حق حبس در ازدواج

حق حبس در ازدواج، از جمله حقوقی است که قانون مدنی ایران برای زوجه (زن) در نظر گرفته تا از او در برابر تعهدات مالی، به ویژه پرداخت مهریه حمایت کند. این حق به زن این امکان را می دهد که تا زمانی که مهریه او به طور کامل پرداخت نشده، از انجام برخی وظایف زناشویی خودداری کند، بدون آنکه حق نفقه او از بین برود. شناخت دقیق این حق، به ویژه ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، برای هر دو طرفین ازدواج، یعنی زوجین و حتی خانواده های آن ها، ضروری است تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری شده و تصمیمات آگاهانه ای اتخاذ گردد.

درک مفهوم حق حبس در ازدواج

برای فهم عمیق حق حبس در ازدواج، لازم است ابتدا به تعریف حقوقی آن، ریشه های فقهی و فلسفه وجودی این حق پرداخته شود. این حق، به نوعی تضمین کننده پرداخت مهریه و ایجاد توازن در تعهدات زوجین پس از عقد نکاح است.

حق حبس چیست؟ (تعریف حقوقی به زبان ساده)

حق حبس، در معنای حقوقی عام خود، حقی است که به یکی از طرفین قراردادهای معوض (یعنی قراردادهایی که هر دو طرف تعهدی متقابل دارند) اجازه می دهد تا اجرای تعهد خود را منوط به اجرای تعهد طرف دیگر کند. در عقد نکاح، که یک عقد معوض محسوب می شود، مهریه در برابر بضع (تمکین خاص) قرار می گیرد و حق حبس نیز بر همین اساس برای زوجه پیش بینی شده است.

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی ایران به صراحت بیان می دارد: زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. این ماده به روشنی نشان می دهد که زن، تحت شرایط خاص، حق دارد تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده، از تمکین خودداری کند و با این وجود، حق نفقه او محفوظ باقی می ماند.

ریشه های فقهی این حق به مبحث تقابل مهریه و بضع در فقه اسلامی باز می گردد. در واقع، فقها معتقدند که مهریه عوض منافع استمتاع از زن است و تا زمانی که این عوض (مهریه) به زن تسلیم نشده، زن نیز می تواند از تسلیم معوض (بضع) خودداری کند. این اصل، در عقود معوض مانند بیع (فروش) نیز جاری است، جایی که خریدار می تواند پرداخت ثمن را منوط به تحویل مبیع کند و فروشنده نیز متقابلاً می تواند تحویل مبیع را منوط به پرداخت ثمن کند.

فلسفه وجودی حق حبس برای زن در ازدواج، از یک سو حمایت از حقوق مالی زن و از سوی دیگر ایجاد یک اهرم فشار قانونی برای تضمین پرداخت مهریه است. در بسیاری از موارد، مهریه تنها پشتوانه مالی زن پس از ازدواج محسوب می شود و بدون این حق، ممکن است مردان از پرداخت آن طفره روند. این حق به زن قدرت قانونی می دهد تا در ابتدای زندگی مشترک، حق مالی خود را استیفا کند.

آشنایی با مفهوم مهریه و انواع آن از منظر حق حبس

مهریه، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح، به زن می پردازد یا متعهد به پرداخت آن می شود. نحوه پرداخت مهریه و نوع آن، تاثیر مستقیمی بر امکان اعمال حق حبس دارد.

• مهریه عندالمطالبه (حال): این نوع مهریه، مهریه ای است که زن هر زمان اراده کند، می تواند آن را از مرد مطالبه کند. حق حبس تنها در مورد مهریه عندالمطالبه (حال) جاری است. در این حالت، زن می تواند بلافاصله پس از عقد، مطالبه مهریه کرده و تا زمان دریافت کامل آن، از تمکین خودداری کند.
• مهریه مؤجل (مدت دار): مهریه مؤجل، مهریه ای است که برای پرداخت آن مدت زمانی تعیین شده است؛ مثلاً یک سال پس از عقد یا هنگام طلاق. در این نوع مهریه، حق حبس جاری نیست. زیرا با توافق بر مدت دار بودن مهریه، فرض بر این است که زن به پرداخت مهریه در آینده رضایت داده و عملاً حق خود را برای مطالبه فوری و اعمال حق حبس اسقاط کرده است.
• مهریه عندالاستطاعه (به شرط توانایی مرد): مهریه عندالاستطاعه، مهریه ای است که پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. در این حالت، زن باید ثابت کند که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد تا بتواند آن را مطالبه کند. تحلیل حقوقی نشان می دهد که در مهریه عندالاستطاعه نیز حق حبس قابل اعمال نیست. دلیل آن این است که پرداخت مهریه مشروط به امری خارج از اراده زن (توانایی مرد) است و تا زمانی که این شرط محقق نشده، مهریه عملاً حال محسوب نمی شود و زن نمی تواند اجرای آن را مطالبه کرده و به تبع آن، حق حبس را اعمال کند.

