بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال

در دنیای پرسرعت ارزهای دیجیتال، انتخاب پلتفرم مناسب برای معاملات اهمیت بسیاری دارد، به خصوص برای کاربران ایرانی که با محدودیت های احراز هویت و تحریم های بین المللی مواجه هستند. بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال راهکاری امن و حریم خصوصی محور را برای این دسته از کاربران فراهم می کند. این مقاله راهنمایی جامع و به روز برای شناخت، انتخاب و استفاده ایمن از صرافی های غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۵ است.

صرافی های غیرمتمرکز (Decentralized Exchanges) یا به اختصار DEX، پلتفرم هایی هستند که امکان تبادل ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به یک واسطه مرکزی فراهم می کنند. این صرافی ها بر پایه فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند عمل می کنند و به کاربران کنترل کامل بر دارایی هایشان را می دهند. این ویژگی ها، DEXها را به گزینه ای جذاب برای افرادی تبدیل کرده است که به دنبال حفظ حریم خصوصی و امنیت بیشتر در معاملات خود هستند.

مخاطبان این مقاله از تریدرهای مبتدی که تازه وارد دنیای کریپتو شده اند تا سرمایه گذاران و کاربران حرفه ای دیفای (DeFi) را شامل می شوند. هدف اصلی، ارائه اطلاعات دقیق و مستند به زبانی ساده و قابل فهم است تا همه بتوانند با آگاهی کامل و متناسب با نیازها و سطح تجربه خود، صرافی غیرمتمرکز ایده آل را انتخاب و با حداقل ریسک در آن فعالیت کنند.

صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست و چگونه کار می کند؟

صرافی های غیرمتمرکز، ستون فقرات اکوسیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) هستند. این پلتفرم ها برخلاف صرافی های متمرکز، توسط هیچ نهاد یا سازمانی کنترل نمی شوند و امکان انجام معاملات همتا به همتا (Peer-to-Peer) را فراهم می آورند. در واقع، تمام عملیات معاملاتی در DEXها بر روی بلاکچین و از طریق قراردادهای هوشمند از پیش کدنویسی شده انجام می شود، که این امر شفافیت و مقاومت در برابر سانسور را به ارمغان می آورد.

تفاوت اساسی صرافی غیرمتمرکز (DEX) و صرافی متمرکز (CEX)

یکی از مهم ترین نکات برای درک صرافی های غیرمتمرکز، شناخت تفاوت های بنیادی آن ها با صرافی های متمرکز است. این تفاوت ها در سه محور اصلی تمرکززدایی، کنترل دارایی و نیاز به احراز هویت نمود پیدا می کند:

• تمرکززدایی در مقابل تمرکز: صرافی های متمرکز توسط یک نهاد واحد اداره می شوند که بر تمام عملیات، از جمله ذخیره سازی دارایی ها و تطبیق سفارشات، نظارت دارد. در مقابل، صرافی های غیرمتمرکز هیچ نقطه کنترل مرکزی ندارند و تمام فعالیت ها به صورت خودکار از طریق قراردادهای هوشمند بر روی بلاکچین انجام می شود.
• Self-custody در مقابل Custodial: در صرافی های متمرکز، شما دارایی های خود را به امانت نزد صرافی قرار می دهید (Custodial)، به این معنی که کلیدهای خصوصی دارایی شما در اختیار صرافی است. این امر ریسک هایی مانند هک شدن صرافی یا مسدود شدن دارایی ها را به همراه دارد. اما در صرافی های غیرمتمرکز، کاربران کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی و دارایی های خود را دارند (Self-custody) و هرگز دارایی ها را به پلتفرم منتقل نمی کنند.
• KYC/AML در مقابل No-KYC: اکثر صرافی های متمرکز برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، ملزم به اجرای فرآیندهای احراز هویت (KYC) و قوانین ضد پولشویی (AML) هستند. این موضوع برای کاربران ایرانی به دلیل تحریم ها اغلب به مانعی بزرگ تبدیل می شود. در مقابل، بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت ندارند و کاربران می توانند به صورت ناشناس در آن ها فعالیت کنند.

مکانیزم های اصلی کار صرافی های غیرمتمرکز

صرافی های غیرمتمرکز از مکانیزم های مختلفی برای انجام معاملات استفاده می کنند که درک آن ها برای انتخاب پلتفرم مناسب ضروری است:

بازارسازهای خودکار (Automated Market Makers – AMM)

بخش عمده ای از DEXهای مدرن بر اساس مدل بازارساز خودکار کار می کنند. در این مدل، به جای دفتر سفارشات سنتی، معاملات از طریق استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) انجام می شوند. کاربران دارایی های خود را به این استخرها واریز می کنند و در ازای آن به عنوان تامین کننده نقدینگی (Liquidity Provider – LP) پاداش دریافت می کنند. قیمت گذاری توکن ها در این استخرها بر اساس فرمول های ریاضی از پیش تعیین شده در قراردادهای هوشمند انجام می شود. Uniswap و PancakeSwap نمونه های بارز AMM هستند.

