اقدام برای مهریه از طریق دادگاه

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی و شرعی زن در عقد نکاح، از لحظه جاری شدن صیغه عقد به مالکیت او درمی آید. این حق، چه به صورت عندالمطالبه باشد و چه عندالاستطاعه، در طول زندگی مشترک و حتی پس از آن، قابلیت مطالبه و وصول دارد و زن می تواند هر زمان که اراده کند، برای دریافت آن اقدام نماید. مسیر اقدام برای مهریه از طریق دادگاه، راهکاری قانونی و رسمی است که بسیاری از زنان برای احقاق حق خود در شرایط مختلف به آن روی می آورند؛ به ویژه زمانی که روش های دیگر به نتیجه نرسیده اند یا پیچیدگی های خاصی در میان باشد.

پیگیری مهریه از طریق محاکم قضایی، مسیری است که با ظرافت های حقوقی و مراحل مشخصی همراه است. از جمع آوری مدارک و تنظیم دادخواست تا پیگیری جلسات رسیدگی و اجرای حکم، هر گام نیازمند آگاهی دقیق و توجه به جزئیات است. بسیاری از زنان به دلیل عدم شناخت کافی از این فرآیند، دچار نگرانی یا سردرگمی می شوند. این مقاله قصد دارد تا با تشریح گام به گام و مستند این مسیر، تمامی ابهامات را برطرف کرده و راهنمایی جامع و کاربردی برای زنانی باشد که در صدد مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده هستند. ما در این راهنمای کامل، از مفاهیم اولیه مهریه و دلایل رجوع به دادگاه گرفته تا جزئی ترین مراحل دادرسی، مدارک لازم، هزینه ها، نکات کلیدی حقوقی و چالش های احتمالی را به صورت شفاف و قابل فهم بررسی خواهیم کرد تا شما با اطمینان و آگاهی کامل نسبت به حق خود، گام بردارید.

درک مبانی مهریه و ضرورت اقدام از طریق دادگاه

پیش از ورود به جزئیات مراحل قانونی، لازم است درکی عمیق از ماهیت مهریه و چرایی انتخاب مسیر دادگاه برای مطالبه آن داشته باشیم. این دانش، نه تنها به شما در اتخاذ تصمیمات آگاهانه کمک می کند، بلکه زمینه را برای پیگیری مؤثرتر پرونده فراهم می سازد.

مهریه چیست و انواع آن کدام است؟

مهریه، مالی است که به هنگام عقد نکاح، مرد متعهد به پرداخت آن به زن می شود. این تعهد، ریشه های عمیق فقهی و حقوقی دارد و در قوانین مدنی ایران نیز به صراحت از آن یاد شده است. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی بیان می کند: «به مجرد عقد نکاح، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.» این بدان معناست که مهریه، پس از جاری شدن صیغه عقد، بلافاصله وارد مالکیت زن می شود و او می تواند هر زمان که بخواهد، آن را از همسر خود مطالبه کند یا حتی در آن تصرفاتی نظیر بخشش، فروش یا هبه انجام دهد.

مهریه به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شود که شناخت آن ها برای مطالبه مهریه بسیار حیاتی است:

• مهریه عندالمطالبه: این رایج ترین نوع مهریه است و به این معنی است که زن هر زمان که بخواهد، می تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را از همسرش مطالبه کند. در این نوع مهریه، مرد مکلف است به محض مطالبه، آن را بپردازد و توانایی یا عدم توانایی او در پرداخت، مانعی برای اصل مطالبه نیست، بلکه صرفاً می تواند بر نحوه پرداخت (مثلاً تقسیط) تأثیر بگذارد. اثبات توانایی مالی زوج در این نوع مهریه بر عهده زوجه نیست و مرد مدعی اعسار (ناتوانی مالی) باید آن را اثبات کند.
• مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. در اقدام برای مهریه از طریق دادگاه در نوع عندالاستطاعه، بار اثبات ملائت (توانایی مالی) زوج بر دوش زوجه است. این نوع مهریه کمتر رایج بوده و معمولاً در شرایط خاص و با توافق طرفین تعیین می شود.

