آمریکا رو در روی اتحادیه اروپا

به گزارش یوویک، بهرام امیراحمدیان در یادداشتی نوشت: با آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اختلافات بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر سر مسائل دفاعی در چارچوب ناتو افزایش یافته است. ترامپ ادعا می کند که ایالات متحده آمریکا هزینه زیادی برای امنیت اروپا در چارچوب سازمان پیمان آتلانتیک شمالی هزینه می کند و لازم است که اعضای نانو بودجه نظامی خود را از حدود دو درصد کنونی از کل تولید ناخالص داخلی، به دو برابر افزایش دهند.

ترامپ با ترکیب اعضای کابینه خود نشان داده است که ایالات متحده آمریکا بدست تعدادی پوپولیست تاجر مسلک افتاده است که معاون وزیر خارجه اش او را «کلانتر جدید شهر» خطاب می کند. در واقع، ایالات متحده آمریکا در روند دگرگونی فضای سیاسی- دیپلماتیک، شیوه ای نامتعارف و خارج از قاعده در پیش گرفته اند. ترامپ، رئیس جمهور قبلی ایالات متحده (بایدن) را در مصاحبه های خود «یک احمق» می نامد.

شخص ترامپ مسبب روی کارآوردن گروه افراطی طالبان در افغانستان است که هنوز بعد از گذشت چهار سال از بدست گیری قدرت هیچ کشوری، حتی مادر اصلی آن(ایالات متحده) آن را مورد شناسائی قرار نداده است و. برای تسلیحات بجا مانده آمریکایی در افغانستان خواستار بازگرداندن آنهاست.

اتخاذ تصمیمات صفر-یک ترامپ در مورد ایران و فلسطین نشان می دهد که وی سررشته ای از علم روابط و حقوق بین الملل ندارد. وی اهل مطالعه نیست و شخصیتی سوداگرانه و معامله گر دارد، به همین سبب اروپا در روابط با آمریکا احساس عدم امنیت می کند و از اینرو، سران اروپا در صدد ایجاد فضای دفاعی مستقل از آمریکا یا به عبارتی دیگر «ارتش مستقل اروپایی» هستند که در دهه گذشته مطرح شده بود.

وزارت دفاع هر یک از کشورهای عضو ناتو، هزینه های دفاعی کنونی و برآورد شده آینده را طبق یک تعریف توافق شده گزارش می کنند. این مبالغ نشان دهنده پرداخت های یک دولت ملی است که در طول سال مالی برای رفع نیازهای نیروهای مسلح خود، متحدان یا اتحاد، انجام شده یا خواهد شد. هزینه نظامی ناتو در سال ۲۰۲۳ برابر یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون دلار بوده است که ایالات متحده ۵۴ درصد آن را (۴/۳ درصد از کل تولید ناخالص داخلی آمریکا) پرداخت کرده است[کشوری با بیشترین تولید ناخالص داخلی در جهان]. در مقابل کمترین سهم با ۲۳۶ هزار دلار(با کمترین سهم از تولید ناخالص داخلی در پیمان ناتو) مربوط به «مقدونیه شمالی» بوده است. در بین دیگر کشورهای عضو، بعد از ایالات متحده بیشترین سهم و مقدار به بریتانیا با ۶۹ میلیون دلار هزینه و ۲۶/۲ درصد از تولید ناخالص داخلی(یا  ۲۸.۶% از کل هزینه ناتو) قرار داشته است. بعد از آن آلمان و فرانسه مقام سوم و چهارم را دارا هستند. 

ایالات متحده از دهه ۱۹۴۰تاکنون بیشترین هزینه دفاعی را در بین کشورهای جهان داشته است که در سال ۲۰۲۳برابر ۸۸۰میلیارد دلار هزینه نظامی آن بوده است (۳.۳۶درصد از تولید ناخالص داخلی) که بیش از دو برابر مجموع هزینه های نظامی چین و روسیه است. ناتو در سال ۲۰۲۳حدود یک تریلیون و ۲۸ میلیارد دلار یا حدود ۵۴درصد از کل هزینه جهانی مرتبط را برای دفاع هزینه کرده است. آمریکا بزرگترین و قدرتمندترین و قوی ترین عضو ناتوست. ایالات متحده از پایان جنگ جهانی دوم، فروپاشی شوروی و انحلال پیمان ورشو، اروپا و دیگر متحدان خود را در ماورای بحار محافظت کرده است. ایالات متحده با داشتن ناوگان نظامی قدرتمند، کنترل امنیت مهمترین آبراههای دریایی را نخست برای امنیت کشتیرانی خود و سپس دیگر کشورها عهده دار بوده است که در کنار اعضای ناتو، دیگر کشورها و حتی چین نیز از این امنیت برخوردار می شوند. 

اکنون اتحادیه اروپا بر سر مساله بحران اوکراین و تهدیدات ترامپ مبنی بر اعمال محدودیت برای اروپا یا خروج از ناتو، این اتحادیه را به چالش کشیده است. وی در دوره نخست ریاست جمهوری خود نیز خواهان افزایش سهم کشورهای عضو در تخصیص بودجه نظامی و بالابردن مشارکت خود در هزینه های سازمان، تحت فشار قرار داده است.بیانیه وزاری دفاع ۵ کشور اروپایی عضو ناتو در نشست ۱۳ ژانویه ۲۰۲۵ در لهستان نشان دهنده نگرانی اروپا از تیرگی روابط اتحادیه اروپا و ایالات متحده است.