دفتر سفارش (Order Book DEX)

برخی از صرافی های غیرمتمرکز، به ویژه نسل های اولیه، از مکانیزم دفتر سفارش استفاده می کنند که بسیار شبیه به صرافی های متمرکز است. در این مدل، خریداران و فروشندگان سفارشات خود را با قیمت های مشخص ثبت می کنند و منتظر می مانند تا سفارشاتشان با سفارشات متقابل مطابقت داده شود. دفتر سفارش می تواند به صورت کامل روی بلاکچین (On-chain) یا بخشی از آن خارج از بلاکچین (Off-chain) باشد. dYdX نمونه ای از این نوع DEX است.

تجمیع کننده های صرافی (DEX Aggregators)

تجمیع کننده های صرافی، پلتفرم هایی هستند که نقدینگی را از چندین DEX مختلف جمع آوری می کنند تا بهترین قیمت ممکن را برای یک معامله به کاربر ارائه دهند. این پلتفرم ها به کاربران کمک می کنند تا در زمان انجام معاملات بزرگ، لغزش قیمتی (Slippage) را به حداقل برسانند و بهینه ترین مسیر را برای تبادل دارایی هایشان پیدا کنند. 1inch و Jupiter نمونه های معروفی از تجمیع کننده ها هستند.

چرا صرافی غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی یک مزیت رقابتی است؟

برای کاربران ایرانی، صرافی های غیرمتمرکز نه تنها یک گزینه، بلکه اغلب یک ضرورت حیاتی برای دسترسی به بازارهای مالی جهانی ارزهای دیجیتال به شمار می روند. محدودیت های بین المللی، تحریم های اقتصادی و قوانین سخت گیرانه احراز هویت در بسیاری از صرافی های متمرکز جهانی، معامله گران ایرانی را با چالش های بزرگی مواجه کرده است.

عدم نیاز به احراز هویت (No-KYC)

یکی از بزرگترین مزایای صرافی های غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی، عدم نیاز به احراز هویت است. این ویژگی به شما امکان می دهد تا بدون افشای هویت واقعی خود و بدون نگرانی از مسدود شدن حساب یا بلوکه شدن دارایی ها، به فعالیت در بازارهای جهانی ارزهای دیجیتال بپردازید. در شرایطی که بسیاری از صرافی های متمرکز، ایران را در لیست کشورهای ممنوعه قرار داده اند، این ویژگی به معنای تداوم دسترسی به فرصت های سرمایه گذاری و ترید است.

حفظ حریم خصوصی و امنیت بیشتر

در صرافی های غیرمتمرکز، کلیدهای خصوصی دارایی های شما همیشه در اختیار خودتان باقی می ماند. این بدان معناست که شما کنترل کامل بر سرمایه هایتان دارید و ریسک هک شدن صرافی و از دست دادن دارایی ها به حداقل می رسد. این مدل از نگهداری دارایی (Self-custody) در مقایسه با سپردن دارایی به صرافی های متمرکز (Custodial)، لایه ای از امنیت و آرامش خاطر را برای کاربران به ارمغان می آورد.

مقاومت در برابر سانسور و بلوکه شدن دارایی

از آنجایی که صرافی های غیرمتمرکز توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی شوند، در برابر سانسور و دستورات بلوکه کردن دارایی ها توسط دولت ها یا نهادهای مالی مقاوم هستند. دارایی های شما بر روی بلاکچین ذخیره شده و فقط با کلید خصوصی شما قابل دسترسی و انتقال است.

دسترسی به بازارهای جهانی

صرافی های غیرمتمرکز مرزهای جغرافیایی را از میان برمی دارند. کاربران ایرانی می توانند بدون محدودیت به طیف وسیعی از رمزارزها و جفت ارزهای معاملاتی در اکوسیستم های مختلف بلاکچین دسترسی پیدا کنند و از فرصت های معاملاتی جهانی بهره مند شوند.

کارمزدهای رقابتی

اگرچه کارمزدهای گس (Gas Fee) در برخی شبکه ها مانند اتریوم می تواند بالا باشد، اما در بسیاری از شبکه های دیگر (مانند بایننس اسمارت چین یا تون)، کارمزدهای معاملاتی در DEXها به طرز چشمگیری پایین تر از صرافی های متمرکز است. این موضوع به ویژه برای تریدرهایی با حجم معاملات بالا می تواند صرفه اقتصادی قابل توجهی داشته باشد.

معیارهای انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ایرانی ها

انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال، به خصوص با در نظر گرفتن شرایط خاص کاربران ایرانی، نیازمند بررسی دقیق مجموعه ای از معیارها است. این معیارها به شما کمک می کنند تا پلتفرمی را انتخاب کنید که بیشترین امنیت، کارایی و انطباق را با نیازهای شما داشته باشد.

نیاز به VPN (کلیدی برای ایرانی ها)

یکی از مهم ترین ملاحظات برای کاربران ایرانی، بررسی سیاست های هر صرافی در قبال محدودیت های جغرافیایی است. بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز نیز ممکن است به دلیل قوانین بین المللی، دسترسی کاربران از IP ایران را مسدود کنند. بنابراین، آگاهی از نیاز به استفاده از ابزارهای تغییر IP (مانند VPNهای معتبر و اختصاصی) و انتخاب صرافی هایی که حتی با VPN نیز مشکل کمتری ایجاد می کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی DEXهای بومی شبکه هایی مانند TON ممکن است به VPN نیاز نداشته باشند.