چه زمانی باید برای مطالبه مهریه به دادگاه مراجعه کنیم؟

مطالبه مهریه، همواره از طریق دادگاه آغاز نمی شود. روش اولیه و معمول، مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی است، اما در برخی شرایط، اقدام برای مهریه از طریق دادگاه الزامی می شود. دلایل عمده ای که یک زن را به سمت دادگاه خانواده سوق می دهد، عبارتند از:

1. عدم توفیق در وصول مهریه از طریق اداره ثبت اسناد: بسیاری از زنان ابتدا از طریق اداره ثبت برای مطالبه مهریه اقدام می کنند. اگر زوج هیچ مالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او جزو مستثنیات دین محسوب شود و اداره ثبت نتواند اموالی را توقیف کند، پرونده مختومه و گواهی عدم امکان اجرای رأی صادر می شود. در این صورت، تنها راه پیش رو، مراجعه به دادگاه است.
2. عدم وجود اموال قابل توقیف برای زوج در ثبت: حتی اگر زوج اموالی داشته باشد، ممکن است این اموال به سادگی در دسترس اداره ثبت نباشد یا شناسایی آن ها دشوار باشد. دادگاه خانواده با اختیارات گسترده تر و امکانات تحقیقاتی بیشتر، می تواند در شناسایی و توقیف اموال مؤثرتر عمل کند.
3. در صورت وجود اختلاف بر سر میزان یا نوع مهریه: گاهی اوقات اختلافاتی بر سر صحت عقدنامه، میزان مهریه یا نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) پیش می آید. حل و فصل این اختلافات حقوقی، تنها در صلاحیت دادگاه است.
4. موارد خاص: ممکن است ادعاهایی مانند بخشش مهریه، اقرار زوج به عدم توانایی پرداخت، یا سایر مسائل پیچیده حقوقی مطرح شود که نیاز به رسیدگی قضایی و صدور حکم دادگاه دارد.

برای روشن تر شدن تفاوت ها، می توان یک جدول مقایسه ای بین دو روش مطالبه مهریه (ثبت و دادگاه) ارائه داد:

انتخاب مسیر مطالبه مهریه (ثبت یا دادگاه) بستگی به شرایط مالی زوج و وجود یا عدم وجود اختلاف حقوقی دارد. معمولاً مسیر ثبت سریع تر و کم هزینه تر است، اما در صورت عدم توفیق، دادگاه تنها راه احقاق حق خواهد بود.

ویژگی	مطالبه از طریق اداره ثبت	مطالبه از طریق دادگاه
مرجع رسیدگی	واحد اجرای اسناد رسمی اداره ثبت اسناد	دادگاه خانواده
سرعت عمل	معمولاً سریع تر (در صورت وجود مال)	طولانی تر به دلیل فرآیند دادرسی
هزینه دادرسی	کمتر (۵% نیم عشر در مرحله اجرا)	بیشتر (۳.۵% ارزش مهریه در شروع)
نیاز به وکیل	کمتر (مگر در موارد پیچیده)	بیشتر (به دلیل پیچیدگی های حقوقی)
توقیف اموال	فقط اموال ثبت شده و قابل شناسایی آسان	اموال مختلف (بانکی، حقوقی، ملکی، خودرو) با تحقیقات گسترده تر
امکان اعسار زوج	در ثبت مطرح نمی شود، فقط در دادگاه	زوج می تواند دادخواست اعسار بدهد
صدور حکم	اجرائیه صادر می شود، بدون حکم قضایی	حکم قضایی صادر می شود

صلاحیت دادگاه در پرونده های مهریه

برای اقدام برای مهریه از طریق دادگاه، شناخت مرجع صالح رسیدگی از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس قوانین جاری، رسیدگی به تمامی دعاوی خانوادگی، از جمله مطالبه مهریه، در صلاحیت دادگاه خانواده است.

نکته مهم دیگر، تعیین دادگاه صالح از نظر مکانی است. به طور معمول، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد، دادگاه محل اقامت خوانده (در اینجا زوج) است. یعنی اگر زوج در شهر تهران زندگی می کند، زوجه باید دادخواست خود را در دادگاه خانواده تهران ثبت کند. در صورتی که زوج در ایران اقامتگاه مشخصی نداشته باشد، دادگاه محل سکونت موقت او یا دادگاهی که مال غیرمنقول او در آن واقع شده، صالح به رسیدگی خواهد بود. انتخاب صحیح دادگاه از ابتدا، از اتلاف وقت و سرگردانی جلوگیری کرده و روند دادرسی را تسریع می بخشد.