مفهوم تمکین در حقوق خانواده: تمکین عام و تمکین خاص

تمکین در حقوق خانواده، به معنای ایفای وظایف زناشویی است که بر عهده زن قرار دارد. تمکین به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود و تفاوت این دو در اعمال حق حبس، بسیار اهمیت دارد.

• تمکین عام: این نوع تمکین شامل تمامی وظایف زندگی مشترک، به جز روابط زناشویی، می شود. مانند اقامت در منزل مشترک که شوهر تعیین کرده، انجام کارهای منزل در حد عرف و توان، رعایت شئونات خانوادگی و همراهی با شوهر در امور زندگی. به عبارت دیگر، زن باید به زندگی مشترک با شوهرش در محلی که او فراهم کرده، رضایت دهد و وظایف متعارف همسری را انجام دهد.
• تمکین خاص: تمکین خاص منحصراً به برقراری روابط زناشویی و ایفای وظایف جنسی اشاره دارد.

اهمیت تفکیک این دو در بحث حق حبس این است که اعمال حق حبس، به زن اجازه می دهد از هر دو نوع تمکین خودداری کند. اما همانطور که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد، تمکین ولو برای یک بار، حتی از نوع تمکین عام، می تواند منجر به سقوط حق حبس شود.

طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، حق حبس به زن امکان می دهد تا زمان دریافت کامل مهریه حال خود، از هرگونه تمکین (عام و خاص) خودداری کند و این امر حق نفقه او را ساقط نخواهد کرد.

شرایط اعمال حق حبس توسط زوجه

اعمال حق حبس توسط زوجه، مشروط به وجود شرایطی است که در قانون مدنی و رویه قضایی مورد تأکید قرار گرفته اند. عدم رعایت هر یک از این شرایط، می تواند منجر به عدم امکان استفاده از این حق یا سقوط آن شود.

عندالمطالبه (حال) بودن مهریه: اولین و مهم ترین شرط

همانطور که پیشتر اشاره شد، اصلی ترین و مهم ترین شرط برای اعمال حق حبس توسط زوجه، عندالمطالبه یا حال بودن مهریه است. اگر مهریه به صورت مؤجل (مدت دار) تعیین شده باشد، یا عندالاستطاعه (مشروط به توانایی مرد) باشد، زن نمی تواند از حق حبس استفاده کند. این تاکید بر حال بودن مهریه به این دلیل است که در صورت مؤجل بودن، زن با توافق خود، پرداخت را به آینده موکول کرده و در صورت عندالاستطاعه بودن نیز، تا زمانی که توانایی مرد اثبات نشود، مطالبه آن ممکن نیست.

بنابراین، زن تنها زمانی می تواند از حق حبس استفاده کند که بتواند مهریه خود را فوراً و بدون هیچ قید و شرطی از مرد مطالبه کند.

عدم تمکین (عام و خاص) پیش از مطالبه حق

یکی دیگر از شرایط اساسی اعمال حق حبس، این است که زن نباید پیش از مطالبه مهریه و اعمال این حق، هیچ گونه تمکین عام یا خاصی از شوهر خود کرده باشد. به عبارت دیگر، زن باید در دوشیزگی حقوقی خود باقی مانده باشد. اگر زن حتی برای یک بار، به اراده و اختیار خود تمکین خاص (برقراری رابطه زناشویی) کرده باشد یا تمکین عام نموده و در منزل مشترک زندگی کرده باشد، حق حبس او ساقط می شود.

تبیین این شرط به معنای آن است که اگر تمکین زن، ارادی نباشد، بلکه تحت اکراه، اجبار، تهدید یا فریب صورت گرفته باشد، این تمکین مسقط حق حبس نخواهد بود. به عنوان مثال، اگر مردی همسرش را با تهدید وادار به تمکین خاص کند، زن همچنان می تواند بر عدم سقوط حق حبس خود اصرار ورزد و این مسئله در محاکم قضایی قابل اثبات و دفاع است.