امنیت پلتفرم و قراردادهای هوشمند

امنیت در صرافی های غیرمتمرکز از اهمیت حیاتی برخوردار است. از آنجایی که معاملات بر پایه قراردادهای هوشمند انجام می شود، هرگونه آسیب پذیری در کدنویسی می تواند منجر به از دست رفتن دارایی ها شود. صرافی هایی را انتخاب کنید که به طور منظم توسط شرکت های معتبر امنیتی ممیزی (Audit) می شوند و سابقه خوبی در زمینه امنیت دارند. بررسی سابقه هک شدن یا سوءاستفاده های قبلی نیز می تواند به شما در تصمیم گیری کمک کند.

نقدینگی و Slippage

نقدینگی به میزان سهولت خرید و فروش یک دارایی بدون تاثیر قابل توجه بر قیمت آن اشاره دارد. در صرافی های غیرمتمرکز، نقدینگی در استخرهای نقدینگی تامین می شود. صرافی با نقدینگی بالاتر، امکان انجام معاملات بزرگ تر را با لغزش قیمتی (Slippage) کمتر فراهم می کند. لغزش قیمتی به تفاوت بین قیمت مورد انتظار و قیمت نهایی اجرای معامله گفته می شود و هرچه کمتر باشد، برای کاربر مطلوب تر است.

کارمزدها (Gas Fee و Trading Fee)

کارمزدها شامل دو بخش اصلی هستند: کارمزد شبکه یا گس فی (Gas Fee) که برای انجام تراکنش روی بلاکچین پرداخت می شود و کارمزد معاملاتی (Trading Fee) که توسط خود صرافی دریافت می گردد. کارمزد گس در شبکه های مختلف (مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین، سولانا، تون) می تواند بسیار متفاوت باشد. صرافی هایی که روی شبکه های با کارمزد پایین تر فعالیت می کنند، برای تریدرهای با حجم بالای معامله یا سرمایه کمتر مناسب تر هستند.

تنوع رمزارزها و جفت ارزها

باید مطمئن شوید که صرافی غیرمتمرکز مورد نظر، از رمزارزها و جفت ارزهایی که قصد معامله آن ها را دارید، پشتیبانی می کند. برخی DEXها بر روی توکن های خاصی متمرکز هستند (مانند Curve Finance برای استیبل کوین ها) در حالی که برخی دیگر طیف وسیع تری از توکن ها را پوشش می دهند.

رابط کاربری (UI/UX) و سهولت استفاده

برای کاربران مبتدی، یک رابط کاربری ساده، بصری و کاربرپسند بسیار مهم است. پیچیدگی در استفاده می تواند منجر به اشتباهات پرهزینه شود. صرافی هایی که تجربه کاربری روان و راهنماهای آموزشی مناسبی دارند، امتیاز بیشتری کسب می کنند.

پشتیبانی از بلاکچین های مختلف

با گسترش اکوسیستم های بلاکچین، صرافی هایی که از چند بلاکچین پشتیبانی می کنند (Multi-chain)، انعطاف پذیری بیشتری را برای کاربران فراهم می آورند و به آن ها امکان دسترسی به توکن ها و فرصت های معاملاتی متنوع تری را می دهند.

امکانات پیشرفته

برای کاربران حرفه ای دیفای، وجود امکاناتی مانند ییلد فارمینگ (Yield Farming)، استیکینگ (Staking)، معاملات اهرمی (Leveraged Trading)، فیوچرز (Futures) و تجمیع نقدینگی (Liquidity Aggregation) می تواند تعیین کننده باشد.

جامعه کاربری و توسعه فعال

یک صرافی با جامعه کاربری فعال و تیم توسعه دهنده پویا، نشان دهنده پایداری، نوآوری و پشتیبانی مداوم از پلتفرم است. این عوامل می توانند در طولانی مدت به اعتماد و امنیت کاربران کمک کنند.

معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز برای ایرانی ها در سال ۲۰۲۵

در ادامه، لیستی از بهترین صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال را معرفی می کنیم که با توجه به ویژگی های خاص و محدودیت های کاربران ایرانی در سال ۲۰۲۵، می توانند گزینه های مناسبی برای فعالیت در بازار کریپتو باشند. این فهرست بر اساس معیارهای کلیدی مانند امنیت، نقدینگی، کارمزد، و سازگاری با نیازهای کاربران ایرانی دسته بندی شده است.

نام صرافی	نوع DEX	بلاکچین/شبکه اصلی	نیاز به VPN (برای ایرانی ها)	کارمزد تقریبی	ویژگی های برجسته
Uniswap	AMM	Ethereum (EVM)	توصیه می شود/بله	متوسط تا بالا	پیشرو AMM، نقدینگی بالا، تنوع گسترده توکن های ERC-20.
PancakeSwap	AMM	Binance Smart Chain	بله	پایین	کارمزد کم، سرعت بالا، ییلد فارمینگ، استیکینگ، توکن های BEP-20.
1inch	Aggregator	Multi-chain (EVM)	بله	متغیر	تجمیع کننده نقدینگی، بهترین قیمت، تقسیم سفارش، بهینه سازی کارمزد.
dYdX	Order Book	StarkWare (L2)	بله	پایین	معاملات اهرمی و فیوچرز، سرعت بالا، مناسب تریدرهای حرفه ای.
SushiSwap	AMM	Multi-chain (EVM)	توصیه می شود	متوسط تا بالا	ییلد فارمینگ، استیکینگ، نقدینگی بالا، اکوسیستم گسترده.
Curve Finance	AMM	Multi-chain (EVM)	توصیه می شود	پایین	تخصصی برای استیبل کوین ها، لغزش بسیار کم.
Balancer	AMM	Multi-chain (EVM)	توصیه می شود	متوسط تا بالا	استخرهای نقدینگی منعطف (multi-token)، مدیریت پورتفولیو خودکار.
Jupiter	Aggregator	Solana	توصیه می شود	پایین	تجمیع کننده پیشرو سولانا، سرعت بالا، سفارشات لیمیت، DCA.
DeDust	AMM	TON	خیر (بومی TON)	بسیار پایین	بومی شبکه TON، رابط کاربری ساده، کارمزد کم.
STON.fi	AMM	TON	خیر (بومی TON)	بسیار پایین	بومی شبکه TON، نقدینگی بالا، سازگاری با کیف پول های TON.