مراحل گام به گام اقدام برای مهریه از طریق دادگاه

فرآیند مطالبه مهریه از طریق دادگاه شامل مراحل مشخصی است که رعایت ترتیب و دقت در هر یک از آن ها، برای حصول نتیجه مطلوب ضروری است. در ادامه به تشریح این مراحل می پردازیم:

گام اول: جمع آوری و آماده سازی مدارک لازم

اولین و شاید حیاتی ترین گام در نحوه گرفتن مهریه از طریق دادگاه، گردآوری مدارک لازم است. بدون مدارک کامل و صحیح، دادخواست شما به درستی پیش نخواهد رفت. مدارک اصلی عبارتند از:

• اصل و کپی مصدق عقدنامه (سند ازدواج): این سند، مهم ترین مدرک شما برای اثبات رابطه زوجیت و تعلق مهریه است. حتماً کپی آن را برابر اصل کنید تا در زمان رسیدگی، مشکلی پیش نیاید.
• تصویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی زوجه: این مدارک هویت شما را تأیید می کنند.
• در صورت وجود، برگه های مربوط به عدم توفیق در مطالبه از طریق اداره ثبت: اگر پیش از این از طریق اداره ثبت اقدام کرده اید و به نتیجه نرسیده اید، گواهی عدم امکان اجرای مهریه از ثبت، برای دادگاه بسیار حائز اهمیت است و نشان می دهد که شما مسیر قانونی اولیه را پیموده اید.
• لیست دقیق اموال شناسایی شده از زوج (در صورت اطلاع زوجه): اگر از اموال همسر خود (مانند ملک، خودرو، حساب بانکی، حقوق ثابت، سهام و غیره) اطلاع دارید، لیستی دقیق از آن ها تهیه کنید. این لیست در مرحله بعد برای درخواست توقیف اموال (تامین خواسته) بسیار مفید خواهد بود.
• وکالتنامه (در صورت استفاده از خدمات وکیل): اگر برای پیگیری پرونده وکیل مهریه استخدام کرده اید، وکالتنامه معتبر او باید به پرونده پیوست شود.

گام دوم: تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه

پس از جمع آوری مدارک، نوبت به تنظیم و ثبت دادخواست مهریه می رسد. این مرحله از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود:

• مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: امروزه تمامی دادخواست ها به صورت الکترونیکی از طریق این دفاتر ثبت می شوند. شما باید با در دست داشتن مدارک خود و مراجعه به یکی از این دفاتر، دادخواست خود را ثبت کنید.
• نحوه صحیح نگارش دادخواست: دادخواست باید شامل اطلاعات دقیق خواهان (زوجه) و خوانده (زوج)، خواسته اصلی (مطالبه مهریه) و شرح ماوقع (توضیح مختصری از ازدواج و مطالبه مهریه) باشد. در بخش خواسته، باید به صراحت درخواست مطالبه مهریه را با ذکر تعداد سکه یا میزان پول (بسته به نوع مهریه) مطرح کنید.
• تعیین ارزش ریالی مهریه: برای مهریه ای که سکه است، باید ارزش ریالی آن بر اساس نرخ روز در زمان ثبت دادخواست محاسبه شود. این محاسبه برای تعیین هزینه دادرسی اهمیت دارد. در دفاتر خدمات قضایی، کارشناسان شما را در این زمینه یاری خواهند کرد.