مطالبه مهریه

برای اینکه زن بتواند به صورت رسمی و قانونی از حق حبس خود استفاده کند، مطالبه مهریه از شوهر ضروری است. این مطالبه می تواند از طریق قانونی و با ارائه دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده یا از طریق درخواست صدور اجراییه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک (اگر مهریه سند رسمی باشد) صورت گیرد. اگرچه صرف مطالبه شفاهی نیز می تواند دلالت بر اعمال حق حبس باشد، اما برای رسمیت یافتن و اثبات آن در مراجع قضایی، اقدامات قانونی لازم است.

مطالبه رسمی مهریه، به مرد اخطار می دهد که زن قصد دارد از حق حبس خود استفاده کند و او را متوجه تکلیف خود به پرداخت مهریه می سازد. در این مرحله، دادگاه یا اداره ثبت، مراتب را به اطلاع زوج می رساند و او مکلف به پرداخت مهریه می شود.

آثار حقوقی اعمال حق حبس

اعمال حق حبس توسط زوجه، پیامدهای حقوقی مهمی هم برای زن و هم برای مرد در پی دارد که درک آن ها برای هر دو طرف حیاتی است.

عدم سقوط حق نفقه: استثنایی بر قاعده نشوز

یکی از مهم ترین و بارزترین آثار حقوقی اعمال حق حبس، این است که علیرغم عدم تمکین زن، حق نفقه او ساقط نمی شود و مرد همچنان مکلف به پرداخت نفقه است. این مسئله، یک استثنا بر قاعده کلی نشوز (یعنی عدم تمکین زن از شوهر) محسوب می شود. در حالت عادی، اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، ناشزه محسوب شده و حق نفقه او ساقط می گردد. اما در مورد اعمال حق حبس، قانونگذار با هدف حمایت از زن و تضمین استیفای حق مهریه، این استثنا را قائل شده است. بنابراین، حتی اگر زن به دلیل اعمال حق حبس، از زندگی با شوهر و ایفای وظایف زناشویی خودداری کند، مرد موظف است نفقه او را پرداخت نماید و در صورت عدم پرداخت، زن می تواند از طریق دادگاه، مرد را به پرداخت نفقه محکوم کند.

عدم امکان اجبار زوجه به تمکین

تا زمانی که زن به درستی و بر اساس شرایط قانونی از حق حبس خود استفاده می کند، مرد نمی تواند او را به تمکین اجبار کند. به عبارت دیگر، دادگاه نمی تواند حکم الزام به تمکین علیه زوجه صادر نماید. اگر مرد دادخواست الزام به تمکین ارائه دهد و زن ثابت کند که مهریه اش حال است و او از حق حبس خود استفاده می کند و پیش از آن نیز هیچ گونه تمکینی نداشته است، دادگاه حکم به نفع زن صادر کرده و دعوای مرد برای الزام به تمکین را رد خواهد کرد.

حفظ سایر حقوق مالی

اعمال حق حبس، تأثیری بر سایر حقوق مالی زن ندارد. زن همچنان می تواند همزمان با اعمال حق حبس و خودداری از تمکین، مهریه خود را از طریق مراجع قضایی یا ثبتی مطالبه کرده و حتی برای توقیف اموال زوج اقدام کند. این توقیف می تواند شامل حساب های بانکی، املاک، خودرو و سایر دارایی های مرد باشد تا زمان پرداخت مهریه. همچنین، حق حبس تأثیری بر سایر حقوق مالی زن مانند اجرت المثل ایام زوجیت، نحله، یا شرط تنصیف اموال (در صورت وجود و تحقق شرایط آن) نخواهد داشت و زن می تواند این حقوق را نیز مطالبه نماید.

تاثیر بر حقوق زوج

اعمال حق حبس توسط زوجه، می تواند بر برخی از حقوق زوج نیز تأثیرگذار باشد. اگرچه حق طلاق، ذاتاً در اختیار مرد است، اما در صورت اعمال حق حبس از سوی زن، وضعیت طلاق پیچیده تر می شود. مرد نمی تواند به صرف عدم تمکین زن (که ناشی از حق حبس است) او را ناشزه دانسته و به دلیل نشوز تقاضای طلاق کند. در چنین شرایطی، اگر مرد قصد طلاق داشته باشد، موظف است مهریه زن را به طور کامل پرداخت کند تا حق حبس او ساقط شود. البته، مرد می تواند با پرداخت مهریه، حق حبس زن را ساقط کرده و سپس در صورت ادامه عدم تمکین (که دیگر حق حبس نیست بلکه نشوز است)، اقدام به طلاق از طریق نشوز نماید.