بهترین صرافی های غیرمتمرکز مبتنی بر EVM (اتریوم و شبکه های سازگار)

صرافی های مبتنی بر ماشین مجازی اتریوم (EVM) به دلیل سابقه طولانی، نقدینگی بالا و اکوسیستم غنی، همچنان محبوبیت زیادی دارند. این صرافی ها شامل اتریوم و تمام بلاکچین های سازگار با EVM مانند بایننس اسمارت چین، پالیگان، آوالانچ و فانتوم می شوند.

Uniswap (یونی سواپ)

یونی سواپ، پیشروترین صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر AMM است که در سال ۲۰۱۸ راه اندازی شد. این پلتفرم از استخرهای نقدینگی برای تسهیل معاملات توکن های ERC-20 استفاده می کند و دارای بالاترین حجم معاملات و نقدینگی در میان DEXها است. کارمزد پایه معاملات در یونی سواپ ۰.۳ درصد است که به تامین کنندگان نقدینگی پرداخت می شود.
مزایا: نقدینگی بسیار بالا، تنوع گسترده توکن های ERC-20، جامعه کاربری بزرگ، امنیت اثبات شده.
معایب: کارمزدهای گس اتریوم می تواند بالا باشد، نیاز به استفاده از VPN برای کاربران ایرانی.

PancakeSwap (پنکیک سواپ)

پنکیک سواپ، بزرگترین صرافی غیرمتمرکز بر بستر Binance Smart Chain (BSC) است که به دلیل کارمزدهای پایین تر و سرعت بالاتر نسبت به اتریوم، محبوبیت زیادی کسب کرده است. این صرافی امکاناتی مانند ییلد فارمینگ، استیکینگ و قرعه کشی را نیز ارائه می دهد.
مزایا: کارمزدهای بسیار پایین، سرعت بالا در انجام تراکنش ها، اکوسیستم گسترده دیفای در BSC، امکانات کسب درآمد غیرفعال.
معایب: نیاز به استفاده از VPN برای کاربران ایرانی، نقدینگی کمتر در مقایسه با یونی سواپ برای برخی توکن ها.

1inch (وان اینچ)

وان اینچ یک تجمیع کننده نقدینگی است که به کاربران امکان می دهد بهترین قیمت را از چندین صرافی غیرمتمرکز به دست آورند. این پلتفرم سفارشات را بین DEXهای مختلف تقسیم می کند تا لغزش قیمتی را به حداقل برساند و کارمزدها را بهینه کند. 1inch از شبکه های EVM متعددی پشتیبانی می کند.
مزایا: یافتن بهترین نرخ مبادله، بهینه سازی کارمزد، پشتیبانی از چندین بلاکچین، معاملات پیچیده.
معایب: ممکن است برای کاربران مبتدی پیچیده تر باشد، نیاز به VPN.

dYdX

dYdX یک صرافی غیرمتمرکز پیشرفته مبتنی بر دفتر سفارش است که عمدتاً بر معاملات اهرمی (Leveraged Trading) و فیوچرز (Futures) تمرکز دارد. این پلتفرم از راهکارهای لایه دوم (Layer 2) مانند StarkWare برای افزایش سرعت و کاهش کارمزد استفاده می کند و برای تریدرهای حرفه ای گزینه مناسبی است.
مزایا: معاملات فیوچرز و اهرمی، سرعت بالا، کارمزدهای پایین (در لایه دوم)، کنترل کامل دارایی ها.
معایب: رابط کاربری پیچیده برای مبتدیان، تمرکز بر معاملات پیشرفته، نیاز به VPN.

SushiSwap (سوشی سواپ)

سوشی سواپ که در ابتدا به عنوان فورکی از یونی سواپ آغاز به کار کرد، به سرعت رشد کرده و اکوسیستم دیفای گسترده ای را شامل ییلد فارمینگ، استیکینگ و بازار وام دهی توسعه داده است. این صرافی نیز مانند یونی سواپ بر پایه AMM عمل می کند و از چندین بلاکچین سازگار با EVM پشتیبانی می کند.
مزایا: اکوسیستم گسترده، امکانات متنوع کسب درآمد، پشتیبانی از چندین بلاکچین.
معایب: کارمزد گس اتریوم برای معاملات در این شبکه، نیاز به VPN.