گام سوم: پرداخت هزینه های دادرسی و مالیات بر مهریه

پیگیری اقدام برای مهریه از طریق دادگاه مستلزم پرداخت هزینه هایی است:

• هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس ارزش ریالی خواسته (مهریه) محاسبه می شود. معمولاً این مبلغ ۳.۵% از ارزش مهریه مطالبه شده است. (تا سقف معین، برای مقادیر بالاتر، درصد تغییر می کند). این مبلغ باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود.
• نیم عشر دولتی: این هزینه، ۱۰% از مبلغ محکومیت است و در مرحله اجرای حکم توسط واحد اجرای احکام از محکوم علیه (زوج) دریافت می شود. اگر زوج این مبلغ را نپردازد، زوجه باید آن را بپردازد تا حکم اجرا شود، که البته می تواند بعداً آن را از زوج دریافت کند.
• دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: اگر زوجه توانایی پرداخت هزینه دادرسی را ندارد، می تواند همزمان با دادخواست مهریه، دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز به دادگاه ارائه دهد. در صورت پذیرش اعسار، زوجه از پرداخت این هزینه ها معاف شده و پرداخت آن به زمان اجرای حکم و از محل مهریه وصولی موکول می شود.

گام چهارم: درخواست صدور قرار تامین خواسته (توقیف اموال)

این گام، یکی از حیاتی ترین مراحل برای تضمین وصول مهریه است. درخواست تامین خواسته برای مهریه از دادگاه به معنای درخواست توقیف اموال زوج است تا از انتقال آن ها توسط وی پیش از صدور حکم و اجرای آن، جلوگیری شود.

• چرا این گام حیاتی است؟ با درخواست تامین خواسته، دادگاه بلافاصله دستور توقیف اموال معرفی شده از سوی زوجه را صادر می کند. این اقدام مانع از آن می شود که زوج در طول فرآیند دادرسی، اموال خود را به نام دیگران منتقل کرده و امکان وصول مهریه را از بین ببرد.
• نحوه معرفی اموال قابل توقیف: زوجه می تواند اموال مختلفی را برای توقیف معرفی کند، از جمله ملک، خودرو، وجوه موجود در حساب های بانکی، حقوق ماهانه، سهام شرکت ها و اوراق بهادار. معرفی دقیق و مستند این اموال به تسریع فرآیند توقیف کمک می کند.
• مستثنیات دین: لازم است بدانید که تمامی اموال زوج قابل توقیف نیستند. قانون، برخی اموال را تحت عنوان مستثنیات دین از توقیف معاف کرده است. این اموال شامل منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون است، وسایل ضروری زندگی، ابزار و ادوات کار، تلفن و مبلغی که برای یک ماه معیشت لازم است، می شود. شناسایی و درک این موارد برای زوجه ضروری است تا انتظارات واقع بینانه ای از فرآیند توقیف اموال داشته باشد.

گام پنجم: ابلاغ دادخواست و تعیین وقت رسیدگی

پس از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه ها، مراحل بعدی به شرح زیر است:

• ابلاغ از طریق سامانه ثنا: دادخواست شما به همراه مدارک پیوست، از طریق سامانه ثنا به زوج ابلاغ می شود. زوج نیز موظف است در این سامانه ثبت نام کرده و ابلاغیه ها را مشاهده کند.
• تعیین وقت رسیدگی: پس از ابلاغ دادخواست، شعبه دادگاه خانواده برای رسیدگی به پرونده، وقت جلسه دادرسی را تعیین و به طرفین ابلاغ می کند.
• اهمیت حضور یا وکیل در جلسات دادرسی: حضور زوجه یا وکیل قانونی او در جلسات دادگاه برای ارائه توضیحات، پاسخ به سؤالات قاضی و دفاع از حقوق خود ضروری است. عدم حضور بدون دلیل موجه می تواند به ضرر زوجه تمام شود.

گام ششم: رسیدگی در دادگاه و صدور حکم

در این مرحله، دادگاه به محتویات پرونده رسیدگی کرده و حکم صادر می کند:

• بررسی ادله و مستندات طرفین: قاضی دادگاه، تمامی مدارک ارائه شده توسط زوجه و دفاعیات زوج (در صورت ارائه) را بررسی می کند. در صورت نیاز، تحقیقات تکمیلی انجام شده و شهود نیز احضار می شوند.
• امکان صدور حکم به پرداخت مهریه به صورت یکجا: در صورتی که زوج توانایی مالی داشته باشد و ادعای اعسار او رد شود، دادگاه حکم به پرداخت کامل مهریه به صورت یکجا صادر می کند.
• بررسی دادخواست اعسار زوج و صدور حکم تقسیط مهریه: اگر زوج دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم کرده و بتواند عدم توانایی مالی خود را اثبات کند، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد. در این حالت، مبلغی به عنوان پیش قسط و بقیه به صورت اقساط ماهانه یا دوره ای تعیین می شود.
• حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی: پس از صدور حکم بدوی، هر یک از طرفین (زوجه یا زوج) که به رأی اعتراض داشته باشند، می توانند ظرف مهلت مقرر قانونی (معمولاً ۲۰ روز) نسبت به آن تجدیدنظرخواهی کنند. رأی صادره از دادگاه تجدیدنظر نیز در برخی موارد قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور خواهد بود. این مراحل قانونی امکان بررسی مجدد پرونده را فراهم می کنند.

گام هفتم: اجرای حکم مهریه

پس از قطعیت حکم (یعنی پس از سپری شدن مهلت تجدیدنظرخواهی یا تأیید در دادگاه تجدیدنظر)، نوبت به اجرای حکم مهریه می رسد:

• مراحل دریافت اجرائیه از دادگاه: زوجه یا وکیل او باید با مراجعه به شعبه صادرکننده رأی قطعی، درخواست صدور اجرائیه کند. اجرائیه، دستور رسمی دادگاه برای اجرای مفاد حکم است.
• نقش واحد اجرای احکام دادگستری: پس از صدور اجرائیه، پرونده به واحد اجرای احکام دادگستری ارسال می شود. این واحد مسئول پیگیری و اجرای حکم است.
• نحوه وصول مهریه از اموال توقیف شده یا به صورت اقساط:
  • از اموال توقیف شده: اگر اموال زوج پیش تر توقیف شده باشند (از طریق قرار تامین خواسته)، واحد اجرا نسبت به فروش آن ها از طریق مزایده و پرداخت مهریه از محل فروش اقدام می کند.
  • به صورت اقساط: در صورت صدور حکم تقسیط، زوج موظف است اقساط را در مواعد مقرر بپردازد. در صورت عدم پرداخت اقساط، زوجه می تواند مجدداً به واحد اجرای احکام مراجعه کرده و برای هر قسط معوقه، درخواست پیگیری و حتی حبس (جلب) مهریه را مطرح کند (با رعایت شرایط قانونی که در بخش بعدی توضیح داده می شود).

چالش ها و نکات حقوقی مهم در مسیر مطالبه مهریه

اقدام برای مهریه از طریق دادگاه، می تواند با چالش ها و نکات حقوقی پیچیده ای همراه باشد که آگاهی از آن ها برای هر زوجه ای که در این مسیر قدم می گذارد، ضروری است. در این بخش، به مهم ترین این موارد می پردازیم.

اعسار زوج از پرداخت مهریه

یکی از شایع ترین مواردی که در پرونده های مهریه پیش می آید، ادعای اعسار زوج در پرداخت مهریه است. اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت بدهی های خود است. اگر زوج نتواند مهریه را به صورت یکجا بپردازد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار کند.

• شرایط اثبات اعسار توسط زوج: زوج برای اثبات اعسار خود باید مدارکی دال بر عدم توانایی مالی ارائه دهد. این مدارک شامل ارائه لیست کامل اموال و دارایی های خود (حتی آن هایی که جزو مستثنیات دین هستند)، ارائه لیست بدهی ها، و معرفی حداقل دو شاهد معتبر است که به وضعیت مالی او آگاهی کامل دارند و می توانند شهادت دهند که زوج واقعاً توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارد. این فرآیند، خود یک دعوای حقوقی مجزا محسوب می شود که همزمان یا پس از دادخواست مهریه قابل طرح است.
• نحوه تعیین اقساط و شرایط آن: در صورت اثبات اعسار زوج، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد. قاضی با توجه به شرایط مالی زوج، میزان درآمد، تعداد افراد تحت تکفل و سایر عوامل، مبلغی را به عنوان پیش قسط و سپس اقساط ماهانه یا دوره ای را تعیین می کند. این اقساط باید به گونه ای باشد که هم حقوق زوجه رعایت شود و هم زوج توانایی پرداخت آن ها را داشته باشد.
• آثار حکم اعسار بر روند پرداخت: حکم اعسار باعث می شود که زوج از پرداخت یکجای مهریه معاف شود و مهریه به صورت تقسیطی پرداخت گردد. این امر می تواند روند وصول مهریه را طولانی کند، اما حق مطالبه مهریه را از بین نمی برد. زوجه می تواند در صورت عدم پرداخت هر قسط توسط زوج، مجدداً به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای پیگیری و اجرای حکم برای قسط معوقه را مطرح کند.