موارد سقوط حق حبس (چه زمانی زن حق حبس خود را از دست می دهد؟)

حق حبس یک حق دائمی نیست و در برخی شرایط ممکن است ساقط شود. شناخت این موارد برای جلوگیری از تضییع حقوق طرفین بسیار مهم است.

تمکین ارادی زوجه

یکی از مهم ترین موارد سقوط حق حبس، تمکین ارادی زوجه است. این تمکین می تواند به دو صورت تمکین خاص یا تمکین عام باشد:

• تمکین خاص: با برقراری رابطه زناشویی، حتی برای یک بار، به صورت ارادی و با رضایت زن، حق حبس او ساقط می شود. در این حالت، فرض بر این است که زن حق خود را برای مطالبه فوری مهریه و خودداری از تمکین، عملاً اعمال نکرده و با ورود به زندگی مشترک، آن را اسقاط کرده است.
• تمکین عام: این مورد بحث برانگیزتر است و با رای وحدت رویه شماره ۷۱۸ هیئت عمومی دیوان عالی کشور، ابهامات زیادی در این زمینه برطرف شد. این رای که در تاریخ ۱۳۸۸/۰۴/۰۹ صادر شده، مقرر می دارد: با توجه به مستفاد از ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، حق حبس فقط در صورتی قابل اعمال است که زوجه قبل از هرگونه تمکین، مهریه خود را مطالبه کرده باشد. بنابراین، اگر زوجه قبل از مطالبه مهریه، تمکین خاص یا عام کرده باشد، حق حبس وی ساقط می گردد.

  بر اساس این رای، اگر زن حتی بدون برقراری رابطه زناشویی، به طور ارادی به منزل مشترک برود و تمکین عام کند، حق حبس او ساقط می شود. این تفسیر، نظرات موافق و مخالفی در میان حقوقدانان دارد. موافقان معتقدند که هدف قانونگذار حمایت از ابتدای زندگی مشترک و جلوگیری از سوءاستفاده از حق حبس است. مخالفان نیز استدلال می کنند که تمکین عام نباید مسقط حق حبس باشد، زیرا این حق اساساً در تقابل با تمکین خاص قرار دارد.

نکته مهم این است که این حکم ناظر به وضعیتی است که زن با اختیار و اراده خویش تمکین نماید، نه به اکراه. بنابراین، اگر تمکین ناشی از تهدید، اجبار یا فریب باشد، حق حبس زوجه ساقط نخواهد شد و زن می تواند این موضوع را در دادگاه اثبات کند.

پرداخت کامل مهریه توسط زوج

واضح است که با پرداخت کامل مهریه توسط زوج، دلیلی برای اعمال حق حبس باقی نمی ماند و این حق خود به خود ساقط می شود. با این حال، موضوع تقسیط مهریه یکی از چالش برانگیزترین مسائل در این خصوص است. آیا با تقسیط مهریه حق حبس ساقط می شود؟

رویه قضایی غالب و نظرات حقوقی معتبر بر این باورند که صرف تقسیط مهریه، حتی اگر دادگاه حکم به تقسیط دهد، منجر به سقوط حق حبس نمی شود. زن می تواند تا زمان پرداخت کامل آخرین قسط مهریه، از حق حبس خود استفاده کند. دلیل این امر این است که حق حبس به جهت دریافت کامل مهریه پیش بینی شده و تا زمانی که کل مبلغ مهریه به زن پرداخت نشود، تعهد مرد به طور کامل انجام نشده است. بنابراین، پرداخت اولین قسط یا حتی بخش عمده ای از مهریه، تا زمانی که تمام آن پرداخت نشده باشد، حق حبس را ساقط نمی کند.

اما اگر خود زن با تقسیط مهریه موافقت کند و این موافقت صریحاً در قالب یک سند یا اقرارنامه باشد که در آن حق حبس خود را ساقط کرده است، آنگاه حق حبس ساقط خواهد شد. همچنین، اگر زوج مبلغ مهریه را به صورت کامل به صندوق دادگستری تودیع کند، این اقدام نیز به منزله پرداخت مهریه تلقی شده و حق حبس زوجه را ساقط می کند.