Curve Finance (کرو فایننس)

کرو فایننس به طور تخصصی برای تبادل استیبل کوین ها و توکن های با ارزش مشابه طراحی شده است. این پلتفرم با الگوریتم های بهینه، لغزش قیمتی را در مبادله استیبل کوین ها به حداقل می رساند و کارمزدهای بسیار پایینی دارد.
مزایا: لغزش قیمتی بسیار کم برای استیبل کوین ها، کارمزدهای پایین، مناسب برای سرمایه گذارانی که به دنبال حفظ ارزش دارایی هستند.
معایب: کاربرد محدودتر به دلیل تمرکز بر استیبل کوین ها، نیاز به VPN.

Balancer (بالانسر)

بالانسر امکان ایجاد استخرهای نقدینگی انعطاف پذیر با نسبت های چندگانه از توکن ها را فراهم می کند. این ویژگی به تامین کنندگان نقدینگی اجازه می دهد تا پورتفولیوهای خود را به صورت خودکار مدیریت کنند و از کارمزدهای معاملاتی سود ببرند. بالانسر نیز از چندین شبکه EVM پشتیبانی می کند.
مزایا: استخرهای نقدینگی منعطف، مدیریت خودکار پورتفولیو، کاهش ریسک ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) در برخی استخرها.
معایب: پیچیدگی بیشتر برای کاربران مبتدی، نیاز به VPN.

بهترین صرافی های غیرمتمرکز شبکه سولانا (Solana DEXs)

شبکه سولانا به دلیل سرعت بالا و کارمزدهای بسیار پایین، به یک انتخاب محبوب برای توسعه دهندگان و کاربران دیفای تبدیل شده است. DEXهای سولانا تجربه کاربری متفاوتی را ارائه می دهند.

Jupiter (ژوپیتر)

ژوپیتر به عنوان تجمیع کننده اصلی نقدینگی در اکوسیستم سولانا شناخته می شود. این پلتفرم بهترین نرخ های مبادله را از تمام صرافی های غیرمتمرکز فعال بر روی سولانا پیدا می کند و به کاربران امکان می دهد با سرعت و کارمزد کم، معاملات خود را انجام دهند.
مزایا: تجمیع نقدینگی بر روی سولانا، سرعت بالا، کارمزد پایین، رابط کاربری کاربرپسند.
معایب: نیاز به VPN برای کاربران ایرانی.

Raydium (ریدیوم)

ریدیوم یک AMM و دفتر سفارش (Order Book) غیرمتمرکز است که بر روی بلاکچین سولانا فعالیت می کند و از نقدینگی Serum استفاده می کند. این ترکیب باعث شده تا ریدیوم سرعت بالا و کارمزدهای بسیار پایینی را ارائه دهد.
مزایا: سرعت بسیار بالا و کارمزد پایین، دسترسی به نقدینگی Serum، امکان ییلد فارمینگ و استیکینگ.
معایب: نیاز به VPN برای کاربران ایرانی.

بهترین صرافی های غیرمتمرکز شبکه تون (TON DEXs)

شبکه TON (The Open Network) با هدف تسهیل تراکنش های سریع و ارزان برای میلیون ها کاربر، به سرعت در حال رشد است. DEXهای بومی این شبکه، گزینه هایی بسیار جذاب برای ایرانیان هستند، زیرا معمولاً به ابزار تغییر IP نیازی ندارند.

DeDust (دی داست)

دی داست یک صرافی غیرمتمرکز پیشرفته و بومی شبکه TON است که از مکانیزم AMM استفاده می کند. این پلتفرم به کاربران ایرانی امکان می دهد توکن های خود را به صورت مستقیم و بدون واسطه معامله کنند و به دلیل کارمزدهای بسیار پایین و رابط کاربری ساده، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
مزایا: بومی شبکه TON، کارمزدهای بسیار پایین، رابط کاربری ساده و کاربرپسند، عدم نیاز به VPN.
معایب: نقدینگی کمتر نسبت به AMMهای بزرگتر در شبکه های دیگر، تنوع توکن ها محدودتر به اکوسیستم TON.

STON.fi (استون فای)

استون فای نیز یک AMM بومی شبکه TON است که به دلیل نقدینگی بالا در این شبکه و سازگاری کامل با کیف پول های TON (مانند Tonkeeper)، گزینه ای عالی برای کاربران ایرانی محسوب می شود. کارمزد معاملات در این صرافی نیز بسیار ناچیز است.
مزایا: بومی شبکه TON، نقدینگی بالا در اکوسیستم TON، کارمزدهای بسیار پایین (۰.۳٪)، سازگاری کامل با کیف پول های TON، عدم نیاز به VPN.
معایب: نقدینگی کمتر در مقایسه با DEXهای EVM برای توکن های خارج از اکوسیستم TON.

سایر DEXهای مهم (اشاره کوتاه)

علاوه بر پلتفرم های ذکر شده، چندین صرافی غیرمتمرکز دیگر نیز وجود دارند که هر یک ویژگی های خاص خود را ارائه می دهند:

• IDEX: این صرافی مبتنی بر دفتر سفارش، شباهت زیادی به صرافی های متمرکز دارد و از توکن های ERC-20 پشتیبانی می کند. IDEX تلاش می کند تا بهترین ویژگی های هر دو نوع صرافی را ترکیب کند.
• Waves DEX: بخشی از پلتفرم بلاکچین Waves است که امکان توکنیزه کردن دارایی ها و انجام معاملات با کارمزد پایین را فراهم می کند. برای استفاده از دروازه های فیات در این DEX، ممکن است به احراز هویت نیاز باشد.
• Bisq: یک صرافی P2P غیرمتمرکز که امکان معامله ارزهای دیجیتال را با ارزهای فیات (مانند دلار و یورو) فراهم می کند. این صرافی قدیمی تر است اما به دلیل سرعت پایین و نقدینگی کمتر، ممکن است برای همه کاربران مناسب نباشد.

