهنگی منطقه می افزاید. در برخی مناطق مانند شهرکیان، طاقانک و سودجان، مردم به زبان ترکی قشقایی و در مناطقی دیگر مانند بخش لاران سورشجان و هارونی، مردم به گویش بختیاری سخن می گویند. لازم به ذکر است که نواحی شرقی استان چهارمحال و بختیاری، از جمله شهرستان شهرکرد، از دیرباز سکونت گاه گروه هایی از ارمنی ها نیز بوده است، هرچند که تعداد زیادی از آنان در دهه های اخیر به اصفهان مهاجرت کرده اند.

نتیجه گیری

شهرکرد، به راستی «بام ایران» و «شهر ملی نمد»، گنجینه ای در دل رشته کوه های زاگرس است که ترکیبی بی نظیر از تاریخ کهن، طبیعت سرسبز، فرهنگ غنی و اقتصاد پویا را به نمایش می گذارد. از تپه های باستانی با قدمتی هزاران ساله که داستان های تمدن های نخستین را روایت می کنند، تا کوه جهان بین و چشمه های خروشان که آرامش و زیبایی طبیعت را به ارمغان می آورند، این شهر برای هر سلیقه ای چیزی برای عرضه دارد. نمدمالی و فرش بافی بختیاری، نه تنها نماد هنر و اصالت مردمان این دیار هستند، بلکه بخش مهمی از هویت اقتصادی آن را شکل می دهند.

با امکانات و زیرساخت های رو به رشدی همچون فرودگاه، پروژه راه آهن در حال احداث و مراکز فرهنگی، شهرکرد خود را برای آینده ای روشن تر آماده می کند. این شهر با تمام ویژگی های منحصر به فرد خود، تجربه ای فراموش نشدنی از سفر و زندگی را به بازدیدکنندگان و ساکنان خود هدیه می دهد. کشف شهرکرد، سفری است به عمق تاریخ، اوج طبیعت و قلب فرهنگ ایران زمین. پیشنهاد می شود برای تجربه این زیبایی ها، برنامه ریزی سفر به شهرکرد را در اولویت قرار دهید، از جاذبه های بی شمار آن دیدن کنید و با خرید صنایع دستی محلی، از هنر اصیل این سرزمین حمایت نمایید تا بیشتر با این نگین پنهان زاگرس آشنا شوید.