اسقاط صریح یا ضمنی حق حبس توسط زوجه

زن می تواند با یک توافق صریح یا حتی ضمنی، حق حبس خود را ساقط کند. این اسقاط می تواند در ضمن عقد نکاح، در قالب شروط ضمن عقد صورت گیرد. به عنوان مثال، زن می تواند شرط کند که پس از عقد، حق حبس خود را ساقط می کند یا پرداخت مهریه به صورت مؤجل باشد که خود به منزله اسقاط حق حبس تلقی می شود.

همچنین، پس از عقد نیز، زن می تواند با امضای یک سند رسمی یا عادی، به صراحت اعلام کند که حق حبس خود را اسقاط کرده است. مهم این است که اسقاط حق باید با اراده و آگاهی کامل زن صورت گرفته باشد و تحت فشار یا اکراه نباشد. رضایت به مهریه مؤجل، به منزله اسقاط ضمنی حق حبس است، زیرا زن از ابتدا می دانسته که مهریه اش بلافاصله قابل مطالبه نیست و تعهد او به تمکین، مستقل از دریافت فوری مهریه خواهد بود.

ابهامات و سوالات رایج و نکات تکمیلی

حق حبس، مانند بسیاری از مفاهیم حقوقی، می تواند با ابهامات و پرسش های متعددی همراه باشد که پاسخ به آن ها برای درک جامع این حق ضروری است.

حق حبس در موارد عدم تعیین مهریه در عقد: آیا این حق وجود دارد؟ شرایط آن.

در برخی موارد، ممکن است در زمان عقد نکاح، مهریه به صراحت تعیین نشود. در این صورت، عقد نکاح صحیح است و زن می تواند پس از عقد، با مراجعه به دادگاه، درخواست تعیین مهرالمثل نماید. مهرالمثل بر اساس وضعیت زن، شئونات خانوادگی، تحصیلات، موقعیت اجتماعی و شرایط مالی مرد تعیین می شود. تا زمانی که مهرالمثل تعیین و به زن تسلیم نشده باشد، زن می تواند از حق حبس خود استفاده کند. بنابراین، حتی در غیاب مهریه معین، حق حبس زوجه همچنان پابرجا است، مشروط بر اینکه زن به مطالبه مهرالمثل اقدام کرده باشد و این مهریه حال محسوب شود.

مدت زمان اعمال حق حبس: آیا حق حبس زمان مشخصی دارد؟

خیر، حق حبس زمان مشخص و محدوده ای ندارد. زن می تواند تا زمانی که مهریه او به طور کامل پرداخت نشده و شرایط سقوط حق حبس (مانند تمکین ارادی) نیز محقق نشده باشد، از این حق استفاده کند. این بدان معناست که ممکن است اعمال حق حبس برای مدت طولانی، مثلاً سال ها، ادامه یابد. در طول این مدت، مرد موظف به پرداخت نفقه زن است و نمی تواند او را به تمکین اجبار کند. مدت زمان طولانی اعمال حق حبس می تواند فشار زیادی بر روابط زوجین وارد کند و معمولاً توصیه می شود که این مسئله با مذاکره یا وساطت حل و فصل شود.

تفاوت حق حبس با نشوز و آثار هر یک

تفاوت اصلی حق حبس و نشوز در مشروعیت عدم تمکین است. در حق حبس، زن به دلیل یک حق قانونی (عدم دریافت مهریه حال) از تمکین خودداری می کند. در این حالت، عدم تمکین زن مشروع است و او همچنان مستحق دریافت نفقه است و مرد نمی تواند او را به تمکین اجبار کند. اما نشوز به معنای عدم تمکین زن از شوهر بدون دلیل موجه قانونی است. در صورت نشوز، زن حق نفقه خود را از دست می دهد و مرد می تواند با مراجعه به دادگاه، حکم الزام به تمکین او را دریافت کند و در صورت عدم تمکین، حتی به او اجازه طلاق داده شود.

آیا ولی زوجه می تواند حق حبس را ساقط کند؟

ولی (پدر یا جد پدری) زوجه، در مواردی که زوجه نابالغ یا غیررشید باشد، حق دخالت در امور او را دارد. اما حق حبس یک حق شخصی برای زوجه بالغ و رشید است. اگر ولی زوجه به هنگام ازدواج، حق حبس او را ساقط نماید، این اقدام در صورتی که زوجه در زمان عقد بالغ و رشید باشد، نیازمند رضایت خود زن است. در غیر این صورت، یعنی اگر زوجه در زمان عقد نابالغ یا غیررشید باشد و ولی او حق حبس را ساقط کرده باشد، پس از رسیدن زن به سن بلوغ و رشد، می تواند تا وصول مهریه، از تمکین خودداری کند و اسقاط ولی معتبر نخواهد بود، زیرا این حق مربوط به شخص زن است و ولی نمی تواند حق شخصی او را به طور دائم ساقط کند، مگر با اذن خود زن.