صرافی متمرکز یا غیرمتمرکز؟ انتخاب آگاهانه

تصمیم گیری بین استفاده از یک صرافی متمرکز (CEX) یا غیرمتمرکز (DEX) به اولویت ها، سطح تجربه و تحمل ریسک شما بستگی دارد. هر دو نوع پلتفرم مزایا و معایب خاص خود را دارند که شناخت آن ها برای انتخاب آگاهانه ضروری است.

مزایا و معایب صرافی های متمرکز (CEX)

صرافی های متمرکز به دلایل زیر در ابتدا محبوبیت زیادی داشتند:

• سهولت استفاده: رابط کاربری معمولاً ساده تر و شبیه تر به پلتفرم های مالی سنتی است.
• نقدینگی بالا: حجم معاملات و نقدینگی در CEXها معمولاً بسیار بالاتر است که امکان انجام معاملات بزرگ را با لغزش قیمتی کمتری فراهم می کند.
• پشتیبانی مشتری: اکثر CEXها خدمات پشتیبانی مشتری را ارائه می دهند که در صورت بروز مشکل یا اشتباه، می توانید از آن استفاده کنید.
• تنوع ابزارها: ارائه ابزارهای معاملاتی پیشرفته، فیوچرز، مارجین، استیکینگ و غیره.

با این حال، معایب قابل توجهی نیز دارند:

• ریسک بلوکه شدن دارایی: به دلیل سیاست های احراز هویت و تحریم ها، دارایی کاربران ایرانی ممکن است مسدود شود.
• ریسک هک شدن: از آنجا که صرافی، دارایی های شما را نگهداری می کند (Custodial)، هدف جذابی برای هکرها است.
• نیاز به KYC/AML: اجبار به ارائه اطلاعات شخصی و احراز هویت که برای حفظ حریم خصوصی مشکل ساز است.
• سانسور و کنترل مرکزی: صرافی می تواند دارایی های شما را مسدود کند یا دسترسی شما را محدود سازد.

مزایا و معایب صرافی های غیرمتمرکز (DEX)

صرافی های غیرمتمرکز نیز با مزایا و معایب خاص خود همراه هستند:

• حریم خصوصی بالا: عدم نیاز به احراز هویت و حفظ ناشناسی.
• کنترل کامل دارایی: شما همیشه کنترل کلیدهای خصوصی خود را در دست دارید (Self-custody).
• مقاومت در برابر سانسور: هیچ نهاد مرکزی نمی تواند دارایی های شما را مسدود یا دسترسی شما را محدود کند.
• دسترسی جهانی: بدون محدودیت های جغرافیایی، می توانید به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشید.

اما معایبی نیز دارند که باید به آن ها توجه کرد:

• پیچیدگی بیشتر: استفاده از آن ها، به خصوص برای مبتدیان، ممکن است پیچیده تر باشد.
• عدم وجود پشتیبانی مرکزی: در صورت بروز اشتباه یا مشکل در قرارداد هوشمند، هیچ پشتیبانی برای کمک به شما وجود ندارد.
• ریسک قراردادهای هوشمند: آسیب پذیری های احتمالی در کدنویسی قراردادهای هوشمند می تواند منجر به از دست رفتن دارایی ها شود.
• نقدینگی کمتر: در مقایسه با CEXهای بزرگ، برخی DEXها نقدینگی کمتری دارند که می تواند به لغزش قیمتی منجر شود.
• کارمزدهای گس: در برخی شبکه ها (مانند اتریوم)، کارمزدهای شبکه می تواند بالا باشد.

نتیجه گیری: انتخاب به اولویت ها بستگی دارد

انتخاب بین CEX و DEX کاملاً به اولویت های شما بستگی دارد. اگر سهولت استفاده، نقدینگی بالا و پشتیبانی مشتری برای شما در اولویت است و با احراز هویت مشکلی ندارید، یک صرافی متمرکز می تواند مناسب باشد. اما اگر حفظ حریم خصوصی، کنترل کامل بر دارایی ها و مقاومت در برابر سانسور برای شما مهم تر است و آمادگی پذیرش پیچیدگی های بیشتر و مسئولیت شخصی را دارید، صرافی های غیرمتمرکز بهترین انتخاب هستند. برای کاربران ایرانی، DEXها به دلیل عدم نیاز به احراز هویت، مزیت رقابتی قابل توجهی محسوب می شوند.

نکات مهم امنیتی و عملی برای تریدرهای ایرانی در DEXها

استفاده از صرافی های غیرمتمرکز برای کاربران ایرانی فرصت های بی نظیری را فراهم می کند، اما همزمان با آن، مسئولیت پذیری بیشتری را در زمینه امنیت و دقت در معاملات می طلبد. با توجه به عدم وجود واسطه و پشتیبانی مرکزی، رعایت نکات امنیتی زیر برای حفاظت از دارایی های شما حیاتی است.