مهریه عندالاستطاعه: بار اثبات بر دوش کیست؟

همانطور که قبلاً اشاره شد، در مهریه عندالاستطاعه در دادگاه، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی زوج است. این موضوع تفاوت کلیدی با مهریه عندالمطالبه دارد.

• مسئولیت زوجه در اثبات توانایی مالی زوج: برخلاف مهریه عندالمطالبه که بار اثبات عدم توانایی بر عهده زوج است، در مهریه عندالاستطاعه، این زوجه است که باید به دادگاه اثبات کند که همسرش توانایی پرداخت مهریه را دارد.
• روش های اثبات ملائت (توانایی مالی): زوجه می تواند از روش های مختلفی برای اثبات توانایی مالی زوج استفاده کند. این روش ها شامل استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک برای یافتن املاک ثبت شده به نام زوج، استعلام از راهنمایی و رانندگی برای یافتن خودرو، بررسی حساب های بانکی (با دستور قضایی)، استعلام از سازمان بورس برای سهام و اوراق بهادار، بررسی شغل و درآمد زوج، و حتی معرفی شهود مطلع از وضعیت مالی زوج می شود.

حبس (جلب) مهریه

مسئله حکم جلب برای مهریه از جمله مواردی است که ابهامات زیادی برای زنان ایجاد می کند. این موضوع، پس از اصلاح قوانین و تصویب قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، دستخوش تغییرات مهمی شده است.

• شرایط و محدودیت های قانونی حبس برای عدم پرداخت مهریه: بر اساس قانون جدید، حکم جلب تنها در صورتی برای زوج صادر می شود که زوج از پرداخت مهریه (چه به صورت یکجا و چه اقساط) خودداری کرده و دادگاه نیز حکم اعسار او را نپذیرفته باشد یا او درخواست اعسار نداده باشد. به عبارت دیگر، اگر زوج توانایی پرداخت داشته باشد اما عمداً از پرداخت سرباز زند و هیچ دلیلی برای اعسار ارائه ندهد، حکم جلب او صادر می شود.
• تاثیر حکم اعسار بر امکان جلب: اگر دادگاه اعسار زوج را پذیرفته و حکم به تقسیط مهریه داده باشد، تا زمانی که زوج اقساط خود را مرتباً پرداخت کند، امکان جلب او وجود ندارد. تنها در صورتی که زوج از پرداخت اقساط تعیین شده نیز سرباز زند، زوجه می تواند برای اقساط معوقه درخواست جلب کند. هدف اصلی قانون، دریافت مهریه است، نه صرفاً زندانی کردن مرد.

نقش وکیل متخصص در پرونده های مهریه

با توجه به پیچیدگی های اقدام برای مهریه از طریق دادگاه، استفاده از خدمات یک وکیل متخصص مهریه می تواند بسیار مؤثر و کارگشا باشد.

• مزایای استفاده از وکیل:
  • تسریع روند پرونده: وکیل با آگاهی کامل از رویه های قضایی و قوانین، می تواند پرونده را به سرعت و با دقت بیشتری پیش ببرد.
  • افزایش دقت و کاهش خطا: نگارش صحیح دادخواست، ارائه به موقع مدارک و دفاع مؤثر در جلسات، از اشتباهات احتمالی جلوگیری می کند.
  • کاهش استرس و فشار روانی: پیگیری پرونده های حقوقی، به ویژه در موضوعات خانوادگی، می تواند بسیار استرس زا باشد. وکیل این بار را از دوش موکل برمی دارد.
  • حفظ حقوق موکل: وکیل متخصص می تواند تمامی حقوق موکل را شناسایی و برای احقاق آن ها به بهترین نحو تلاش کند.
• انتخاب وکیل مناسب: برای انتخاب وکیل، حتماً به تخصص او در امور خانواده و تجربه وی در پرونده های مهریه توجه کنید. مشاوره با چند وکیل و بررسی سوابق آن ها می تواند به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک کند.