راهکارهای قانونی زوج در مواجهه با اعمال حق حبس

در مواجهه با اعمال حق حبس از سوی زوجه، زوج نیز راهکارهای قانونی دارد:

• پرداخت کامل مهریه: سریع ترین راه برای ساقط کردن حق حبس، پرداخت کامل مهریه حال است.
• تودیع مهریه در صندوق دادگستری: اگر زن از دریافت مهریه خودداری کند یا مرد نتواند او را پیدا کند، می تواند مبلغ مهریه را به صندوق دادگستری تودیع کند. این اقدام به منزله پرداخت مهریه تلقی شده و حق حبس زن را ساقط می کند. پس از تودیع، مرد می تواند با ارائه دلیل تودیع، تقاضای الزام زن به تمکین را از دادگاه نماید.
• اثبات تمکین پیشین: اگر مرد بتواند ثابت کند که زن پیش از مطالبه مهریه، به اختیار خود تمکین عام یا خاص کرده است، حق حبس زن ساقط می شود.

سوءاستفاده از حق حبس: آیا امکان سوءاستفاده وجود دارد و قانون چه راهکاری دارد؟

هرچند حق حبس یک حق قانونی است، اما ممکن است در برخی موارد از آن سوءاستفاده شود. به عنوان مثال، زنی ممکن است بدون هیچ قصدی برای زندگی مشترک، صرفاً برای تحت فشار قرار دادن مرد و دریافت مهریه، اقدام به اعمال حق حبس کند. قانونگذار راهکار صریحی برای مقابله با سوءاستفاده از این حق در نظر نگرفته است. اما در رویه قضایی، اگر مرد بتواند ثابت کند که زن با نیت سوء و صرفاً برای اذیت و آزار یا بهره برداری غیرمنصفانه، از حق حبس استفاده می کند، ممکن است دادگاه در برخی تصمیمات، این سوءاستفاده را مورد توجه قرار دهد. با این حال، اثبات سوءاستفاده بسیار دشوار است و به ندرت منجر به سلب حق حبس می شود.

حق حبس و طلاق

حق حبس به خودی خود منجر به طلاق نمی شود، اما می تواند عامل مؤثری در پرونده های طلاق باشد. اگر زن از حق حبس خود استفاده کند، مرد نمی تواند او را ناشزه تلقی کرده و به این دلیل طلاق دهد. مرد برای طلاق در این شرایط، باید ابتدا مهریه را بپردازد و حق حبس را ساقط کند. اگر پس از سقوط حق حبس، زن همچنان از تمکین خودداری کند، آنگاه مرد می تواند به دلیل نشوز زن، تقاضای طلاق کند. از سوی دیگر، اعمال حق حبس می تواند برای زن، ابزاری باشد تا در صورت عدم رضایت مرد به طلاق، با تحت فشار قرار دادن مالی او، مقدمات طلاق توافقی یا مطالبه مهریه را تسهیل کند.

نتیجه گیری

حق حبس در ازدواج، که بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به رسمیت شناخته شده است، ابزاری قانونی و مهم برای حمایت از حقوق مالی زوجه، به ویژه در رابطه با مهریه عندالمطالبه، محسوب می شود. این حق به زن اجازه می دهد تا زمان دریافت کامل مهریه اش، از ایفای وظایف زناشویی خودداری کند، بدون آنکه حق نفقه او از بین برود.

درک صحیح شرایط اعمال این حق، از جمله حال بودن مهریه و عدم تمکین پیشین، و همچنین آگاهی از موارد سقوط آن، نظیر تمکین ارادی یا پرداخت کامل مهریه، برای هر دو طرفین ازدواج ضروری است. با توجه به پیچیدگی ها، جزئیات حقوقی و رویه های قضایی متغیر، توصیه اکید می شود که در هرگونه اقدام حقوقی مرتبط با حق حبس، زوجین حتماً با یک وکیل یا کارشناس حقوقی مجرب مشورت کنند تا از حقوق خود به نحو احسن دفاع کرده و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری نمایند.