انتخاب و نگهداری کیف پول امن

بخش مهمی از امنیت در DEXها به امنیت کیف پول شما وابسته است. همیشه از کیف پول های ارز دیجیتال معتبر و شناخته شده استفاده کنید. برای توکن های مبتنی بر EVM، کیف پول هایی مانند MetaMask و Trust Wallet گزینه های خوبی هستند. برای شبکه سولانا، Phantom Wallet و برای شبکه TON، Tonkeeper و MyTonWallet پیشنهاد می شوند.

• حفظ Seed Phrase (عبارت بازیابی): عبارت بازیابی کیف پول شما، کلید نهایی دسترسی به دارایی هایتان است. آن را هرگز با کسی به اشتراک نگذارید، به صورت دیجیتال ذخیره نکنید و آن را در مکانی امن و آفلاین (مانند کاغذ یا فلز) یادداشت و نگهداری کنید.
• استفاده از کیف پول سخت افزاری: برای نگهداری مبالغ زیاد، استفاده از کیف پول های سخت افزاری مانند Ledger و Trezor که امنیت بسیار بالایی دارند، اکیداً توصیه می شود. این کیف پول ها کلیدهای خصوصی شما را به صورت آفلاین ذخیره می کنند.

استفاده محتاطانه از VPN

از آنجایی که بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز ممکن است دسترسی از IP ایران را مسدود کنند، استفاده از VPN ضروری است. اما این کار نیز باید با دقت انجام شود:

• انتخاب VPN معتبر و اختصاصی: از VPNهای رایگان و ناشناخته خودداری کنید. یک VPN پولی و با کیفیت که سرورهای ثابت و معتبر دارد، گزینه بهتری است.
• ثابت نگه داشتن IP: سعی کنید همیشه از یک سرور و IP ثابت برای اتصال به صرافی های غیرمتمرکز استفاده کنید. تغییر مکرر IP می تواند منجر به شناسایی شما به عنوان یک فعالیت مشکوک و مسدود شدن احتمالی دسترسی شود.
• آگاهی از ریسک ها: حتی با VPN، همیشه خطر شناسایی وجود دارد. هیچ ابزاری ۱۰۰٪ تضمین کننده ناشناسی نیست.

بررسی قراردادهای هوشمند

هنگام تعامل با هر صرافی غیرمتمرکز یا پروتکل دیفای، شما در حال تعامل با قراردادهای هوشمند هستید. قبل از تایید هر تراکنش، همیشه جزئیات قرارداد هوشمند را به دقت بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که با یک قرارداد رسمی و معتبر سروکار دارید و نه یک قرارداد مخرب. پلتفرم های معتبر معمولاً کد قراردادهای خود را برای بررسی عمومی و ممیزی های امنیتی منتشر می کنند.

توجه به Gas Fee و Slippage

کارمزدهای گس (Gas Fee) و لغزش قیمتی (Slippage) می توانند بر سودآوری معاملات شما تاثیرگذار باشند:

• Gas Fee: همیشه قبل از انجام تراکنش، میزان کارمزد گس را بررسی کنید. در شبکه های شلوغ مانند اتریوم، این کارمزد می تواند بسیار بالا باشد.
• Slippage: به خصوص در معاملات با حجم بالا یا توکن های با نقدینگی پایین، لغزش قیمتی می تواند به ضرر شما تمام شود. همیشه درصد قابل قبول لغزش را تنظیم کرده و به آن توجه کنید.

مراقب لینک های فیشینگ باشید

همیشه از لینک های رسمی و معتبر برای دسترسی به صرافی های غیرمتمرکز استفاده کنید. هکرها اغلب با ایجاد وب سایت های مشابه و فیشینگ، قصد فریب کاربران و سرقت دارایی هایشان را دارند. آدرس وب سایت را به دقت بررسی کنید و از بوکمارک ها یا منابع معتبر استفاده نمایید.

آموزش مداوم و تحقیق

دنیای دیفای و صرافی های غیرمتمرکز به سرعت در حال تغییر و تکامل است. پلتفرم های جدید، ویژگی های نوآورانه و ریسک های جدید به طور مداوم ظاهر می شوند. آموزش مداوم، مطالعه و تحقیق پیش از هرگونه سرمایه گذاری یا معامله، ضروری است.

کنترل کامل بر دارایی ها در صرافی های غیرمتمرکز، مسئولیت حفاظت از آن ها را نیز به طور کامل به عهده کاربر می گذارد. آگاهی و هوشیاری، بهترین ابزار امنیتی شماست.

نتیجه گیری

صرافی های غیرمتمرکز (DEX) به عنوان ستون فقرات اکوسیستم دیفای، راهکاری حیاتی و کارآمد برای کاربران ایرانی محسوب می شوند که به دنبال مشارکت امن و مستقل در بازارهای ارز دیجیتال هستند. با توجه به چالش های احراز هویت و تحریم ها، این پلتفرم ها امکان حفظ حریم خصوصی و کنترل کامل بر دارایی ها را فراهم می آورند.