مهریه و فوت زوج یا زوجه

وضعیت مهریه در صورت فوت یکی از طرفین نیز از سوالات رایج است.

• وضعیت مهریه در صورت فوت زوج (مطالبه از ترکه): اگر زوج قبل از پرداخت مهریه فوت کند، مهریه جزء دیون ممتاز محسوب می شود و زن می تواند آن را از ماترک (ارثیه) زوج مطالبه کند. حتی اگر زوج ورثه ای نداشته باشد، زن حق دارد مهریه خود را از اموال باقیمانده او دریافت کند، پیش از آنکه اموال به دولت برسد.
• وضعیت مهریه در صورت فوت زوجه (مطالبه توسط ورثه): اگر زوجه قبل از دریافت مهریه فوت کند، حق مهریه او به ورثه اش (معمولاً فرزندان و والدین) منتقل می شود و آن ها می توانند با ارائه مدارک لازم، مطالبه مهریه از طریق دادگاه یا ثبت را پیگیری کنند.

بخشش و بذل مهریه

گاهی اوقات زن تصمیم می گیرد بخشی یا تمام مهریه خود را ببخشد. این اقدام نیز تابع شرایط حقوقی خاصی است.

• نحوه قانونی و شرایط بخشش مهریه: بخشش مهریه باید به صورت رسمی و با رضایت کامل زن انجام شود. این کار معمولاً از طریق تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی یا اقرارنامه رسمی صورت می گیرد. توصیه می شود بخشش مهریه حتماً به صورت کتبی و رسمی باشد تا از اختلافات بعدی جلوگیری شود.
• امکان رجوع از بخشش در صورت هبه بودن: اگر بخشش مهریه به صورت «هبه» (هدیه) و بدون هیچ شرط یا عوضی انجام شده باشد و زن هنوز از دریافت آن پشیمان باشد، در برخی موارد امکان رجوع از هبه وجود دارد. با این حال، اگر بخشش در قالب «ابراء» (اسقاط حق) باشد یا در ازای چیزی (مانند طلاق توافقی) انجام شده باشد، امکان رجوع از آن وجود ندارد. این مورد نیز دارای پیچیدگی های حقوقی است و نیاز به مشاوره با وکیل دارد.

نتیجه گیری

اقدام برای مهریه از طریق دادگاه، مسیری قانونی و کاملاً تعریف شده برای احقاق یکی از مهم ترین حقوق مالی زنان است. همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، این فرآیند از جمع آوری دقیق مدارک و تنظیم دادخواست آغاز شده و تا اجرای حکم و وصول مهریه ادامه می یابد. در هر گام، از شناخت انواع مهریه و دلایل رجوع به دادگاه گرفته تا پیچیدگی های تامین خواسته، اعسار زوج، و حبس مهریه، آگاهی و دقت نقش حیاتی دارد.

مهریه، به عنوان حق قانونی و شرعی زن، به او تعلق دارد و پیگیری آن نباید با ترس یا ابهام همراه باشد. با درک صحیح از مراحل قانونی، مدارک مورد نیاز، هزینه ها و نکات حقوقی کلیدی، هر زنی می تواند با اطمینان خاطر نسبت به احقاق حق خود اقدام کند. در نظر داشته باشید که این مسیر ممکن است طولانی و گاهی چالش برانگیز باشد، اما با دانش کافی و در صورت لزوم، بهره گیری از مشاوره و خدمات یک وکیل متخصص مهریه، می توان به نتایج مطلوب دست یافت.

توصیه اکید می شود که در هر مرحله از این فرآیند، به ویژه در مواجهه با ابهامات یا پیچیدگی های حقوقی، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید. این اقدام نه تنها می تواند از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کند، بلکه می تواند به شما در اتخاذ بهترین تصمیمات و حفظ حداکثری حقوق قانونی تان یاری رساند. به یاد داشته باشید که احقاق حق، گامی مهم در جهت حفظ کرامت و استقلال مالی شماست.