در این بیانیه آمده است: همکاری ما بار دیگر بر حمایت تزلزل ناپذیر خود از اوکراین در حق دفاع از خود به منظور مقابله با تجاوز روسیه و دستیابی به صلح عادلانه و پایدار، مطابق با قوانین بین المللی، تا زمانی که طول بکشد، تاکید می کنیم. آنها تاکید کردند که صنعت دفاعی و زنجیره تامین قوی اروپایی، جزء حیاتی بازدارندگی را تشکیل می دهد. آنها بخش صنعتی داخلی خود را تشویق می کنند تا با صنعت دفاعی اوکراین همکاری، تعامل و همکاری کند تا هم افزایی ایجاد کند و استانداردها و تولید را بهبود بخشد که برای فعال کردن دفاع از خود آنها و کمک به صلح و ثبات در اروپا مفید است. 

در شرق آتلانتیک، پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه، یکی از ۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، بزرگترین کشور از نظر مساحت، بخشی از سرزمین و قلمرو قانونی اوکراین در جنوب شرقی اروپا را به بهانه پایمال شدن حقوق روس تباران ساکن در شرق اوکراین اشغال نظامی کرده است. پس از الحاق غیر قانونی شبه جزیره کریمه از خاک اوکراین در سال ۲۰۱۴، اکنون ۲۰درصد از خاک اوکراین در شرق این کشور (که دارای منابع معدنی و طبیعی ارزشمندی است) در اشغال نظامی روسه است. اتحادیه اروپا در صدد دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین در برابر توسعه طلبی سرزمینی روسیه است، زیرا از دیدگاه استراتژیک پیروزی روسیه در تجاوز نظامی علیه اوکراین به منزله تهدید بخشهای دیگری از اروپای شرقی است.

تلاشهای روسیه طی سه سال جنگ تحمیلی علیه تمامیت ارضی اوکراین (که قرار بود طی سه روز کی یف را تصرف و حکومت دست نشانده خود را در آن مستقر سازد)، اتحادیه اروپا را بر آن داشته است که در چارچوب ناتو با آن برخورد کند. هدف غائی روسیه تسخیر بخش ساحلی اوکراین در دریای سیاه است تا این کشور را از شرق و غرب و جنوب در محاصره خود داشته باشد، آن را به کشوری محصور در خشکی تبدیل کرده و مانع از پیوستن آن به اتحادیه اروپا شود. اکنون رفتار فدراسیون روسیه، عضو دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل با تجاوز نظامی به خاک کشور همسایه، به بدعتی در روابط بین المللی تبدیل شده است که ترامپ را بر آن داشته تا به تصرف گرینلند، کانال پاناما، و خرید اراضی غزه بیاندیشد. 

اکنون عضو بزرگ دیگر دارای حق وتو در شواری امنیت(چین)، خود در شرق بدنبال حمله نظامی به تایوان و تسخیر جهان در «ابتکار کمربند و راه» است و از معادلات آتلانتیکی بدور است(هر چند خود با ایالات متحده در اقاینوس ارام و دریای چین جنوبی درگیر است).

سه رفتار غیر معمول ترامپ، یکی تعلیق حمایت از اوکراین در برابر تجاوز نظامی روسیه، دوم احتمال تعلیق تحریمهای روسیه از سوی آمریکا(هرچند اخریا دو باره تشدید تحریمهای ایالات متحده علیهخ روسیه مظططرح شده است)، و سوم کاستن از سهم ایالات متحده از هزینه های ناتو، اتحادیه اروپا را بر آن داشته که با افزایش هزینه های دفاعی بدنبال استقلال دفاعی و تشکیل نوعی ارتش اروپایی باشند که بتواند از قلمروی که در امتداد مرزهای مشترک با فدراسیون روسیه قرار دارد، محافظت نماید. در این راستا، حمایت از اوکراین در برابر تجاوز نظامی روسیه، به منزله تثبیت یکپارپکی اروپاست. 

در این زمینه دو عضو دائم دیگر قدرت هسته ای شورای امنیت، فرانسه و بریتانیا نیز هر کدام نقشی در این فضا دارند که فرانسه با اعلام آمادگی برای بکارگیری سلاح های هسته ای و بریتانیا با حمایت از اوکراین و واسطه گری با ترامپ برای حفظ آرامش و برقراری صلح در قاره سبز، در این فضا فعال شده اند.

پس از ملاقات زلنسکی رئیس جمهور اوکراین با ترامپ در تاریخ ۲۸ فوریه  و پاسخ منفی کی یف به واگذاری معادن فلزات کمیاب اوکراین به ایالات متحده بدون دادن تضمین نظامی از سوی آمریکا(در برابر تهاجم نظامی روسیه)، که با اهانت به زلنسکی از سوی ترامپ و معاون وی در کاخ سفید روی داد، موجب تغییر در نگرش اتحادیه اروپا نسبت به حمایت اوکراین از اروپا در برابر تهاجم روسیه شد. حمایت ترامپ از روسیه به منظور  نزدیکی با پوتین برای جلوگیری از اتحاد روسیه و چین و ایجاد تفرقه بین آنان است ولی وابستگی شدید چین به نفت و گاز روسیه (با قیمت های ارزان دوره تحریمی روسیه از سوی غرب) این دو را به نحوی محتاج یکدیگر کرده است.
*بازنشر مطالب دیگر رسانه‌ها در یوویک به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان می‌باشد.

پایان خبر یوویک