انتخاب بهترین صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال نیازمند بررسی دقیق معیارهایی همچون امنیت، نقدینگی، کارمزدها، تنوع دارایی ها و سازگاری با نیازهای خاص شماست. پلتفرم هایی مانند Uniswap، PancakeSwap، 1inch، dYdX و DEXهای بومی شبکه هایی چون Solana و TON، هر یک با ویژگی های منحصربه فرد خود، گزینه های متنوعی را پیش روی کاربران قرار می دهند. رعایت نکات امنیتی کلیدی، از جمله استفاده از کیف پول های مطمئن و VPN معتبر، و همچنین دقت در تعامل با قراردادهای هوشمند، ضامن حفظ سرمایه شما در این فضای پویاست.

با کسب دانش کافی و انتخابی آگاهانه، می توانید با اطمینان در دنیای صرافی های غیرمتمرکز فعالیت کرده و از مزایای تمرکززدایی بهره مند شوید.

سوالات متداول

آیا همه صرافی های غیرمتمرکز نیاز به VPN دارند؟

خیر، همه صرافی های غیرمتمرکز نیاز به VPN ندارند. برخی DEXهای بومی شبکه هایی مانند TON (مانند DeDust و STON.fi) ممکن است به دلیل ماهیت تمرکززدایی و عدم وجود محدودیت های جغرافیایی، نیاز به استفاده از ابزارهای تغییر IP نداشته باشند. با این حال، بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز بزرگتر، به ویژه آن هایی که بر روی شبکه های EVM کار می کنند، ممکن است دسترسی از IP ایران را مسدود کنند و برای استفاده از آن ها به VPN نیاز باشد.

آیا صرافی های غیرمتمرکز کاملاً بدون ریسک هستند؟

خیر، هیچ پلتفرم مالی، چه متمرکز و چه غیرمتمرکز، کاملاً بدون ریسک نیست. در صرافی های غیرمتمرکز، ریسک هایی مانند آسیب پذیری در قراردادهای هوشمند، لغزش قیمتی بالا (به ویژه برای توکن های با نقدینگی پایین)، حملات فیشینگ و خطاهای کاربری وجود دارد. با این حال، ریسک های مربوط به احراز هویت، سانسور و نگهداری دارایی توسط واسطه از بین می رود.

چگونه می توانم بدون احراز هویت از DEX استفاده کنم؟

بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز به طور ذاتی نیازی به احراز هویت ندارند. برای استفاده از آن ها، تنها کافیست یک کیف پول ارز دیجیتال (مانند MetaMask، Trust Wallet، Tonkeeper) داشته باشید و آن را به صرافی غیرمتمرکز مورد نظر متصل کنید. هیچ اطلاعات شخصی از شما خواسته نمی شود و معاملات مستقیماً از کیف پول شما انجام می شوند.

کارمزدهای ترید در DEXها چقدر است؟

کارمزدهای ترید در صرافی های غیرمتمرکز از دو بخش اصلی تشکیل می شود: کارمزد شبکه (Gas Fee) و کارمزد معاملاتی (Trading Fee). کارمزد شبکه بسته به شلوغی بلاکچین و نوع شبکه (مثلاً اتریوم معمولاً گس بالاتری دارد و شبکه هایی مانند BSC یا TON گس پایین تری دارند) متغیر است. کارمزد معاملاتی نیز توسط خود صرافی تعیین می شود که معمولاً در حدود ۰.۲۵٪ تا ۰.۳٪ از حجم معامله است.

آیا می توان با ریال در صرافی غیرمتمرکز معامله کرد؟

خیر، به طور مستقیم نمی توان با ریال در صرافی های غیرمتمرکز معامله کرد. صرافی های غیرمتمرکز تنها از ارزهای دیجیتال پشتیبانی می کنند. برای شروع معامله، ابتدا باید ریال خود را از طریق یک صرافی متمرکز ایرانی به یک استیبل کوین مانند تتر (USDT) یا دیگر ارزهای دیجیتال تبدیل کرده و سپس آن را به کیف پول دیجیتال خود منتقل کنید. پس از آن می توانید از طریق صرافی های غیرمتمرکز به معامله بپردازید.

بهترین DEX برای معاملات فیوچرز کدام است؟

برای معاملات فیوچرز (Futures) و اهرمی (Leveraged Trading) در فضای غیرمتمرکز، صرافی dYdX به عنوان یکی از بهترین گزینه ها شناخته می شود. این پلتفرم با استفاده از راهکارهای لایه دوم، سرعت بالا و کارمزدهای پایینی را برای تریدرهای حرفه ای که به دنبال معاملات مشتقه هستند، فراهم می کند.

تفاوت AMM و Order Book در DEX چیست؟

تفاوت اصلی در مکانیزم تطبیق سفارشات است. در صرافی های مبتنی بر AMM (بازارساز خودکار)، معاملات از طریق استخرهای نقدینگی انجام می شود که توسط تامین کنندگان نقدینگی پشتیبانی می شوند و قیمت ها بر اساس فرمول های ریاضی تعیین می گردند. در صرافی های مبتنی بر Order Book (دفتر سفارش)، معاملات به صورت مستقیم بین خریداران و فروشندگان انجام می شود که سفارشات خود را با قیمت های مشخص ثبت کرده و منتظر مطابقت آن ها می مانند. AMM ها برای سهولت و دسترسی به نقدینگی بهتر عمل می کنند، در حالی که Order Book DEXها تجربه معاملاتی شبیه تر به صرافی های سنتی را ارائه می دهند.